D.A có tổng mức đầu tư gần 88 tỷ đồng
D.A Bến xe Liên tỉnh miền Đông TP Hạ Long được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt năm 2007. Nhà đầu tư là Công ty Cổ phần Minh Anh (khu 18, phường Hồng Hà, TP Hạ Long). Có tổng mức đầu tư 87.802 triệu đồng; gồm các khu chính: Bến xe, cửa hàng xăng dầu, khu dân cư trên tổng diện tích 5,6ha. Thời gian thực hiện từ năm 2007 đến năm 2009.
D.A được nhà đầu tư thi công san gạt mặt bằng từ tháng 4/2010. Thời điểm bắt đầu thi công và trong quá trình thi công chưa được UBND tỉnh gia hạn thời gian thực hiện; chưa được giao đất (kể cả bàn giao tại thực địa). Trong quá trình san gạt mặt bằng đã xuất lộ than và thực hiện việc tận thu than.
Năm 2011, D.A thay đổi, không thực hiện và được chuyển thành 2 D.A, là: D.A Đầu tư siêu thị Metro tại phường Hà Tu, TP Hạ Long do Công ty TNHH Metro Cash & Carry Việt Nam làm chủ đầu tư (CĐT) và D.A Đầu tư xây dựng - kinh doanh hạ tầng khu dân cư, tái định cư tại phường Hà Tu, TP Hạ Long do Công ty Cổ phần Minh Anh làm CĐT.
Khi chuyển thành 2 D.A đã phát sinh chi phí giải phóng mặt bằng (GPMB) và san gạt mặt bằng; trong đó, việc xác định chính xác chi phí san gạt mặt bằng kéo dài cho đến nay, do nhà đầu tư tự thực hiện việc thi công, nghiệm thu, vận chuyển (không có sự tham gia giám sát, quản lý của cơ quan Nhà nước).
Chi phí đã đầu tư đến thời điểm D.A thay đổi, không thực hiện, được UBND TP Hạ Long phê duyệt là 71.384,497 triệu đồng; trong đó, chi phí xây dựng 47.617,429 triệu đồng, chi phí GPMB 23.767,068 triệu đồng.
Tiến hành thanh tra, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh nhận xét, việc thay đổi, không thực hiện D.A Bến xe Liên tỉnh miền Đông TP Hạ Long để bố trí một phần quỹ đất cho D.A Đầu tư xây dựng Siêu thị Metro (nhà đầu tư nước ngoài) đã tạo tiền đề cho việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài đối với dịch vụ bán lẻ.
Đồng thời, phù hợp với quá trình, xu thế phát triển đến thời điểm hiện nay; tránh hiệu quả đầu tư thấp, gây lãng phí nguồn lực đất đai, tài chính của Nhà nước và nhà đầu tư.
Tuy nhiên, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng chỉ rõ, tại thời điểm thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500, D.A Bến xe Liên tỉnh miền Đông TP Hạ Long không phù hợp quy hoạch chung xây dựng TP Hạ Long được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 250, ngày 20/11/2003 (khu đất thể hiện là khu dân cư hiện trạng, đất đồi núi).
Cùng với đó, không phù hợp với quy hoạch phát triển hệ thống cửa hàng xăng dầu tỉnh Quảng Ninh được UBND tỉnh phê duyết tại Quyết định số 4980, ngày 31/12/2003.
“Việc phê duyệt D.A trên cơ sở quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 không phù hợp với quy hoạch chung xây dựng TP Hạ Long đến năm 2020; không phù hợp với quy hoạch cửa hàng xăng dầu trên địa bàn tỉnh đến năm 2010; không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010 (đất dân cư hiện trạng và đồi, núi) và không nằm trong kế hoạch sử dụng đất” - kết luận thanh tra nêu rõ.
Chưa xác định nghĩa vụ tài chính theo quy định
Về đất đai, Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng cho biết, D.A Bến xe Liên tỉnh miền Đông TP Hạ Long chậm được giao đất để thực hiện đầu tư xây dựng công trình do chưa hoàn thành bồi thường GPMB. Do đó, chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xác định nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Tổng số hộ dân thực hiện bồi thường GPMB là 101 hộ, với tổng số tiền 25.868.146.000 đồng. Đến nay, Công ty Cổ phần Minh Anh đã ứng tiền chi trả cho các hộ dân theo phương án bồi thường 24.331.475.000 đồng; chưa chi trả 1.536.670.000 đồng.
UBND TP Hạ Long đã khấu trừ nghĩa vụ tài chính tại phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của hộ dân với số tiền 1.006.397.000 đồng nhưng chưa hướng dẫn, yêu cầu CĐT, hộ dân thực hiện các thủ tục nộp vào ngân sách Nhà nước theo quy định.
Đáng nói, qua kiểm tra xác suất 46/101 phương án bồi thường cho thấy, hộ dân có đơn không nhận bồi thường nhưng vẫn lập phương án bồi thường về đất nông nghiệp; bố trí chưa đủ số lượng ô đất tái định cư khi diện tích đất ở thu hồi lớn hơn 1,5 lần hạn mức đất ở cao nhất; không bồi thường diện tích thuộc khu đo tỷ lệ 1/5000 các hộ dân sử dụng trước khi đo vẽ và được UBND phường xác nhận khai phá sử dụng; áp dụng chính sách hỗ trợ chưa đúng đối với đất vườn, ao liền kề đất ở và đất nông nghiệp trong khu dân cư…
Bài 2: Thành phố “lạm quyền”, buông lỏng quản lý, doanh nghiệp tận thu than