(Thanh tra) - Qua thanh tra đã phát hiện nhiều vụ việc vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực quản lý Nhà nước, tuy nhiên, các đoàn thanh tra chuyên ngành Công an nhân dân chỉ tiến hành lập biên bản về vi phạm của đối tượng thanh tra rồi chuyển giao cho cơ quan có thẩm quyền xử lý VPHC mà không trực tiếp xử phạt được, do vướng quy định của pháp luật.
Thanh tra chuyên ngành Công an nhân dân là hoạt động thanh tra do các đơn vị Công an có thẩm quyền tiến hành với đối tượng là các cơ quan, tổ chức, cá nhân có hoạt động liên quan tới việc chấp hành pháp luật về bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Công an.
Hằng năm, theo kế hoạch thanh tra được Bộ Công an phê duyệt, Thanh tra Bộ Công an và Công an các đơn vị, địa phương đã triển khai nhiều cuộc thanh tra chuyên ngành đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật về an ninh, trật tự thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Công an.
Theo thống kê, từ năm 2010 đến tháng 6/2024, Thanh tra Bộ Công an đã chủ trì tiến hành hơn 200 cuộc thanh tra chuyên ngành đối với nhiều chuyên đề lĩnh vực; qua thanh tra các đối tượng thanh tra chấp hành nghiêm quy định về thanh tra, không có hành vi cản trở, chống lại việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ hoặc đưa hối lộ người thi hành công vụ, vì vậy, các đoàn không áp dụng xử phạt VPHC. Tuy nhiên, quá trình thanh tra đã phát hiện nhiều vụ việc VPHC trong lĩnh vực quản lý Nhà nước được thanh tra, đoàn thanh tra chuyên ngành tiến hành lập biên bản về vi phạm của đối tượng thanh tra và chuyển giao cho cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.
Tính từ năm 2022 đến hết tháng 6/2024, Thanh tra Bộ Công an đã lập biên bản đối với 99 trường hợp, chuyển cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt VPHC với tổng số tiền là hơn 2,125 tỷ đồng.
Hoạt động thanh tra chuyên ngành Công an nhân dân là một trong những biện pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước trong lĩnh vực an ninh, trật tự, góp phần bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội được biểu hiện thông qua biện pháp xử lý VPHC. Tuy nhiên, việc xử phạt VPHC trong hoạt động thanh tra chuyên ngành còn gặp một số khó khăn, vướng mắc, cụ thể:
Về xử phạt đối với hành vi VPHC trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng cháy, chữa cháy (PCCC); phòng, chống bạo lực gia đình, các đoàn thanh tra chưa tiến hành xử phạt vi phạm vì theo quy định của Luật Thanh tra năm 2022 (khoản 5 Điều 16; điểm k khoản 1 Điều 81; điểm c khoản 1 Điều 82), Luật Xử lý VPHC (Điều 46), Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ (Điều 76) thì chánh thanh tra bộ, chánh thanh tra sở, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành cấp bộ, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành cấp sở, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành, thanh tra viên đang thi hành công vụ có thẩm quyền xử phạt VPHC.
Tuy nhiên, Điều 39 Luật Xử lý VPHC, quy định về thẩm quyền xử phạt của Công an nhân dân không quy định thẩm quyền của Chánh Thanh tra Bộ Công an, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành Bộ Công an, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành của Cục Cảnh sát PCCC và Cứu nạn cứu hộ, Chánh Thanh tra Công an cấp tỉnh, trưởng đoàn thanh tra chuyên ngành của Công an cấp tỉnh.
Bên cạnh đó, tại Điều 78 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, quy định về nguyên tắc xác định và phân định thẩm quyền xử phạt không phân định thẩm quyền xử phạt cụ thể cho Thanh tra Công an nhân dân, chỉ phân định thẩm quyền chung cho “các lực lượng thanh tra chuyên ngành khác có thẩm quyền xử phạt đối với hành vi VPHC quy định tại điểm c, điểm d khoản 3 Điều 7 và Điều 21 Nghị định này theo thẩm quyền quy định tại Điều 76 Nghị định này và chức năng, nhiệm vụ được giao”, gồm các hành vi: Báo thông tin giả, không đúng sự thật đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền; gọi điện thoại đến số điện thoại khẩn cấp 113, 114, 115 hoặc đường dây nóng của cơ quan, tổ chức để quấy rối, đe dọa, xúc phạm; có hành vi cản trở, chống lại việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát của người thi hành công vụ hoặc đưa hối lộ người thi hành công vụ.
Vì vậy, các chức danh có thẩm quyền xử phạt của Thanh tra Công an nhân dân chưa có thẩm quyền xử phạt đầy đủ đối với các hành vi vi phạm thuộc lĩnh vực quản lý Nhà nước do Bộ Công an quản lý, làm hạn chế, hiệu lực, hiệu quả công tác thanh tra chuyên ngành của lực lượng Công an nhân dân.
Trong thực tế triển khai hoạt động thanh tra chuyên ngành về PCCC, khi phát hiện hành vi vi phạm của đối tượng thanh tra, đoàn thanh tra chỉ lập biên bản về vi phạm theo quy định tại khoản 3 Điều 18 Thông tư số 128/2021/TT-BCA ngày 21/12/2021 của Bộ Công an quy định quy trình thanh tra chuyên ngành của lực lượng Công an nhân dân và chuyển cho người/cơ quan có thẩm quyền tiến hành các thủ tục xử phạt VPHC mà không trực tiếp tiến hành xử phạt do thẩm quyền xử phạt của Chánh Thanh tra Bộ Công an, trưởng đoàn thanh tra, thanh tra viên chuyên ngành thuộc lực lượng Công an đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực PCCC chưa đầy đủ căn cứ pháp lý.
Để nâng cao hiệu quả công tác xử phạt VPHC trong hoạt động thanh tra chuyên ngành Công an nhân dân, hoàn thiện hệ thống quy phạm pháp luật về xử lý và thẩm quyền xử lý của các chức danh trong lực lượng Công an nhân dân, đề nghị sửa đổi, bổ sung quy định về xử phạt VPHC trong các văn bản quy phạm pháp luật liên quan, như bổ sung thẩm quyền xử phạt VPHC của Thanh tra Công an nhân dân tại Điều 69 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP; sửa đổi, bổ sung Điều 78 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP theo hướng quy định cụ thể thẩm quyền xử phạt của Thanh tra Công an nhân dân (Chánh Thanh tra Bộ Công an, trưởng đoàn thanh tra, thanh tra viên thuộc lực lượng thanh tra chuyên ngành Công an nhân dân) theo chức năng, nhiệm vụ được giao tại khoản 1 Điều 6 Nghị định số 118/2021/NĐ-CP ngày 23/12/2021 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Xử lý VPHC.
