Một phần mặt tiền khu đất tranh chấp

Năm 1991, bà Huỳnh Thị Kim Lành ngụ ở ấp Long Thuận B, xã Long Phước, huyện Long Hồ, tỉnh Vĩnh Long có đến Công ty Rotam tại TP. Hồ Chí Minh gặp ông Ô Dân Phát xin làm đại lý bán lẻ thuốc trừ sâu. Được ông Phát tận tình giúp đỡ, bà Lành đã mở tiệm bán lẻ thuốc trừ sâu tại Long Hồ. Từ đó, họ quen biết nhau.

Năm 1992, bà Lành đã mua dùm cho ông Phát 1.970m2 đất thổ vườn tại ấp Long Thuận B, xã Long Long Phước, huyện Long Hồ, Vĩnh Long (khu đất bà Lành đang mướn mở cửa hàng) với giá 17 chỉ vàng 24K. Sau khi nhận chuyển nhượng đất, ông Phát để cho bà Lành sử dụng và không phải trả tiền thuê đất. Đồng thời, hai bên thỏa thuận miệng khi nào Nhà nước cho phép chuyển nhượng đất cho người ngoại tỉnh thì bà Lành tạo điều kiện để làm thủ tục chuyển nhượng lại cho ông Phát.

Cuối năm 1996, như đã thỏa thuận trước đây, ông Phát và bà Lành đến UBND xã Long Phước, huyện Long Hồ làm thủ tục chuyển nhượng đất từ bà Lành sang tên ông Phát. Mọi thủ tục tiếp theo đều do bà Lành hoàn tất. Ông Phát thanh toán tất cả chi phí cho bà Lành. Năm 2000, ông Phát được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Đến 2005, ông Phát đề nghị bà Lành di dời nhà, trả đất lại cho mình thì phát sinh tranh chấp.

Bà Huỳnh Thị Kim Lành cho rằng, thửa đất trên là do vợ chồng bà nhận chuyển nhượng của bà Trương Thị Nguyệt Ánh với giá 20 chỉ vàng. Hai bên có lập “Tờ chuyển nhượng thành quả lao động” ngày 20/3/1992. Toàn bộ quá trình làm thủ tục chuyển nhượng từ bà Lành sang ông Phát đều do chính bản thân bà Lành đi làm. Điều đó thể hiện rõ, việc bà Lành đứng tên giùm là có cơ sở. Do đó, Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP. Hồ Chí Minh đã công nhận quyền sử dụng đất cho ông Phát.

Bà Lành có đơn yêu cầu giám đốc thẩm. Ngày 30/7/2008, Hội đồng thẩm phán TANDTC mở phiên tòa xét xử giám đốc thẩm. Tại Quyết định số 21/2008/DS-GĐT, Hội đồng thẩm phán TANDTC xét thấy “Tòa Phúc thẩm TANDTC tại TP. Hồ Chí Minh công nhận ông Phát có quyền sử dụng hợp pháp diện tích 1.970m2 đất trên là có căn cứ… Tuy nhiên, vợ chồng bà Lành là người giao dịch nhận chuyển nhượng đất từ bà Ánh giúp ông Phát, sau đó bà Lành đã làm thủ tục để ông Phát được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và trong quá trình quản lý, sử dụng diện tích đất trên vợ chồng bà Lành có công sức tôn tạo, bảo quản đất. Khi giải quyết vụ án cần phải xem xét, xác định công sức của vợ chồng bà Lành…”

Vì vậy, Hội đồng Thẩm phán TANDTC quyết định chấp nhận một phần kháng nghị số 62 ngày 22/4/2008 của Viện trưởng VKSNDTC; hủy bản án dân sự phúc thẩm số 345 ngày 30/10/2007 của Tòa phúc thẩm TANDTC tại TP. Hồ Chí Minh và bản án dân sự sơ thẩm số 35 ngày 02/8/2007 của TAND tỉnh Vĩnh Long; giao hồ sơ vụ án cho TAND tỉnh Vĩnh Long xét xử sơ thẩm lại theo đúng qui định pháp luật.

Tại phiên tòa xét xử sơ thẩm lần 2 ngày 10/7/2009 của TAND tỉnh Vĩnh Long, luật sư phía nguyên đơn đã phát hiện chứng cứ mà vợ chồng bà Lành đưa ra chứng minh nguồn gốc tài sản của mình là “Tờ chuyển nhượng thành quả lao động” ngày 20/3/1992 giữa chủ đất là Trương Thị Nguyệt Ánh chuyển nhượng cho vợ chồng bà Lành giá 20 chỉ vàng rất có thể đây là chứng cứ ngụy tạo. Bởi lẽ, vào thời điểm đó, tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh chưa được tách tỉnh như hiện nay mà còn là tỉnh Cửu Long. Thế nhưng trong “Tờ chuyển nhượng thành quả lao động” ngày 20/3/1992 giữa bà Ánh và vợ chồng ông Vinh, bà Lành lại ghi là tỉnh Vĩnh Long, trước ngày tỉnh Vĩnh Long được tái lập gần 2 tháng (!!?). Tuy nhiên, phiên tòa bị hoãn do đương sự đề nghị trưng cầu giám định một số tài liệu liên quan đến biên nhận tiền.

Ngày 20/01/2011, TAND tỉnh Vĩnh Long đã đưa vụ án tranh chấp trên ra xét xử sơ thẩm. HĐXX nhận định, việc ông Phát cho rằng có đưa cho bà Lành 15 chỉ vàng 24K để nhờ bà Lành sang nhượng đất của bà Ánh vào năm 1992 là chưa có căn cứ để chấp nhận. Nhưng do bà Lành lập hợp đồng chuyển nhượng toàn bộ diện tích trên cho ông Phát, không có sự đồng ý của ông Vinh. Do vậy, bà Lành phải có trách nhiệm giao phân nửa diện tích đất cho ông Phát, phân nửa diện tích còn lại không có sự đồng ý của ông Vinh nên vô hiệu.

Như vậy, chứng cứ mà ông Vinh, bà Lành đưa ra để chứng minh thửa đất trên họ chuyển nhượng thành quả từ bà Ánh rất có thể là chứng cứ ngụy tạo. Tuy nhiên, HĐXX không làm rõ tình tiết này. Mặt khác, ông Vinh, bà Lành một mực cho rằng, không có chuyện bà Lành mua và đứng tên giùm ông Phát. Do đó, Bản án dân sự sơ thẩm lần 2 số 01/2011/DSST ngày 20/01/2011 của TAND tỉnh Vĩnh Long về việc tranh chấp quyền sử dụng đất giữa nguyên đơn Ô Dân Phát và bị đơn Huỳnh Thị Kim Lành, tuyên rằng, do không có sự đồng ý của ông Vinh nên phân nửa diện tích đất bà Lành chuyển nhượng cho ông Phát bị vô hiệu. Phần diện tích đất này, HĐXX quyết định công nhận cho ông Vinh.

Tuy nhiên, qua các thư và biên nhận do bà Lành viết gửi cho ông Phát thể hiện: ngày 27/4/1996, bà Lành nhờ ông Vinh mang thư và giấy tờ đất đến cho ông Phát; ngày 11/12/1996, ông Vinh chứng kiến và ký tên vào biên nhận của bà Lành nhận của ông Phát 3,6 triệu đồng để đóng trước bạ đối với thửa đất do bà Lành đứng tên thay cho ông Phát trong việc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ bà Ánh sang bà Lành cũng như từ bà Lành sang ông Phát, ông Vinh đều biết nhưng không có ý kiến gì. Mặt khác, việc chuyển nhượng đất giữa bà Lành sang cho ông Phát không có trả tiền. Điều đó chứng tỏ bà Lành là người được ông Phát nhờ đứng tên đối với thửa đất trên. Tại Quyết định số 21/2008/DS-GĐT, Hội đồng thẩm phán TANDTC nhận định “Tòa Phúc thẩm TANDTC tại TP. Hồ Chí Minh công nhận ông Phát có quyền sử dụng hợp pháp diện tích 1.970m2 đất trên là có căn cứ”. Vậy Hội đồng Thẩm phán TANDTC nhận định đúng hay HĐXX sơ thẩm lần 2 của TAND tỉnh Vĩnh Long là có cơ sở?

Được biết, ông Phát đã có đơn kháng cáo. Hy vọng Tòa án cấp phúc thẩm sẽ xem xét lại vụ án một cách thấu tình đạt lý.

Văn Vũ