Năm 1982 - 1983, thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy và UBND tỉnh, huyện Tịnh Biên thành lập Lâm trường Tràm Trà Sư, tiến hành trồng tràm trên phần đất hoang hóa của 7 xã trong huyện với tổng diện tích 4.389 ha.

Năm 1987, bà Ngô Thị Xuân (cháu ngoại bà Lời) khiếu nại đến UBND tỉnh về việc Nhà nước sử dụng diện tích 7,3 ha đất của bà ngoại bà để trồng tràm.

Đến năm 1989 - 1990, do việc thu hoạch tràm không mang lại hiệu quả; mặt khác rừng tràm liên tục bị cháy nên Lâm trường chỉ để lại một phần (845 ha) sử dụng cho đến nay. Phần còn lại (có diện tích 7,3 ha đất bà Xuân đang khiếu nại) giao cho chính quyền địa phương quản lý, xét cấp cho dân khai phá sản xuất nông nghiệp.

Ngày 30/12/1994, UBND huyện Tịnh Biên ban hành Thông báo số 36/QĐ-UB phổ biến việc thực hiện chủ trương cho nhân dân vào đăng ký để được cấp đất khai hoang, phục hóa, chuyển những khu vực đất có tràm cháy sang sản xuất lúa hai vụ. Vì đất hoang hóa nhiều, người dân trong huyện Tịnh Biên không đăng ký khai hoang, phục hóa hết diện tích, nên theo đề nghị của UBND huyện Chợ Mới, UBND huyện Tịnh Biên đã cấp vùng đất 100 ha (có diện tích 7,3 ha của bà Lời) cho các hộ dân huyện Chợ Mới vào khai hoang trồng lúa hai vụ.

Năm 1995, bà Xuân gửi đơn khiếu nại đòi lại đất cũ. Thời điểm này, nhiều hộ cũng có đơn khiếu nại đòi đất cũ như bà Xuân.

Ngày 24/4/1995, UBND xã Tân Lợi ban hành Văn bản số 02/VB-UB trả lời không giải quyết trả lại đất theo khiếu nại của bà Ngô Thị Xuân.

Ngày 11/11/1995, UBND huyện Tịnh Biên ban hành Quyết định số 303/QĐ-UB bác yêu cầu khiếu nại xin lại đất cũ của bà Ngô Thị Xuân.

Ngày 10/9/1999, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 1993/QĐ-UB-KN giữ nguyên Quyết định số 303/QĐ-UB ngày 11/11/1995 của UBND huyện Tịnh Biên; bác yêu cầu khiếu nại đòi đất của bà Ngô Thị Xuân.

Bà Xuân tiếp tục khiếu nại, cho rằng gia đình đã trực tiếp canh tác lúa một vụ đối với diện tích 7,3 ha đất từ trước năm 1975 cho đến khoảng năm 1983 thì bỏ đất hoang (do đất cả khu vực bị nhiễm phèn nặng). Năm 1987, đất bị quy hoạch thành Lâm trường Tràm Trà Sư. Năm 1991 - 1993, khi có chủ trương cấp đất khu vực tràm cháy cho dân, gia đình bà có xin lại đất cũ nhưng không được giải quyết, nay khiếu nại đòi lại đất.

Kết quả xác minh và làm việc với UBND xã Tân Lợi xác định, trong khoảng thời gian 1991 - 1993 không có căn cứ thể hiện việc bà Xuân có đơn xin cấp đất nhưng không được chính quyền địa phương giải quyết. Tại buổi tiếp, đối thoại với bà Xuân ngày 02/11/2007, Đoàn Thanh tra liên ngành Chính phủ và UBND tỉnh An Giang đã thống nhất kết luận: Theo pháp luật về đất đai thì việc đòi lại đất của bà Xuân là không có cơ sở giải quyết. Tuy nhiên, xét hoàn cảnh gia đình thuộc diện hộ cận nghèo nên giao cho UBND huyện Tri Tôn cấp cho bà Xuân một phần đất có diện tích đất bình quân của huyện và giải quyết chính sách xã hội, nhưng bà Xuân phải làm đơn để có căn cứ giải quyết. Tuy nhiên, cho đến nay bà Xuân vẫn không đồng ý.

Từ diễn biến trên cho thấy, mặc dù nguồn gốc đất là của bà Lời, nhưng đã bị bỏ hoang hóa trước khi thành lập Lâm trường Tràm. Đến khi Nhà nước có chủ trương cấp đất cho dân sản xuất, bà Xuân không làm đơn xin cấp đất sản xuất để được giải quyết như các hộ trong khu vực mà chỉ yêu cầu đòi lại đất cũ. Căn cứ quy định tại Điều 2 Luật Đất đai năm 1993 và Điều 10 Luật Đất đai năm 2003 thì việc đòi lại đất cũ (do bà Lời đứng bộ) của bà Xuân là không có cơ sở giải quyết vì Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã giao cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách điều chỉnh đất đai của Nhà nước qua các thời kỳ…

Trường hợp gia đình bà Xuân, nếu có nhu cầu đất sản xuất để ổn định cuộc sống thì gửi đơn để UBND huyện Tri Tôn xem xét giải quyết như kết luận của Đoàn Thanh tra liên ngành Chính phủ và UBND tỉnh An Giang.

Thực hiện Kế hoạch số 319/KH-TTCP ngày 20/2/2009 của Thanh tra Chính phủ về kiểm tra, rà soát vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, bức xúc, kéo dài, nay UBND tỉnh An Giang thông báo kết thúc giải quyết khiếu nại đối với hộ bà Ngô Thị Xuân. Yêu cầu bà Xuân nghiêm chỉnh chấp hành Quyết định số 1993/QĐ-UB-KN ngày 10/9/1999, chấm dứt khiếu nại.

Căn cứ kết luận của Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng, tại Khoản 1 Thông báo số 89/TB-VPCP ngày 19/3/2009 của Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh An Giang đề nghị các cơ quan Trung ương thống nhất theo phương án giải quyết của tỉnh để cùng giải thích khi bà Xuân khiếu nại vượt cấp.

            Thành Long