Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay “nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu...”. Ảnh: P.Thắng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT) sửa đổi tại phiên họp thứ 32, chiều 23/4. Dự thảo luật này có 4 chương, 16 điều.

Một trong điểm mới là dự thảo bổ sung không thu thuế VAT với quà biếu, quà tặng, tài sản di chuyển trong định mức miễn thuế nhập khẩu và miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ.

Cơ quan thẩm tra là Ủy ban Tài chính Ngân sách cho hay, thực tế việc miễn thuế nhập khẩu đối với quà biếu, quà tặng đang được quy định tại Nghị định số 134 hướng dẫn Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

Việc miễn thuế VAT gắn với miễn thuế nhập khẩu còn được điều chỉnh bởi Quyết định số 78 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ. Tại quyết định này, đang cho phép hàng hoá nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu, đồng thời với việc miễn thuế VAT ở khâu nhập khẩu.

Miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ dựa trên thực tế là số thuế thu được không đáng kể so với chi phí quản lý thu của cơ quan hải quan và chi phí tuân thủ của người nộp thuế.

“Trước đây, số lượng hàng hóa có giá trị nhỏ được nhập khẩu không quá nhiều nên tác động tổng thể tới số thu là không đáng kể”, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh nói.

Nhưng với sự bùng nổ của thương mại điện tử xuyên biên giới, xu hướng chung của nhiều quốc gia cho thấy lượng giao dịch hàng hóa có giá trị nhỏ xuyên biên giới đã tăng gấp nhiều lần trong thời gian qua, theo cơ quan thẩm tra.

Báo cáo thẩm tra dẫn số liệu của Tổng công ty cổ phần bưu chính viễn thông cho thấy, tại thời điểm tháng 3/2023, trung bình hàng ngày có khoảng 4-5 triệu đơn hàng được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam. Giá trị mỗi đơn hàng này được chia nhỏ từ 100-300 nghìn đồng.

Hàng ngày trung bình có khoảng 45-63 triệu USD, một tháng khoảng 1,3 -1,9 tỷ USD giá trị hàng hoá được luân chuyển qua các sàn Shopee, Lazada, Tiki, TikTok…

“Nhiều nước đã bỏ quy định miễn thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ để bảo vệ nguồn thu, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu”, ông Mạnh cho hay.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ tham khảo xu thế chung để cân nhắc bỏ quy định này, tạo điều kiện mở rộng và bao quát các nguồn thu trong bối cảnh hạn chế về ngân sách hiện nay.

Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách cũng đề nghị Chính phủ giải trình về cơ sở pháp lý của Quyết định số 78 với nội dung nêu trên.

Việt Nam có dư địa tăng thuế suất thuế VAT

Với thuế VAT, Việt Nam đang áp dụng 3 mức thuế suất, lần lượt là 0%, 5% và 10%

Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, mức thuế suất phổ thông 10% tại Việt Nam hiện nay là thấp hơn so với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Cụ thể: Thuế suất trung bình trong khu vực châu Á là 12%, khu vực Mỹ La tinh là 14%, châu Phi 16%, khối OECD 19%, EU 22%, thuế suất trung bình toàn cầu hiện nay là 15%.

“So sánh này cho thấy Việt Nam có dư địa để tăng thuế suất thuế VAT trong tương lai, đặc biệt trong bối cảnh cần mở rộng cơ sở thu”, theo cơ quan thẩm tra.

Ông Lê Quang Mạnh thông tin, một số nước, trong đó có các nước trong khu vực ASEAN, đã và đang tăng thuế suất VAT như một giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thu ngân sách từ sau đại dịch.

Đơn cử, Indonesia đã tăng thuế suất từ 10% lên 11% vào tháng 4/2022. Singapore đã tăng thuế suất theo lộ trình 2 năm, từ 7% lên 8% vào 1/2023 và 9% vào 1/2024.

Chiến lược Cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 xác định định hướng “nghiên cứu tăng thuế suất thuế VAT theo lộ trình”. Vì vậy, Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ đánh giá tác động đối với một số phương án tăng thuế suất theo lộ trình để có thể cân nhắc khả năng quy định lộ trình tăng thuế suất trong dự án luật một cách phù hợp, sau khi nền kinh tế đã được phục hồi, có thể vào cuối giai đoạn 5 năm 2026-2030.

Đại diện cơ quan chủ trì soạn dự án luật - Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc khẳng định sẽ có giải trình cụ thể các ý kiến.

Ông cũng cho hay, xây dựng luật này khó vì đụng chạm tới lợi ích của doanh nghiệp, hộ kinh doanh, nên người nộp thuế có nhiều ý kiến.

Về ý kiến mức thuế suất các quốc gia khác cao, còn Việt Nam chỉ 10%, ông Phớc nhấn mạnh, doanh nghiệp đang gặp khó khăn, nên Quốc hội đã quyết định giảm mức thuế suất từ 10% xuống 8%. Việc này giúp doanh nghiệp vượt qua khó khăn.

Vì thế, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, mức thuế suất 10% là phù hợp.