Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể. Ảnh: TN

“Phí do HĐND, Quốc hội quyết định, mang tính chất của Nhà nước. BOT là sản phẩm của doanh nghiệp nên họ định giá và khi chuyển qua giá thì mới giảm giá để cân đối được phương án tài chính. Chuyển đổi tên trạm thu phí BOT thành trạm thu giá BOT không có gì khác mà chỉ là linh động hơn rất nhiều”, Bộ trưởng nói.

Doah nghiệp muốn tăng giá phải đăng ký

+ Dư luận cho rằng, việc đổi tên thành “thu giá” là Bộ đang đánh tráo khái niệm, thưa ông?

- Không phải do Bộ quy định mà do Nghị định của Chính phủ quy định, ví dụ sản phẩm sản xuất nhà máy thì doanh nghiệp ấn định giá bán và BOT là 1 sản phẩm của doanh nghiệp.

Dự án BOT, doanh nghiệp bỏ vốn toàn bộ thì cũng cần có phương án để họ hoàn vốn. Nhà nước cố gắng điều chỉnh thấp nhất, tạo điều kiện cho xã hội. Hiện nay, mình điều chỉnh để trạm thu giá nào có điều kiện đều giảm toàn bộ xuống mức thấp nhất để hỗ trợ chi phí cho người dân.

+ Như ông nói, BOT là 1 sản phẩm của doanh nghiệp, vậy doanh nghiệp có thể đề xuất tăng giá?

- Nguyên tắc sản phẩm đó của doanh nghiệp nhưng mình có điều tiết theo thị trường. Tại sao Chính phủ, bộ, ngành họp và Quốc hội yêu cầu xem xét. Tức là, mình phải điều tiết để đảm bảo lợi ích nhà đầu tư và hài hòa lợi ích người dân.

Không phải sản phẩm anh làm ra là tự ấn định giá mà phải trên cơ ở ký hợp đồng với Bộ để giám sát. Chính vì vậy, mới có thể giảm từ 35.000 đồng xuống còn 25.000 đồng để hài hoà lợi ích các bên.

+ Trường hợp doanh nghiệp muốn tăng giá thì sao?

- Doanh nghiệp phải đăng ký và Bộ sẽ xem xét, khi nào cảm thấy hài hoà hết các lợi ích, bảo đảm chi phí xã hội thấp nhất thì mới được điều chỉnh, nếu không thì không được điều chỉnh.

Bản chất nhà đầu tư kinh doanh thì phải có lợi nhuận, thu cao thì thời gian ngắn, thu thấp thì thời gian dài, nhưng tất cả đều phải theo quy định của Nhà nước.

Mỗi giai đoạn lịch sử, khả năng chịu đựng của nền kinh tế khác nhau. Hiện nay, chủ trương là giảm toàn bộ các trạm thu đến mức thấp nhất để trong giai đoạn nay bảo đảm làm sao chi phí thấp nhất.

Điều chỉnh giá sẽ linh động hơn

+ Như vậy, việc đổi tên trạm thu phí BOT thành trạm thu giá BOT là có thay đổi?

- Có thay đổi chứ! Ngày xưa, mỗi lần điều chỉnh rất khó khăn vì phí thuộc thẩm quyền của HĐND mà HĐND thì không thể linh động được.

Chuyển qua giá, bản chất nhà đầu tư vẫn hưởng như vậy thôi, nhưng mình sẽ điều chỉnh một cách nhanh chóng để đáp ứng được điều kiện của từng trạm thu giá ở từng vị trí, từng khu vực. Có những vị trí mình giảm rất là sâu vì những nơi đó điều kiện cho phép.

Sắp tới, không làm BOT trên những đường hiện hữu nữa, Bộ Giao thông Vận tải chỉ làm trên những đường song hành, đường cao tốc và khu khép kín, khu thu tự động thì bảo đảm hết vấn đề hiện nay đặt ra.

Còn những dự án đang khai thác thì trách nhiệm tiếp tục xem xét để bảo đảm lợi ích của người dân, doanh nghiệp, các thành phần kinh tế khác có đủ điều kiện để cạnh tranh.

Nếu vẫn để phí như rất là cao. Trước đây, chỉ xem xét từng trạm, còn bây giờ xem xét được trên cả khu vực, có sự điều chỉnh hợp lý nhất cho các khu vực.

Hơn nữa, khi thu giá tự động thì mỗi doanh nghiệp có 1 trung tâm công nghệ. Từ đó, người dân, các thành phần kinh tế, doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước đều có thể giám sát được nguồn thu hàng ngày, hàng tháng, hàng năm, nguồn thu từ lúc đưa vào hoạt động cho đến thời điểm kiểm ra.

Tổng cục Đường bộ của Bộ Giao thông Vận tải sẽ quản lý toàn bộ các trạm thu giá. Thông qua thiết bị điện tử mang tính chính xác cao, Tổng cục cũng có thể khai thác thông tin giúp cho việc thu chi bảo đảm công khai minh bạch, bảo đảm người dân có thể giám sát được, không còn tình trạng xé vé...

Hiện Bộ đang cố gắng thực hiện nghiêm túc quyết định của Thủ tướng, tức là cuối năm nay, cố gắng vận hành thu giá tự động ở cao tốc, quốc lộ, đường 1A… Đến năm 2019 thì phủ kín các trạm của các quốc lộ khác.

Điều này bảo đảm công khai, minh bạch, giúp vừa giám sát chi phí, vừa giúp cho việc các xe qua trạm thu giá một cách nhanh chóng, có thể chạy 40 - 50km/h, như vậy có nhiều lợi ích.

+ Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hương Giang