Đơn cử, gần đây nhất, một nạn nhân 77 tuổi (ở Hà Nội) bị lừa mất gần 18 tỷ đồng với chiêu trò mạo danh cán bộ công an này.
Ngày 5/5/2024, Công an quận Tây Hồ tiếp nhận thụ lý đơn tố giác của bà T. (77 tuổi, trú tại quận Tây Hồ, Hà Nội) về việc bị chiếm đoạt tài sản.
Theo đơn trình báo, bà T. có nhận được điện thoại của một đối tượng tự xưng là cán bộ Công an quận Hoàn Kiếm nói bà đang nợ ngân hàng 63 tỷ đồng. Sau đó đối tượng yêu cầu bà chuyển tiền vào tài khoản của đối tượng để xác minh.
Do lo sợ, bà T. đã chuyển khoản 6 lần với tổng số tiền là gần 18 tỷ đồng cho đối tượng. Sau đó, bà P. biết mình bị lừa nên đã cơ quan công an trình báo.
Cũng với “kịch bản” này, ngày 5/4, bà P. (68 tuổi, trú tại quận Hà Đông, Hà Nội) nhận được điện thoại của một đối tượng tự xưng là cán bộ công an. Đối tượng nói bà P. có liên quan đến đường dây buôn bán ma túy, rửa tiền. Chúng đề nghị bà P. chứng minh được mình không liên quan, nếu không sau vài ngày, bà sẽ bị bắt.
Do lo sợ, bà P. đã chuyển tiền vào tài khoản của các đối tượng để xác minh. Bà P. đã thực hiện 32 lần chuyển khoản với tổng số tiền là 15 tỷ đồng. Sau đó, nạn nhân mới biết mình bị lừa nên đi trình báo.
Những “kịch bản” tự xưng là cán bộ cơ quan công quyền gọi điện cho người dân thông báo liên quan vụ án hình sự như rửa tiền, buôn bán ma túy, bí mật an ninh… rồi sau đó yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản chỉ định nhằm mục đích chiếm đoạt được xem là thủ đoạn lừa đảo điển hình trên không gian mạng.
Theo các chuyên gia an ninh mạng, những vụ lừa đảo như trên hầu hết sử dụng thủ đoạn thao túng tâm lý nạn nhân, từ đó khiến họ tin tưởng và cung cấp thông tin mà kẻ xấu nhắm tới, có thể là chuyển tiền trong tài khoản ngân hàng, mật khẩu mã OTP đăng nhập tài khoản cá nhân. Để thực hiện được cuộc gọi kiểu này, các đối tượng tội phạm thường nắm được một phần thông tin cá nhân của nạn nhân, từ đó sử dụng như các "chiêu" về tâm lý. Tâm lý chung là không ai muốn liên quan đến pháp luật, nên trong tình huống này, nạn nhân thường mất bình tĩnh, mù mờ thông tin, hoảng sợ trước việc mình có thể bị kết án và nhanh chóng thực hiện theo yêu cầu của đối tượng hòng chứng minh mình không phạm tội.
Qua nhiều vụ án cho thấy, nạn nhân của chiêu trò gọi điện nhằm mục đích lừa đảo thường là những người cao tuổi hưu trí, bị hạn chế trong việc tiếp xúc cập nhật thông tin xã hội. Họ thường không nắm rõ được quy trình, cách thức làm việc của lực lượng công an. Để làm việc với người dân, cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc gửi qua công an khu vực, địa phương. Tuyệt đối không yêu cầu người dân chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng.
Hiện “kịch bản” lừa đảo liên tục được tội phạm công nghệ cao thay đổi, núp bóng theo các hoạt động, sự kiện của đời sống thường ngày để lợi dụng triệt để sự thiếu ý thức cảnh giác, chưa kịp cập nhật thông tin của người dân.
Cho dù diễn ra bằng “kịch bản” nào, thì mục tiêu cuối cùng nhắm đến là chiếm đoạt được tiền của nạn nhân, như yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản tạm giữ để chờ điều tra; chuyển tiền nộp thuế phí hải quan để nhận quà; thanh toán đơn hàng nhận hoa hồng…
Do vậy, việc đẩy mạnh tuyên truyền vẫn được xem là một giải pháp hữu hiệu để giúp mọi người nâng cao nhận thức, chủ động bảo vệ mình trước những “kịch bản” lừa đảo. Trên trang web, các nhóm Zalo, Facebook tương tác với người dân, Công an TP Hà Nội đều liên tục đưa ra những cảnh báo về tội phạm lừa đảo. Tất cả những thông tin cảnh báo, dấu hiệu nhận biết thủ đoạn phạm tội mới đều được tuyên truyền trong cộng đồng để người dân tích cực phối hợp cùng lực lượng chức năng phòng, chống và lật tẩy mọi thủ đoạn phạm tội.
Bộ Công an khuyến cáo người dân cần chủ động tìm hiểu về các phương thức bảo mật thông tin cá nhân, cập nhật những tin tức mới nhất về các mối đe dọa bảo mật và học cách phòng ngừa chúng. Những người trẻ tuổi hơn trong gia đình cần giúp người thân lớn tuổi hiểu được tầm quan trọng của việc bảo mật thông tin, cũng như thường xuyên cập nhật các tình huống lừa đảo trên mạng để phòng tránh, hạn chế tối đa rủi ro.