Việc điều chỉnh quy hoạch không minh bạch đối với 160ha đất tái định cư là căn nguyên của khiếu nại, tranh chấp tại quận 2. Ảnh: Thảo Du

Lộ dần sai phạm

Ngày 4/6/1996, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt đã ký Quyết định số 367/TTg về phê duyệt quy hoạch xây dựng Khu đô thị mới Thủ Thiêm, có diện tích 930ha, trong đó xác định rõ khu tái định cư dành cho các hộ dân bị thu hồi đất là 160ha.

Dù vậy, các cơ quan chức năng TP Hồ Chí Minh vẫn ký các văn bản, tờ trình, để sau đó có đến 42 dự án khu dân cư, khu du lịch được “cấp” đè lên diện tích 160ha đất tái định cư. Chỉ tính riêng tại địa bàn phường Bình An, Bình Khánh, thì có đến 14 dự án có quy mô khác nhau được cấp sau ngày Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 367/TTg, trong đó có dự án khu nhà ở của Cty TNHH Xây dựng Kinh doanh nhà Khởi Thành, dự án phân lô hộ lẻ của ông Tô Anh Tuấn. Đây là 2 dự án BĐS có vị trí sát cạnh nhau, có chung đường kết nối ra đường Lương Định Của.

Thay vì chọn giải pháp là hủy bỏ các quyết định giao đất trái thẩm quyền, thu hồi lại đất để có đủ 160ha phục vụ nhu cầu tái định cư cho người dân, thì các cơ quan chức năng địa phương lại chọn giải pháp là ban hành các quyết định điều chỉnh quy hoạch của Thủ tướng Chính phủ.

Điều này thể hiện tại Quyết định số 6565/QĐ-UBND, Quyết định số 6566/QĐ-UBND, đều được ông Nguyễn Văn Đua ký ngày 27/12/2005 với tư cách Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh. Theo các quyết định này, 160ha đất tái đinh cư đã không được nhắc đến trong quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Đến ngày 7/1/2007, ông Nguyễn Hữu Tín, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh đã ký Quyết định số 222/QĐ-UBND quy hoạch tỷ lệ 1/2000 khu đô thị chỉnh trang kế cận Khu đô thị mới Thủ Thiêm, có diện tích hơn 335ha, bao gồm cả diện tích 160ha đất tái định cư.

Ngay cả nếu xem 3 quyết định này được ban hành đúng thẩm quyền, thì cả 14 dự án tại phường Bình An, Bình Khánh lại thuộc diện tích quy hoạch công viên cây xanh, có quy mô 80ha trong tổng diện tích hơn 335ha. Hay nói khác hơn, từ sai phạm trong việc quản lý để xảy ra việc hàng chục dự án được giao đất trong diện tích 160ha đất được quy hoạch làm khu tái định cư, đã dẫn đến hành vi ban hành nhiều quyết định điều chỉnh quy hoạch trái thẩm quyền.

Đây là một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân bị thu hồi nhà, đất cho Khu đô thị mới Thủ Thiêm không được tái định cư trong khu vực 160ha, không được hưởng các tiện ích đô thị, dù ngân sách đã phải chi ra hàng chục ngàn tỷ đồng để xây dựng hạ tầng. Trong khi đó, các dự án phân lô hộ lẻ, dự án nhà ở không đúng quy hoạch là Cty TNHH Xây dựng Kinh doanh nhà Khởi Thành, dự án phân lô hộ lẻ của ông Tô Anh Tuấn vẫn được tồn tại nhờ các văn bản trái thẩm quyền của chính quyền địa phương.

Để đến ngày 6/4/2018, Chủ tịch UBND quận 2 Nguyễn Phước Hưng đã ký Văn bản số 1076/UBND-QLĐT thỏa thuận tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 khu chung cư Khởi Thành có diện tích 7.079m², làm tiền đề cho việc Sở Xây dựng cấp các giấy phép cho chủ đầu tư triển khai các hạng mục thi công với cái tên mỹ miều là "Dự án Pari Hoàng Kim", sau đó đã phát sinh tranh chấp với một hộ dân đã mua lại nền đất trong dự án phân lô hộ lẻ của ông Tô Anh Tuấn. Điều này cũng là nguồn cơn dẫn đến hiện tượng khiếu nại về pháp lý của quá trình điều chỉnh quy hoạch, xây dựng đối với chủ đầu tư từ năm 2014 đến nay, và từng bước lộ dần sai phạm của nhiều lãnh đạo các cấp liên quan đến 160ha đất tái định cư.

Nhập nhèm pháp lý

Trong khi chưa được cơ quan có thẩm quyền giao đất, thì chỉ căn cứ vào Quyết định số 276/QĐ-UBND ngày 19/1/2018của ông Lê Hòa Bình, Chủ tịch UBND quận 7 (hiện nay đã chuyển về làm Giám đốc Sở Xây dựng) về duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, Cty Cổ phần Đầu tư BĐS Hưng Lộc Phát đã “nhanh tay” triển khai xây dựng 111 căn biệt thự liên kế tại đường Phạm Hữu Lầu, phường Phú Mỹ, với tên thương mại là "Green Star Sky Garden".

Chỉ đến khi các cán bộ hưu trí đang sinh sống tại phường Phú Mỹ có ý kiến đến các cơ quan quản lý Nhà nước, thì sự việc này mới dần lộ sáng. Nhưng điều đáng chú ý, qua 2 đợt kiểm tra của Sở Xây dựng thì đại công trường 111 căn biệt thự này vẫn được xác nhận là xây dựng đúng quy hoạch được UBND quận 7 phê duyệt, còn các quy định khác về pháp lý đất đai đã không được cơ quan chuyên môn chú ý.

Không được giao đất, nhưng 111 căn biệt thự đã được xây dựng tại phường Phú Mỹ, quận 7. Ảnh: Thảo Du

Việc nhùng nhằng này kéo dài đến khi ông Lê Hòa Bình chuyển về làm Giám đốc Sở Xây dựng, thì việc phân định đúng sai đối với 111 căn biệt thự này mới được UBND quận 7 làm rõ, với kết quả kiểm tra là: Cty Cổ phần Đầu tư BĐS Hưng Lộc Phát chưa được UBND TP Hồ Chí Minh giao đất, chưa hoàn tất thủ tục chuyển quyền sử dụng đất; chưa đóng tiền sử dụng đất, chưa được cấp giấy phép xây dựng, nhưng chủ đầu tư đã tiến hành xây dựng khu nhà ở thấp tầng, là chưa bảo đảm đầy đủ pháp lý.

Điều này cũng được ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh kết luận là: Cty Cổ phần Đầu tư BĐS Hưng Lộc Phát đã bị UBND quận 7 đình chỉ thi công vì xây 111 căn biệt thự liên kế khi chưa có quyết định giao đất, chưa chuyển mục đích sử dụng đất. Để làm rõ đúng sai, Thanh tra TP Hồ Chí Minh cũng chủ trì cùng nhiều sở, ngành tiến hành kiểm tra toàn diện pháp lý của quy hoạch, quản lý đất đai, xây dựng, môi trường của dự án, để kiến nghị xử lý nghiêm theo pháp luật.

Đến thời điểm hiện nay, dù kết quả kiểm tra chưa được công bố, nhưng Cty Cổ phần Đầu tư BĐS Hưng Lộc Phát vẫn cho rằng hạng mục 111 căn biệt thự được xây dựng đúng các văn bản của cơ quan chức năng. Nhưng điều này là không phù hợp, vì tại một dự án khác có quy mô tương tự do Cty TNHH MTV Xây dựng và kinh doanh nhà Phú Nhuận, tại phường An Phú, quận 2, cũng chỉ được thi công 134 nhà biệt thự liên kế sau khi có quyết định giao đất của UBND TP Hồ Chí Minh,cũng như hoàn thành nộp tiền sử dụng đất của dự án, kèm theo là thẩm định thiết kế của Sở Xây dựng.

Thảo Du