Phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư thì được phép kinh doanh, nhưng cấm các hoạt động kinh doanh dịch vụ ảnh hưởng tới môi trường sống, an toàn… của cư dân. Ảnh: NL

Theo thống kê, hiện tại TP HCM có gần 2.000 DN đăng ký trụ sở ở chung cư, 1.300 DN đăng ký trụ sở ở cao ốc. Trên 10.000 DN đăng ký trụ sở trong tòa nhà, trong đó hơn một nửa đặt ở các tòa nhà quận 1.

Đã từng đăng ký cũng phải di dời

Rất nhiều DN tại TP HCM từng được cấp đăng ký kinh doanh có trụ sở ở nhà chung cư, nhất là giai đoạn trước năm 2010, khi chưa có văn bản nào hạn chế về việc kinh doanh trong căn hộ chung cư. Như vậy, các DN này đều phải di dời đến trụ sở khác.

Thực ra, không phải đến Nghị định 99/2015 mới quy định không kinh doanh trong căn hộ chung cư. Từ nhiều năm nay, cơ quan đăng ký kinh doanh đã không cho các DN đăng ký trụ sở tại căn hộ chung cư. Tại Sở KH&ĐT, trước đây, DN chứng minh quyền sử dụng căn hộ vào mục đích kinh doanh thì mới cấp giấy chứng nhận đăng ký DN. Hiện nay, Sở không đòi hỏi DN chứng minh quyền sử dụng căn hộ vào mục đích kinh doanh nữa. Tuy nhiên, cách làm này lại khiến nhiều DN nghĩ rằng được quyền kinh doanh tại căn hộ chung cư vì đã được Sở cấp giấy đăng ký!

Một cán bộ Sở KH&ĐT khẳng định, không đòi hỏi DN chứng minh quyền sử dụng trụ sở kinh doanh là nhằm tạo thuận lợi cho DN theo đúng tinh thần Luật DN. Theo đó, DN tự khai và tự chịu trách nhiệm.

Tuy nhiên, giấy chứng nhận đăng ký DN có ý nghĩa đúng như tên gọi, tức là chỉ chứng nhận việc có đăng ký của DN mà thôi; trên giấy ghi trụ sở tại căn hộ chung cư không có nghĩa là trụ sở này được sử dụng để hoạt động kinh doanh. Việc DN có được kinh doanh tại địa điểm đó hay không còn phụ thuộc vào các quy định khác như Luật Nhà ở hay điều kiện kinh doanh khác.

Điều 80 Nghị định 99/2015 hướng dẫn Luật Nhà ở quy định: Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phải chuyển hoạt động kinh doanh sang địa điểm khác không phải là căn hộ chung cư trong vòng sáu tháng, kể từ ngày 10/12/2015 (ngày có hiệu lực của nghị định này).

Theo Nghị định 99/2015, phần diện tích dùng để kinh doanh của nhà chung cư thì được phép kinh doanh nhưng cấm các ngành nghề, hàng hóa như vật liệu gây cháy nổ và các ngành nghề gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của người sử dụng nhà chung cư theo quy định của pháp luật phòng cháy, chữa cháy; kinh doanh vũ trường; sửa chữa xe có động cơ; giết mổ gia súc; các hoạt động kinh doanh dịch vụ gây ô nhiễm khác theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.

Trường hợp kinh doanh dịch vụ nhà hàng, karaoke, quán bar thì phải bảo đảm cách âm, tuân thủ yêu cầu về phòng, chống cháy nổ; có nơi thoát hiểm và chấp hành các điều kiện kinh doanh khác theo quy định của pháp luật.

Phớt lờ lệnh cấm

Theo Nghị định 99/2015, sau ngày 10/6/2016, hộ gia đình, cá nhân không được kinh doanh tại căn hộ chung cư nữa. Tuy nhiên, đến ngày 10/12, trên địa bàn TP HCM vẫn có khoảng 2.100 DN đăng ký trụ sở ở chung cư.  Do vậy, Sở phải gửi văn bản nhắc nhở các DN nhanh chóng di dời địa điểm kinh doanh.

Sở KH&ĐT sẽ phối hợp cùng nhiều cơ quan chức năng tiến hành xử lý những DN không nộp hồ sơ thay đổi địa chỉ trụ sở chính, chi nhánh, văn phòng đại diện sang nơi khác.

Theo số liệu từ các cơ quan chức năng, toàn TP HCM hiện có khoảng 975 chung cư. Khu vực có nhiều DN kinh doanh ở chung cư chủ yếu là ở quận 1, điển hình như chung cư 42 Nguyễn Huệ với 9 tầng có khoảng 50 điểm kinh doanh như cà phê, ăn uống, bán quần áo, trang sức, trang điểm, chụp ảnh… Khu vực tập trung nhiều DN nhất là quận Tân Phú với gần 200 công ty.

Chị Hương, một DN chuyên về hàng thủ công túi xách tại một chung cư trên đường Pater, quận 1, cho biết, thời điểm ra thông báo gần Tết nên việc thay đổi địa điểm kinh doanh rất khó khăn, đặc biệt liên quan đến các giấy tờ, hợp đồng, thuế… Vì thế, chúng tôi mong có thể giãn thời gian di dời, đăng ký sang sau Tết.

Được biết, trong số hơn 2.100 văn bản gửi đến DN thì có khoảng 600 thư bị trả về vì DN không còn hoạt động.

Cấm vì an ninh, an toàn chung

Luật sư Đỗ Tuấn Anh, Văn phòng Luật sư Công Luật - Đoàn Luật sư TP HCM cho biết: Theo quy định tại Khoản 1, Điều 70, Luật Nhà ở thì nhà chung cư là nhà ở có từ hai tầng trở lên. Tức là, các căn hộ chung cư chỉ sử dụng để ở, không sử dụng vào mục đích khác. Mặt khác, Luật Kinh doanh bất động sản quy định nghĩa vụ bên mua nhà “sử dụng nhà, công trình xây dựng đúng công năng thiết kế”.

Luật Xây dựng quy định “nội dung thiết kế xây dựng công trình phải phù hợp, thỏa mãn với yêu cầu về chức năng sử dụng”. Nhà chung cư được thiết kế theo mục đích sử dụng với các tiêu chuẩn về tải trọng, cấp điện, thang máy, nơi thoát nạn, phòng cháy, chữa cháy… phù hợp với nhà ở. Nếu sử dụng sai mục đích sẽ không đảm bảo về an ninh, trật tự, môi trường sống của các cư dân chung cư. Mặt khác, nhà chung cư được thiết kế với chức năng phù hợp với công trình nhà ở nên nếu cho phép sử dụng vào mục đích khác thì khó đảm bảo điều kiện an toàn công trình. Vì lợi ích chung cho cư dân cư sinh sống tại chung cư thì việc không cho đặt trụ sở kinh doanh tại chung cư là hợp lý.

Nghiêm Lan