Chim hoang dã được nhốt trong các lồng sắt, bày bán tại chợ nông sản Thạnh Hóa, tỉnh Long An. (Ảnh: H.V/Vietnam+)

Trước tình hình dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona (Covid-19) đang diễn biến phức tạp, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên - WWF vừa đưa ra Tuyên bố về việc đóng cửa các thị trường buôn bán các loài hoang dã trái pháp luật trên toàn châu Á Thái Bình Dương.

Theo WWF, virus corona được xác định gây bệnh trên động vật và có thể truyền từ động vật sang người. Trước đây, Việt Nam đã từng chịu ảnh hưởng, thiệt hại về người và của đối với các dịch bệnh nguy hiểm có nguồn gốc từ động vật như SARS và hiện tại là Covid-19. Vì vậy, Việt Nam cần “đóng cửa” vĩnh viễn các thị trường buôn bán động vật hoang dã trái phép và tăng cường thực thi pháp luật.

Tiềm ẩn những hiểm họa khôn lường

Tuyên bố về việc đóng cửa các thị trường buôn bán các loài hoang dã trái pháp luật trên toàn châu Á Thái Bình Dương nhấn mạnh những tác động tiêu cực của việc buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã tới quần thể của chúng và đa dạng sinh học toàn cầu đã được biết đến rộng rãi. Tuy nhiên, ảnh hưởng của việc buôn bán này đối với sức khoẻ của con người hiện nay vẫn còn hạn chế và ít được quan tâm.

Theo WWF, dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus corona, dịch SARS, MERS và những dịch tương tự khác đã bùng phát trong lịch sử cho thấy cần phải hành động khẩn trương và tăng cường nâng cao nhận thức về các nguy cơ tiềm ẩn tới sức khỏe con người do buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã gây ra.

“Các thị trường buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã còn sống hay đã chết rất phổ biến ở nhiều nước châu Á, đặc biệt là ở lưu vực sông Mekong; trong đó có Việt Nam, khu vực Tam giác vàng, điểm gặp nhau giữa Thái Lan, Lào và Myanmar, rất gần với biên giới Trung Quốc,” tuyên bố nhấn mạnh.

Thời gian qua, những kẻ săn trộm trải bẫy khắp nơi để săn bắt thú rừng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng ở khu vực và đã trở thành vấn nạn phổ biến ở các nước. Kết cục là rất nhiều khu rừng nhiệt đới ở châu Á đang trở thành rừng rỗng, không còn các quần thể thú đặc hữu, quý và hiếm.

Để ngăn chặn thực trạng nêu trên, WWF cho rằng việc buôn bán các loài hoang dã này cần phải được cấm tuyệt đối. Đáng tiếc là, nhiều quốc gia đã có luật cấm buôn bán, săn bắt các loài hoang dã nguy cấp, nhưng việc thực thi pháp luật đối với các thị trường bất hợp pháp này dường như bị bỏ ngỏ.

Chủ một gian hàng bán động vật hoang dã tại chợ nông sản Thạnh Hóa rao bán cá thể rùa nặng 15kg. (Ảnh: H.V/VIetnam+)

Những hoạt động buôn bán bất hợp pháp này không chỉ là mối đe dọa đối với quần thể các loài hoang dã. Do hoạt động buôn bán này không được kiểm dịch nên nó đã trở thành mối đe dọa đối với sức khỏe con người, vật nuôi, tiềm ẩn những ảnh hưởng khôn lường tới cộng đồng và kinh tế ở cấp quốc gia cũng như cấp quốc tế.

Tăng cường thực thi pháp luật

Theo WWF, virus corona được nhận định gây bệnh trên động vật, và có thể truyền từ động vật sang người. Loại virus này có khả năng tự biến đổi và trú ngụ tại vật chủ là động vật có vú và truyền sang người ở những nơi con người tiếp xúc gần với các loài thú mang bệnh. Vì vậy các thị trường buôn bán các động vật hoang dã tạo ra một môi trường tiềm ẩn nguy cơ cao cho các loại virus như thế này biến đổi và lây sang con người và đôi khi gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Thêm vào đó, sự thuận tiện của giao thông và phát triển du lịch khiến cho việc phát tán virus từ người mắc bệnh trở nên dễ dàng, các ổ dịch cục bộ có thể nhanh chóng phát triển thành đại dịch.

Nhận thấy mối nguy trên, mới đây, Chính phủ Trung Quốc đã ban bố lệnh tạm cấm việc mua, bán các loài hoang dã tại các chợ, các nhà hàng và trên các nền tảng trực tuyến.

Theo tiến sỹ Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc Quốc gia của WWF - Việt Nam, nước ta đã từng chịu ảnh hưởng và thiệt hại về người và của đối với các dịch bệnh nguy hiểm có nguồn gốc từ động vật như SARS và hiện tại là virus corona. Để tránh sự bùng phát của các dịch bệnh này, Việt Nam cần đóng cửa vĩnh viễn các thị trường buôn bán động vật hoang dã trái phép và tăng cường thực thi pháp luật.

“Phản ứng nhanh đối với dịch cúm virus corona, chính phủ Trung Quốc đã ban hành lệnh cấm buôn bán động vật hoang dã. Việt Nam cần có những hành động tương tự để đóng góp vào nỗ lực toàn cầu trong việc ngăn chặn dịch bệnh có nguồn gốc từ động vật trong tương lai,” ông Thịnh khuyến nghị.

Ông Thịnh cũng khẳng định WWF sẽ làm việc chặt chẽ với các chính phủ để tiếp tục tăng cường hệ thống pháp lý quốc gia và quốc tế cũng như vận động sự tham gia của ngành y tế công cộng nhằm chấm dứt nạn buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã, cũng như đóng cửa các thị trường động vật hoang dã chưa được quản lý./.

Theo Hùng Võ (Vietnam+)