Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng phát biểu tại buổi làm việc. Ảnh: N.Bắc

Cắt giảm phải thực chất, làm đâu chắc đó

“Tuần qua, Thủ tướng đã hai lần nhắc về việc đôn đốc các bộ trình các nghị định về cắt giảm các ĐKKD, cắt giảm thủ tục hành chính (TTHC). Tại phiên họp Chính phủ với các địa phương, Thủ tướng cũng rất gắt gao việc này”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng phát biểu mở đầu buổi làm việc.

Bộ trưởng cho hay, “đã hết nửa năm 2018 nhưng đến nay, kiểm tra lại thấy tiến độ rất chậm”. Thủ tướng yêu cầu Tổ công tác mời các bộ còn các thủ tục liên quan thống nhất cách giải quyết công việc.

“Cải cách kiểm tra chuyên ngành (KTCN) đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và cắt giảm các ĐKKD với tinh thần thực chất, làm đâu được đấy, làm đâu chắc đó. Khi cắt giảm không sinh các thủ tục khác”, ông Mai Tiến Dũng thông tin quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng và nhấn mạnh, “chúng ta cần cởi trói cho doanh nghiệp, cởi trói cho hoạt động kinh doanh để hàng hóa gia nhập thị trường được tốt”.

Theo kế hoạch, ngày 30/6, các bộ trình các dự thảo nghị định để hoàn thành vào 30/7 nhưng đến nay, các nghị định chủ yếu đang trong thời kỳ soạn thảo. Hiện mới có Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đã có dự thảo và đang được xin ý kiến các thành viên Chính phủ.

“Chúng ta phải nói với nhau là chuyển biến rất chậm. Những bất cập, tồn tại về KTCN chưa được cải cách triệt để theo đúng yêu cầu chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ”, Bộ trưởng nêu thực tế, rất nhiều bộ có phương án rà soát công bố trên truyền hình, nhưng thực chất chưa làm. Mới chỉ có Bộ Công thương đi đầu cắt giảm 675 ĐKKD khi ban hành Nghị định 08 vào tháng 1/2018.

“Công bố mà để thời gian quá dài như vậy sẽ ảnh hưởng đến lòng tin của doanh nghiệp đối với chúng ta”, ông Mai Tiến Dũng nhấn mạnh và nói, một gói cà phê sữa có cho sữa sấy khô để tạo ra sản phẩm mà yêu cầu bóc ra kiểm tra xem có dịch bệnh không thì không chấp nhận được. Hay có doanh nghiệp dán nhãn hiệu xuất cho 4 tủ lạnh mất đến 149 triệu đồng, mà nhãn đó chỉ riêng cho từng sản phẩm của từng doanh nghiệp.

“Thủ tục yêu sách như vậy không chấp nhận được. Chúng ta không thể chấp được những việc như vậy. Cắt giảm thế này thì không thực chất, chỉ hình thức”, Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng nêu rõ.

Theo Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc, thực hiện các yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách trong lĩnh vực KTCN đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, một số bộ, ngành đã có hành động cụ thể. Tuy nhiên, thống kê cho thấy kết quả thực tế của các hành động này vẫn chưa được như mong đợi.

“Cho đến nay mới chỉ có khoảng 6% các mặt hàng được đưa ra khỏi diện phải KTCN... Về thời gian cho KTCN, mặc dù có nhiều cải cách về thủ tục, tới nay thời gian KTCN trung bình vẫn là 76 giờ/thủ tục, cao hơn xấp xỉ 3 lần so với các nước ASEAN-4”, ông Lộc dẫn chứng.

Toàn cảnh buổi làm việc. Ảnh: N.Bắc

Xóa độc quyền trong kiểm tra, đánh giá sự phù hợp

Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, các bộ ngành cần vào cuộc quyết liệt hơn, đồng thời đưa ra 8 kiến nghị, trong đó có việc xóa bỏ tình trạng độc quyền trong hoạt động kiểm tra, đánh giá sự phù hợp.

“Cần có cơ chế để tất cả các tổ chức chứng nhận sự phù hợp đáp ứng năng lực chuyên môn đều có thể tham gia vào hoạt động kiểm tra chứng nhận sự phù hợp của các sản phẩm hàng hóa. Điều này để tránh tình trạng chuyển độc quyền kiểm tra chuyên ngành từ “một cơ quan quản lý chuyên ngành” sang “một (hoặc một số) tổ chức chứng nhận sự phù hợp”, ông Vũ Tiến Lộc nêu.

Liên quan đến đơn giản hóa, cắt giảm ĐKKD, theo ông Lộc, mục tiêu hoàn thành cắt giảm 50% tổng số điều kiện kinh doanh trước mốc 31/10/2018 là một thách thức rất lớn. Chưa kể quá trình soạn thảo nghị định, chờ thủ tục thông qua rất mất thời gian. Trong khi đó, chất lượng đơn giản hóa, cắt giảm ĐKKD thì chưa đồng đều, có tình trạng chạy theo con số, mang tính đối phó, không thực chất.

“Các bộ trưởng, các đồng chí lãnh đạo bộ có thể rất tích cực, nôn nóng nhưng khi xuống cấp vụ, đặc biệt là cấp chuyên viên trực tiếp soạn thảo các văn bản này thì chúng tôi nghĩ rằng đã không làm được đúng theo yêu cầu. Có vấn đề là các bộ phận quản lý giấy phép không muốn thực hiện những cải cách để tước bỏ quyền lợi của mình”, ông Lộc nhận xét.

Từ đó, Chủ tịch VCCI đề xuất, trong nội bộ từng bộ, đề nghị các Bộ trưởng không giao cho các Vụ, Cục đang thực hiện nhiệm vụ cấp phép lại là cơ quan chủ trì soạn thảo phương án hay chủ trì soạn thảo các nghị định, thông tư cải cách cấp phép này.

“Những đơn vị nào đang cấp phép thì sẽ không có động lực và sẽ tìm cách này, cách khác giữ lại quyền của mình. Quy định cải cách cần giao cho các đơn vị độc lập, chịu trách nhiệm trước Bộ trưởng và chủ động tham vấn những vấn đề chuyên môn của các cơ quan khác”, ông Vũ Tiến Lộc nói thêm.

Các ý kiến cũng cho rằng, phương án cải cách cần mang tính triệt để. Các bộ cần mở rộng đánh giá các ĐKKD chứa đựng trong Luật, để có phương án sửa đổi hoặc bãi bỏ những ĐKKD bất hợp lý. 

Kết luận, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhắc lại tinh thần chỉ thị của Thủ tướng là 15/8, các bộ phải hoàn thành các thủ tục, trình các dự thảo nghị định theo thủ tục rút gọn, một nghị định sửa nhiều nghị định, tránh việc một nghị định chỉ sửa 1-2 ĐKKD. “Nếu cứ rải rác thế thì không làm được. Phải tích cực, đặc biệt là lãnh đạo”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng chốt lại.

Hương Giang