Nhiều DNXK chưa tìm được lối ra

* Cần quan tâm đến thương mại điện tử

Thống kê cho thấy, tỷ trọng XK của các DN trong nước chiếm 47,24% vào năm 2009 còn 45,79% vào năm 2010, 43,42% vào năm 2011 và 36,63% vào quý I/2012. Ngược lại, tỷ trọng XK của các DN FDI lại có mức tăng trưởng qua các năm rất đều và cao: Năm 2009 là 52,76%, năm 2010 tăng lên 54,21%, năm 2011 là 56,58% và quý I/2012 là 63,37%.

Nguyên nhân của thực trạng trên, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, do chính sách hoạch định cho XK chưa rõ ràng, chưa tương xứng, chưa theo kịp với xu thế phát triển và hội nhập. Chưa kể, các DNXK trong nước chưa năng động, chủ động trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, mở rộng thị trường theo xu thế phát triển và hội nhập quốc tế. Hầu hết các DNXK trong nước đều có tính ỷ lại, ít sáng tạo, không chủ động…

Sau 5 năm chính thức trở thành thành viên của WTO, chủ yếu vẫn là hàng các nước vào Việt Nam còn tăng trưởng XK của Việt Nam chỉ ở mức từ 22 - 25%/năm. Trong khi đó, các DN FDI đang chiếm những lợi thế sẵn có như: Nguồn nhân lực, nguyên liệu, tài nguyên khoáng sản… để XK.

“Nếu các DNXK trong nước chủ động, sẵn sàng nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm kiếm đối tác, thị trường mới… theo cam kết của WTO, đến năm 2015, mức thuế nhập khẩu của các nước trong khu vực ASEAN gần như bằng 0% thì các DNXK trong nước càng khó khăn hơn. Nói cách khác, các DNXK sẽ thua trên “sân nhà”. Điều này đồng nghĩa với việc tới đây, Việt Nam hội nhập quốc tế sâu rộng hơn, đàm phán và ký các Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) mới với các đối tác, các DNXK trong nước cũng không thể tận dụng được các lợi thế mà các FTA mới mang lại”, bà Lan cảnh báo.

Để giúp các DNXK trong nước giải bài toán tăng trưởng XK trong bối cảnh khủng hoảng, ngoài những giải pháp của Chính phủ, DN phải chủ động tự tái cơ cấu, điều chỉnh chiến lược cạnh tranh, vượt khó để tồn tại và thích ứng với bối cảnh mới và những đòi hỏi mới để phát triển. Đồng thời, phải đầu tư, tăng năng lực sản xuất vào các mặt hàng có lợi thế XK (sản phẩm nhựa, gỗ, hàng thủ công mỹ nghệ, dệt may, điện tử, điện lạnh và linh kiện, dây diện và cáp điện, cơ khí, vật liệu xây dựng…), dựa trên đa dạng hóa sản phẩm, đổi mới công nghệ, duy trì và mở rộng thị trường, tăng năng lực hiện có và tạo dựng vị thế mới trong chuỗi giá trị.

Một hướng đi mới đang được các DNXK trong nước quan tâm đó là chuyển hướng sang kênh XK trực tuyến (thương mại điện tử  - TMĐT), thay cho các kênh XK truyền thống như hiện nay.

Theo ông Trần Đình Toản, Phó Giám đốc Cty OSB đại diện Tập đoàn Alibaba.com tại Việt Nam, kênh XK trực tuyến có nhiều lợi thế như: Nhanh, tiết kiệm chi phí, giao lưu rộng rãi. “Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong điều kiện kinh tế bất ổn, tỷ lệ giao dịch thành công của các DN vừa và nhỏ có hoạt động TMĐT cao gấp 5 lần các DN chỉ hoạt động bình thường. 65% DN vừa và nhỏ hoạt động trực tuyến có đủ tự tin và khả năng vượt qua các bất ổn trong nền kinh tế, chỉ số này đối với nhóm DN còn lại là 10%”, ông Toản cho biết.

Tuy nhiên, để bảo đảm giao dịch TMĐT thành công phải hội đủ các yếu tố như: Độ tin cậy, dữ liệu về các nhà nhập khẩu, quảng bá thương hiệu, kỹ năng kinh doanh trực tuyến, trong đó mấu chốt của sự thành công là xây dựng thương hiệu.

Để giúp các DNXK thành công trong giao dịch TMĐT, bằng phương tiện sẵn có, Cty OSB đang triển khai dự án hỗ trợ 500 DNXK tham gia vào kênh XK trực tuyến B2B - Alibaba.com, một trong những kênh trực tuyến lớn nhất thế giới hiện nay.

Về giải pháp vốn cho các DNXK, đại diện Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quân đội (MB), ông Đinh Như Tuynh cho biết, MB đang triển khai gói tín dụng ưu đãi 10.000 tỷ đồng cho các DNXK. Đến tháng 6/2012, MB đã giải ngân được 2.300 tỷ đồng, số còn lại sẽ tiếp tục giải ngân từ nay đến 31/12/2012. Bên cạnh đó, MB cũng cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ vốn cho các DNXK dự trữ hàng XK, nhập khẩu nguyên liệu sản xuất phục vụ XK.

 
Trần Quý