Sự sụp đổ về đạo đức
Thủ phạm đầu tiên theo nhiều nhận định chính là các công ty thẩm định tài chính. Cách hành xử của những công ty này là quá “bốc đồng”. Như việc công ty Standard & Poors hạ điểm tín nhiệm của Hoa Kỳ từ AAA (mức cao nhất) xuống còn AA+.

Nhiều chuyên gia tài chính cho rằng, việc hạ điểm này diễn ra không đúng lúc, lại dựa trên những số liệu (theo Washington) là chưa chính xác, bởi chỉ vài ngày sau khi hai viện Quốc hội Hoa Kỳ thông qua mức nâng trần nợ công, và đặc biệt là trong giai đoạn thị trường trái phiếu đang lúc cao trào căng thẳng.

Bởi thế, việc công bố điểm tín nhiệm theo kiểu vừa qua chỉ thêm dầu vào lửa, làm nghiêng ngửa không chỉ Hoa Kỳ, mà còn gây hoang mang cho cả thị trường tài chính thế giới.

Việc các công ty thẩm định có “tác động” quá lớn cũng có những ảnh hưởng tiêu cực nhất định. Mỗi một đánh giá tín nhiệm của họ có ý nghĩa quyết định số mệnh. Như đối với một quốc gia đang lâm nợ, việc hạ điểm tín nhiệm chẳng những không giúp ích được gì, mà còn làm vấn đề thêm trầm trọng, dấy lên sự lo ngại về việc mất khả năng thanh toán.

Đã có những ví von: Giống như một thầy giáo, khi thấy học trò của mình giảm sút trình độ, lại cho thêm những bài toán khó, khiến học trò thêm chán nản và như thế sẽ… bi đát hơn.

Bên cạnh đó, theo giới phân tích, còn là tham vọng của giới ngân hàng. Theo đó, những người hoạt động ngân hàng đang thủ vai “những tên mafia”, họ đang tổ chức những canh bạc, đó chính là các thị trường tài chính để, thiết kế cho việc kiếm tiền trong ngắn hạn bằng sự tham lam của nhiều cá nhân.

Đơn cử như tình hình Hoa Kỳ hiện nay, trong khi các ngân hàng và những công ty thẩm định tài chính đang đẩy thế giới vào chân tường, thì  những người thân cận xung quanh Nhà Trắng, vốn là những “người bảo vệ cho giới tài chính”, nhiều cố vấn kinh tế của Tổng thống,… đã kiếm được khối tiền ở thị trường chứng khoán New York.

Và bất lực của giới chính trị
Cho dù, các nhà lãnh đạo chính trị, đang là những người giữ quyền quyết định trong tay. Thế nhưng, họ đã không hoàn thành tốt vai trò của mình. Một chuyên gia nhận định: “Ở Hoa Kỳ và châu Âu, các chính phủ từ lâu cứ phó mặc cho những tổ chức tư nhân soạn thảo ra những quy chuẩn kế toán và ngân hàng, và thẩm định nợ công các nước, để rồi kéo theo hậu quả như chúng ta đã thấy”.

Chuyên gia này đặt ra hàng loạt câu hỏi:

Ai đã tạo ra một chủ nghĩa tư bản được toàn cầu hóa cao độ mà không hề chịu sự giám hộ của một cơ chế quản lý chính trị nào?

Từ 30 năm nay, ai đã và đang tin vào câu chuyện ngụ ngôn về khả năng tự điều tiết của thị trường?...

Những lời giải đáp cho thấy: Các nhà chính trị thế giới không rút ra được bài học nào từ sau cuộc khủng hoảng tài chính 2008; nhóm G20 cũng đã quên đi sứ mệnh cải tổ lại hệ thống của mình…

Theo đó, từ hai năm nay, dù người ta cố cứu hàng loạt ngân hàng đang “lâm nạn”, trong khi những ngân hàng này lại tiếp tục có những hành xử không đúng đắn. Và như vậy, đến hiện tại, vẫn chưa có một quyết tâm chính trị nào để cải thiện tình hình, bằng cách tách các hoạt động mang tính thị trường của các ngân hàng ra khỏi các hoạt động ngân hàng thuần túy.

Ngay cả trong lúc dầu sôi lửa bỏng nhất, các nhà chính trị cũng không biết đặt lợi ích chung lên hàng đầu, họ vẫn tiếp tục chia rẽ và gây hại đến thị trường. Như ở Hoa Kỳ vừa qua, đảng Cộng hòa đã đặt lợi ích đảng phái lên trên mục tiêu chung là phục hồi kinh tế, và khắc phục nạn thất nghiệp đang lan rộng hàng ngày.

Thêm vào đó, còn là vì người Hoa Kỳ quá tin tưởng vào sức mạnh và sự bền vững của đồng USD. Còn giới lãnh đạo châu Âu thì không tìm được tiếng nói chung, đến nỗi để cho tinh thần xây dựng một châu Âu thống nhất từ nhiều năm qua đang bị đe dọa tan rã.

Kỳ Sơn