Một nghệ nhân bên gốc cây cảnh quý

Dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, trong lúc đại bộ phận người dân đến Triển lãm Sinh vật cảnh chỉ “dám” đứng cạnh các “gốc cây” có giá từ vài trăm triệu đến vài... tỷ đồng, chụp ảnh làm kỷ niệm thì “một bộ phận” đại gia lại âm thầm làm công việc mà họ cho là, nếu bỏ qua sẽ mất đi cơ hội “chứng minh đẳng cấp”: “Bí mật” lấy số điện thoại của chủ nhân cây cảnh giá “cao ngất nghểu”, “a lô” đàm phán thỏa thuận thuê hoặc “mua đứt” cây về chơi Tết Tân Mão. Một đại gia vừa “lên ngôi” nhờ trúng “mấy quả đất” vùng ven Hà Nội cho biết, phải “bí mật” vì sợ bị “hớt tay trên”. “Cây càng đẹp, càng có giá, càng dễ bị… hớt”, đại gia này nói.

Chẳng còn mấy ngày nữa là “chạm” Tết Nguyên đán, dinh thự của đại gia trúng đất nằm cạnh tuyến cao tốc Láng - Hòa Lạc vẫn im lìm, chưa có dấu hiệu gì cho thấy sự hiện diện của gốc cây cảnh “đại cát” “đại vượng” mà đại gia cất công săn đuổi có giá 6 triệu USD, ngang ngửa các gốc cảnh tăm tiếng lẫy lừng “Cửu long tranh châu”, “Mâm xôi con gà”, “Thụ lâm bồng thạch”, “Thụ mộc nghênh phong” trưng bày tại Triển lãm Sinh vật cảnh. Thực hư về giá của các gốc cảnh quý nói trên là do thiên hạ đồn đoán và cho đến nay vẫn còn nằm trong vòng “bí mật”. Tuy nhiên, vì là “nghề chơi” nên một số chủ cây quý khác cũng đánh tiếng rằng, cây của họ chẳng lý do gì mà không được “ngồi chung chiếu”.

Chơi cây đẳng cấp gấp ngàn lần chơi... xe hơi. Dân chơi xe, bác nào vãi “xiền” như vãi lúa cho gà ăn cũng chỉ tậu nổi con xe “triệu đô”. Cây cảnh lại khác, nó thuộc “hàng độc”. Cây càng “độc” về tuổi tác và “thân thế” càng “vô giá” - một đại gia đất Hải Bối ven sông Hồng phân tích.

Đem câu chuyện cách đây 2 năm, có ông chủ ở vùng Tây Bắc, bỏ chẵn trăm tỷ nhập về 20 gốc “Tùng La hán”, thuê  khu đất lớn trưng bày, kể với đại gia Hải Bối, tôi nhận được cái lắc đầu nhẹ như… sương khói: Chơi một lần vài chục cái cây như thế chẳng hóa ra chơi… tập thể à?

Lại đem chuyện giá các gốc cảnh quý được đồn đoán 6 triệu USD hỏi đại gia Hải Bối, đại gia lạnh lùng gãi gối vê râu: Như thế có gì lạ. 6 triệu đô, quy đổi ra tiền Việt Nam, nhân với thời giá bây giờ là 126 tỷ đồng chứ bao nhiêu! Tết mà lùng được cây 126 tỷ ấy đem về để giữa vườn thì lại chẳng mở mày mở mặt vượng khí đùng đùng mà phất lên gấp mấy lần! Hỏi đại gia bao giờ được chiêm ngưỡng cây quý giữa vườn nhà? Đại gia xuống giọng thì thầm: Sắp rồi! Anh “tăm” hẳn cái cây thuộc hàng “long lanh” nhất Triển lãm Sinh vật cảnh. Cận Tết đem cây về, khối thằng tiền chất cao như núi cũng phải chắp tay mà… vái! Xuống giọng nhỏ thêm tí nữa, đại gia căn dặn: Chú em nhớ bí mật cho anh nhé. Hở sớm ra bây giờ đứa khác tranh mất ngay!

“Nghề chơi lắm công phu”. Cái giá 6 triệu USD/cây cảnh thuộc hàng “độc” ở Triển lãm Sinh vật cảnh dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, được ai đó vui miệng “quy đổi” thành “thương hiệu “G 126” (126 tỷ đồng), đã khiến các đại gia (nhất là đại gia phất lên đột xuất nhờ đất đai), lùng mua cho bằng được. Mua không được thì… thuê. Tháng cận Tết,  nghệ nhân là chủ cây cảnh độc đáo luôn phải đón tiếp các đại gia cùng “trợ lý” của họ đến đặt vấn đề thuê cây về chơi Tết. Nghệ nhân chủ cây, đa phần đều làm ăn phát đạt và giàu vốn liếng tri thức nên chỉ cần một câu thương thuyết hớ hênh theo kiểu trọc phú muốn làm sang của người đến thuê là họ thẳng thừng từ chối - dù giá thuê  có “đội nóc nhà”, lên đến hàng tỷ đồng cho mươi ngày Tết.

Tìm đến địa chỉ kinh doanh bất động sản có chút tên tuổi ở khu Trung Hòa - Nhân Chính, tôi được Giám đốc H tuổi chưa đến 30 gãi gáy, giãi bày: Anh giai, cố mà hiểu cho thằng em. Chẳng phải “ngông nghênh” gì, nhưng công việc kinh doanh của em nó lớn, mỗi thương vụ tính bằng con số nhiều chục tỷ đồng, cần có “cái gì đó” đặt ở cửa văn phòng mấy ngày Tết cho khách hàng thấy “rét” để cả năm sau “dễ ăn, dễ nói”. “Cái gì đó” như lời Giám đốc H thì không gì hơn ngoài chậu cây cảnh quý. Vài lần thương thuyết không thành, vị Giám đốc rút ra “bài học xương máu” là, dù có vác cả bao tải tiền đi thuê cái cây về chơi cũng phải biết lấy lễ mà đãi chủ cây. Tiền không tiếc thì tiếc gì chút lễ nghĩa - đại gia “lý luận” như thế và hứa chắc như đinh đóng cột lim với tôi: Đúng chiều 30 Tết, một gốc cảnh quý “có một không hai ở dưới gầm trời Nam” sẽ được trang trọng rước về, đặt trước cửa văn phòng kinh doanh bất động sản của anh ta.

Thực tế thì các nghệ nhân là chủ cây cảnh không phải là không thích “ngắm” các bao tải tiền mà đại gia đem đến, gạ gẫm mua hoặc thuê cây về “chơi” nhưng họ rất sợ cây bị tổn thương… Chủ vườn cảnh lớn dưới chân núi Tản (Ba Vì) tâm sự: Khắp trong Nam ngoài Bắc, cây cảnh có tên, có tuổi, chưa chắc đếm đủ trên mười đầu ngón tay.  Không phải người nào cũng tạo được cái cây có đủ cả “hồn”, “thế”. Muốn đủ cả 2 thứ ấy, nhiều nghệ nhân phải mất cả đời, nương theo phong vũ của đất trời mà tạo nên. Nói nôm na dễ hiểu thì, không phải dăm bữa nửa tháng là có thể “nặn” một cái cây có tuổi đời trăm năm. Đã có một “Mâm xôi con gà” sẽ không bao giờ có “Mâm xôi con gà thứ hai”. Đã không có cây thứ 2 thì nó đương nhiên là vô giá. 6 triệu USD hay nhiều hơn nữa cũng không phải là chuyện lạ. Ai có duyên sẽ được làm bạn cùng cây quý. Không có duyên thì bỏ cả núi tiền đem về nhà, cây cũng u sầu khổ não chẳng sung sướng gì -  ông chủ vườn kết luận.

Hơn mươi ngày nữa thôi là Tết! Bóng dáng các đại gia đến mua, thuê cây của ông chủ vườn cứ chấp chới trong sương khói liu riu đọng đầy chân núi Tản. Rất nhiều đại gia đến, được chủ nhân đãi chén trà thơm rồi ra về tay không. Mỗi ngày chủ vườn cây phải khước từ năm, bảy đại gia và từ chối hàng chục cuộc điện thoại. Ông chia sẻ chân tình: Cây quý mình có được là nhờ duyên và may mắn, không dễ gì rời xa nó. Lý do lớn nhất khiến nghệ nhân, chủ cây luôn “chủ động” từ chối - không nhận các… bao tải tiền mà đại gia đem đến là, trên thế giới chưa có tiền lệ “bảo hiểm” cho cây cảnh nếu chẳng may nó bị “trày vi tróc vảy” hay sứt cành gãy ngọn… Xảy ra chuyện ấy thì quả là tai họa - vuốt ngược mái tóc loà xòa bạc màu thời gian, bậc cao niên chủ vườn cây ở chân núi Tản nói với tôi như thế và thong thả khuất dần giữa khu vườn có nhiều cây quý do ông tạo dựng suốt cuộc đời!

 Thanh Tùng