Rất nhiều diện tích ao, hồ đang bị hoang như thế này.

Chúng tôi tìm về xã Phong Hải, huyện Phong Điền - một trong những xã có diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng lớn nhất huyện. Hình ảnh đầu tiên ập vào mắt chúng tôi là hàng loạt ao, hồ nuôi tôm đang bị bỏ hoang với những chiếc tuabin nước nằm bất động giữa lòng hồ. Nơi đây đang có nguy cơ bị sa mạc hóa.

Hiện giờ người dân đang điêu đứng vì dịch bệnh của tôm, nhưng vẫn chưa có biện pháp nào để khắc phục. “Chúng tôi đang bơm nước cầm chừng cho máy hoạt động khỏi bị hỏng chứ mấy tháng nay không nuôi được tôm vì dịch bệnh. Từ đầu năm đến nay, nhà tôi nuôi được hai vụ nhưng rồi bị chết sạch do nguồn nước ô nhiễm”, anh Nguyễn Văn Bảy, xã Phong Hải nói.

Ông Nguyễn Viết Từ, Chủ tịch UBND xã Phong Hải lý giải hiện tượng tôm chết hàng loạt do hai nguyên nhân chính, thứ nhất là quy trình kỹ thuật nuôi của người dân chưa đúng, thứ hai là hệ thống xử lý nước thải không bảo đảm gây ô nhiễm nguồn nước. Do không hiểu quy trình, kỹ thuật nên nhiều hộ gia đình đã thả từ 200 - 300 con giống/m2, trong khi tiêu chuẩn của nó là 70 - 100 con/m2, khi tôm lớn không đủ lượng oxi nên dẫn tới hiện tượng tôm chết hàng loạt.

Chủ tịch UBND xã Phong Hải ông Nguyễn Viết Từ

Theo tìm hiểu của chúng tôi, phần lớn diện tích nuôi tôm tại xã Phong Hải nằm trong khu vực rừng phòng hộ. Đây là diện tích phi lao được trồng dọc theo bờ biển để chắn cát xâm thực, nhưng hiện nay, phần lớn diện tích này đã bị người dân chặt phá, lấy diện tích nuôi tôm. Đã có nhiều diện tích ao, hồ nuôi tôm lấn sát ra gần biển.

Hậu quả của việc chặt phá rừng phòng hộ nuôi tôm đã để lại những ảnh hưởng không nhỏ, khi cát xâm thực vào đất liền ngày càng nghiêm trọng. Diện tích hoang mạc hóa của huyện Phong Điền nói chung và xã Phong Hải nói riêng ngày một lớn, nhiều loại thực vật đã chết héo, chết mòn trên dải đất này.

Chưa kể, do quá trình hoang mạc hóa nên tình trạng thiếu nước ngọt nghiêm trọng đã xảy ra, nhiều hộ gia đình đã phải lặn lội đi xa hàng chục km để lấy nước. “Nước ngọt không đủ dùng nên chúng tôi phải lặn lội lên tận xã Điền Hải để lấy nước. Mỗi ngày đi hai ba chuyến mà cũng không đủ dùng”, ông Ngô Anh ở xã Phong Hải cho biết.

Máy bơm, tuabin đang bị hen ghỉ từng ngày.

Nhiều hộ dân như: Hồ Thạnh, Nguyễn Thạnh, Mai Văn Kỉnh… đã lỗ hàng tỷ đồng do mất trắng hai vụ tôm liên tiếp. Khó khăn chồng chất khó khăn, khi không biết lây đâu ra tiền để trả ngân hàng, lãi mẹ đẻ lãi con.

Trước tình trạng nuôi tôm thẻ chân trắng ồ ạt, gây ra những ảnh hưởng không nhỏ tới hệ sinh thái, cũng như tình trạng ô nhiễm môi trường ngày một báo động, vừa qua Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, ông Nguyễn Đại Vui đã yêu cầu các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tạm dừng thả nuôi tôm thẻ chân trắng do hàng trăm khu ao hồ nuôi không bảo đảm khâu xử lý nước thải gây ô nhiễm và chứa mầm mống dịch bệnh.

Nếu tình trạng ô nhiễm này kéo dài sẽ làm mặn hóa toàn hệ thống nguồn nước ngầm, dẫn tới tình trạng hoang mạc hóa ngày một nghiêm trọng. Vì vậy, cần sự vào cuộc của các cấp chính quyền, để chấn chỉnh phong trào nuôi tôm tự phát của người dân xã Phong Hải.

Bài và ảnh: Trần Quốc