Người nghèo sẽ có nhiều cơ hội mua nhà.

Tròn nghĩa an sinh

Thực tiễn bán nhà thu nhập thấp (TNT) thời gian qua bộc lộ nhiều tiêu cực như việc lạm dụng chính sách, rồi cơ chế xin cho… Giá nhà thu nhập thấp thực sự chưa phù hợp với thu nhập thực tế của người nghèo... Nhiều chuyên gia đã có hiến kế để chương trình này thật sự mang ý nghĩa an sinh trọn vẹn.

Có một thực tế, nếu như nhà TNT ở khu Đặng Xá, Kiến Hưng, Ngô Thì Nhậm, Sài Đồng (Hà Nội) dao động có giá gần 10 đến hơn 13 triệu đồng/m², thì tại Đà Nẵng chỉ có giá 5,2 triệu đồng/m². Và tại Đà Nẵng, chỉ trong vòng 6 tháng đã bán hết 800 căn, trong lúc sau nhiều cơn sốt, hàng loạt chung cư TNT ở Hà Nội đang rơi vào yên ắng.

Sau khi chạy vạy vay mượn để đóng tiền đợt 1 cho suất căn hộ TNT, nhiều người mua nhà TNT đã đến hạn nộp tiền đợt 2, song vì khoảng cách giữa những lần nộp tiền quá gần, số tiền nộp lại vượt khả năng với mức thu nhập thực tế, nên đã có người chính thức đề nghị xin chủ đầu tư giãn tiến độ nộp tiền. Thậm chí, một số người đã từ chối ký hợp đồng vì giá vẫn cao hơn nhiều so với thu nhập thực tế. Nhiều người đã tính đến phương án hủy hồ sơ mua nhà và chấp nhận nộp phạt.

Sau 2 năm thực hiện chủ trương về xây dựng nhà ở TNT, bằng nhiều cách hỗ trợ, Nhà nước cũng có nhiều chính sách ưu đãi, hỗ trợ bên cung như tạo quỹ đất, mặt bằng sạch cho các công ty kinh doanh đầu tư xây nhà TNT.

Thế nhưng, với bên cầu, nhiều chuyên gia chỉ rõ, nhiều người có nhu cầu ở thực sự, lại rất khó xoay sở đủ tiền để mua nhà. Vì không đủ tiền mà đến hạn phải nộp thì chạy đôn chạy đáo, chạy không kịp thì không mua nữa. Còn trường hợp không có đủ tiền, đã đi vay để mua. Khi mua được đã nhanh chóng tìm cách bán để trả nợ vay, hưởng chênh lệch. Chính tình trạng này, dẫn tới việc thời gian qua có hiện tượng ô tô xếp hàng mua nhà TNT, gây bất bình dư luận.

Theo TS. Phạm Sĩ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, cần thay đổi cách gọi “Nhà thu nhập thấp” là “nhà giá rẻ”. Vì thực tế, người TNT là người có nguyện vọng chi trả cho cái nhà được mua, nhưng không đủ khả năng, nên họ mới cần được giúp đỡ về khả năng chi trả. Và giải pháp để người TNT có tiền mua nhà thời điểm này là: Ngân hàng cho họ vay tiền có hỗ trợ một phần lãi suất.

Nhiều chuyên gia đề xuất, để người TNT, người có nhu cầu thực được sở hữu nhà giá rẻ, cần phải thay đổi tư duy. Phải thay dần việc hỗ trợ trực tiếp điều kiện sống cho người nghèo bằng các biện pháp làm giảm dần số người nghèo.

Cứ mỗi năm mới trôi qua, ước mơ của người nghèo về một ngôi nhà càng cháy bỏng hơn

Hiện thực ước mơ

Một việc rất cần làm ngay là bỏ lối tư duy “hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà bán cho người nghèo” bằng “hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà cho người nghèo thuê”.

Song song với đó phải có chính sách hỗ trợ phát triển nhanh thị trường nhà ở cho thuê. Nhờ đó, giá nhà cho thuê sẽ thấp, chất lượng các dịch vụ trong nhà chung cư sẽ tốt vì cạnh tranh. Nạn đầu cơ đất và nhà sẽ giảm, nhiều người nghèo sẽ giải quyết được chỗ ở, người có thu nhập vừa phải cũng có thể mua được nhà riêng khi có nhu cầu.

Theo phương án Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) vừa công bố cho thấy, đi kèm với cơ chế cung cấp tín dụng ưu đãi, nếu Nhà nước miễn các loại thuế, phí liên quan đến chi phí xây dựng nhà TNT như: 10% Thuế GTGT cho người TNT khi mua nhà; Thuế chuyển quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp bất động sản khi thực hiện dự án xây dựng nhà TNT; Thuế trước bạ cho người mua nhà; doanh nghiệp thực hiện dự án xây nhà TNT được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho dự án xây nhà TNT… thì có thể giảm 30% - 40% giá bán căn hộ nhỏ từ 35m² - 70m².

Muốn vậy, Nhà nước nên giao nhiệm vụ cho 1 ngân hàng thương mại mà Nhà nước nắm cổ phần chi phối thực hiện cơ chế cung cấp tín dụng ưu đãi cho mọi hoạt động xây dựng nhà TNT.

Giá nhà thu nhập thấp thực sự chưa phù hợp với thu nhập thực tế của người nghèo.

Trước đây, Chính phủ đã thành lập Ngân hàng Phát triển nhà ĐBSCL (MHB) với ý định ban đầu là hỗ trợ tín dụng cho việc phát triển nhà tại khu vực ĐBSCL. Tuy nhiên, những chính sách tín dụng ưu đãi của Nhà nước gắn với MHB là chưa có, nên trong nhiều năm qua MHB hoạt động như một ngân hàng thương mại thông thường, nay cần tổ chức lại nhiệm vụ cho MHB với định hướng là công cụ thực hiện các chính sách an sinh này.

Theo đó, trong giai đoạn mới, MHB cung cấp nguồn tín dụng ưu đãi với lãi suất thấp (dưới 10%/năm) cho các doanh nghiệp bất động sản hội đủ điều kiện thực hiện các dự án xây nhà TNT và cho người mua nhà.

Với cơ chế ưu đãi về thuế và tín dụng như trên, giá bán căn hộ nhỏ sẽ giảm từ 30% - 40% sẽ tạo điều kiện cho giá thuê nhà giảm đáng kể so với giá thị trường và có thể phát triển được quỹ nhà cho thuê với giá thấp.

Để phát triển quỹ nhà cho thuê với giá thấp, Nhà nước cần có chính sách miễn thuế cho tổ chức, cá nhân đầu tư vào các dự án nhà ở TNT chỉ với mục đích cho thuê.

VAFI cũng cho rằng, để ngăn ngừa lạm dụng chính sách, cần quy định: Nhà TNT chỉ phục vụ cho đối tượng chưa có nhà. Các giấy tờ công nhận chủ quyền nhà cần được thiết kế riêng để tiện quản lý.

Thụy Vy