(Thanh tra) - Sáng 11/9, tại Hội trường Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Diễn đàn với chủ đề “Thể chế hoá đổi mới sáng tạo – Bảo vệ tài sản vô hình theo tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW” đã diễn ra với sự tham gia của đại diện các bộ, ngành, cơ quan quản lý, chuyên gia pháp lý và cộng đồng doanh nghiệp.
Sự kiện do Công ty Luật TNHH Trương Anh Tú (TAT Law Firm) khởi xướng, phối hợp cùng VCCI và Tạp chí Luật sư Việt Nam đồng tổ chức.
Phát biểu khai mạc, ông Đặng Ngọc Luyến, Tổng Biên tập Tạp chí Luật sư Việt Nam nhấn mạnh: “Không có cơ chế bảo vệ tài sản vô hình thì cũng không thể có một nền kinh tế sáng tạo, tự chủ.” Nhận định này phản ánh rõ vai trò chiến lược của sở hữu trí tuệ (SHTT), thương hiệu, sáng chế, tác phẩm… trong nền kinh tế hiện đại.
Trong bối cảnh thương mại điện tử và kinh tế số phát triển nhanh chóng, tài sản vô hình trở thành thước đo sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp và quốc gia. Tuy nhiên, cùng với cơ hội, tình trạng xâm phạm SHTT, sao chép thương hiệu, lạm dụng công nghệ diễn biến phức tạp, đòi hỏi một hành lang pháp lý mạnh mẽ hơn.
Theo Ban Tổ chức, mục tiêu của Diễn đàn là tạo không gian đối thoại đa chiều: Từ cơ quan quản lý đến doanh nghiệp, từ giới luật sư đến truyền thông. Trên cơ sở đó, các bên cùng nhau phân tích thực trạng, chỉ ra khoảng trống pháp luật và đề xuất giải pháp thể chế hoá đổi mới sáng tạo, đúng với tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương.
Phiên I của Diễn đàn đã tập trung vào năm chuyên đề then chốt, đặt nền tảng thảo luận toàn diện:
Thứ nhất: Đổi mới sáng tạo – Tài sản vô hình là nguồn lực phát triển đất nước: Từ Nghị quyết đến thể chế.
Nội dung tham luận làm rõ, từ quan điểm trong nghị quyết của Đảng đến yêu cầu cụ thể hóa thành luật, nghị định, thông tư vẫn còn khoảng cách. Nếu không sớm hoàn thiện thể chế, đổi mới sáng tạo chỉ dừng ở khẩu hiệu.
Thứ hai: Chuyển giao công nghệ – Khi tài sản trí tuệ là ranh giới giữa hợp tác và đánh mất.
Tham luận phân tích những vụ việc thực tế trong chuyển giao công nghệ, khi doanh nghiệp Việt Nam đôi khi mất quyền sở hữu kết quả nghiên cứu, sáng chế chỉ vì thiếu cơ chế bảo vệ. Đây là cảnh báo để xây dựng quy định ràng buộc chặt chẽ hơn, đảm bảo lợi ích song phương trong hợp tác.
Thứ ba: Tư pháp kinh tế trong bảo vệ đổi mới sáng tạo: Đề xuất cải tiến cơ chế tài phán IP tại Việt Nam.
Chuyên đề chỉ ra, tranh chấp SHTT ngày càng nhiều nhưng cơ chế tài phán hiện tại còn chồng chéo, thủ tục kéo dài. Việc cải tiến hệ thống tòa chuyên trách, rút ngắn thời gian xét xử và tăng tính minh bạch là yêu cầu cấp bách.
Thứ tư: Doanh nghiệp tư nhân và cuộc chiến chống xâm phạm thương hiệu: Từ vụ việc điển hình đến đề xuất chính sách.
Tham luận nêu rõ, nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa – lực lượng chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp Việt Nam – thường xuyên bị làm giả thương hiệu, nhưng khả năng tự bảo vệ rất hạn chế. Bài học từ các vụ việc điển hình cho thấy, nếu không tăng cường chế tài, nâng cao nhận thức, nhiều thương hiệu Việt có thể bị đánh mất ngay trên sân nhà.
Thứ năm: Vai trò thể chế hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo: Tiếng nói từ thực tiễn.
Chuyên đề tập hợp ý kiến trực tiếp từ cộng đồng doanh nghiệp, bày tỏ mong muốn có cơ chế đồng hành thực chất, hỗ trợ từ đào tạo, tư vấn pháp lý đến chính sách khuyến khích, thay vì chỉ ban hành văn bản chung chung.
Năm chuyên đề đã khắc họa một bức tranh đa chiều: từ tầm nhìn chiến lược đến vấn đề cụ thể, từ góc nhìn quản lý đến tiếng nói của doanh nghiệp.
Sau phần tham luận, Phiên II của Diễn đàn dành thời gian cho đối thoại mở giữa chuyên gia, đại diện cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Đây là điểm nhấn khác biệt, cho phép các bên trực tiếp trao đổi, chia sẻ khó khăn và đưa ra đề xuất.
Nhiều kiến nghị được đưa ra: tăng mức xử phạt vi phạm SHTT để đủ sức răn đe; sớm ban hành cơ chế kiện tập thể để bảo vệ quyền lợi cộng đồng doanh nghiệp; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong giám sát, phát hiện vi phạm; đồng thời, xây dựng hệ thống tòa chuyên trách về sở hữu trí tuệ để giải quyết tranh chấp nhanh chóng, minh bạch.
Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm nhấn mạnh: “Chúng tôi mong muốn biến Diễn đàn thành nơi không chỉ nói, mà còn kết nối hành động. Mỗi doanh nghiệp được bảo vệ thương hiệu là thêm một phần sức mạnh cho nền kinh tế quốc gia.”
Kết thúc chương trình, ông Đậu Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI tổng kết: Các kiến nghị tại Diễn đàn sẽ được tổng hợp, chuyển tới cơ quan có thẩm quyền, đồng thời phổ biến rộng rãi để nâng cao nhận thức trong cộng đồng doanh nghiệp.
Thông điệp xuyên suốt được nhấn mạnh: “Mỗi thương hiệu Việt được bảo vệ là một phần danh dự và sức mạnh quốc gia”. Đây không chỉ là khẩu hiệu truyền thông, mà còn là định hướng chính trị, pháp lý và kinh tế. Trong bối cảnh hội nhập, bảo vệ tài sản vô hình chính là bảo vệ năng lực cạnh tranh, uy tín quốc gia và niềm tin xã hội vào sự minh bạch của pháp luật.
Với sự tham gia của nhiều cơ quan báo chí trung ương và địa phương, Diễn đàn cũng cho thấy vai trò quan trọng của truyền thông pháp luật. Báo chí không chỉ đưa tin, mà còn góp phần phổ biến kiến thức SHTT, định hướng dư luận, tạo áp lực xã hội đối với hành vi xâm phạm.
Đối với các cơ quan quản lý, sự kiện là lời nhắc nhở rằng thể chế phải đi trước một bước. Khi hành lang pháp lý đủ mạnh, doanh nghiệp mới yên tâm sáng tạo, đầu tư. Khi quyền SHTT được bảo vệ, đổi mới sáng tạo mới trở thành động lực phát triển bền vững, đúng như tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW.
