NH không dễ mở hầu bao trong năm 2012. (Ảnh minh họa. Nguồn: Internet)

Sang đến năm 2012, vấn đề này dự báo vẫn chưa thể cải thiện khi mà đa phần các chuyên gia kinh tế vẫn tiếp tục quan ngại khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng (NH) của các DN SME còn là vấn đề nan giải.

NH, cánh cửa hẹp

Theo bà Dương Thu Hương, chuyên gia tài chính - NH, giải quyết vốn cho DN lúc này là bài toán vô cùng khó khi mà các chính sách điều hành vừa phải thực thi một lúc hai nhiệm vụ, cứu vốn cho DN, đồng thời kiểm soát lạm phát ổn định.

Khẳng định sẽ còn nhiều vướng mắc trong khâu cấp tín dụng cho khối DN SME, ông Phạm Quang Dũng, Phó Tổng Giám đốc NH Vietcombank (VCB) nhấn mạnh, làm thế nào để DN SME tiếp cận vốn vay NH là câu hỏi khó không chỉ cho VCB mà cả ngành NH nói chung, bởi tình hình chung của thị trường tiền tệ trong hiện tại là rất căng thẳng, dự báo năm tới khả năng cạnh tranh vốn của các NH còn gay go hơn và khiến đầu ra sẽ trở nên rất hạn chế.

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2012 của ngành NH gần đây, đại diện một số NH lớn đã thẳng thắn chỉ ra, mặc dù NH Nhà nước đã có những biện pháp mạnh tay và ổn định được thị trường tiền tệ, tuy nhiên từ đầu tháng 12, hiện tượng lách trần lãi suất lại nở rộ, điều này cho thấy tình trạng mất thanh khoản tại các NH đang quay trở lại.

Ông Trần Bắc Hà, Chủ tịch Hội đồng quản trị NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, chỉ trong ba ngày, BIDV đã bị rút 600 tỷ đồng do NH từ chối lãi suất “mặc cả”  từ phía khách hàng.

Nền tảng thực tế của lãi cấp tín dụng cho nền kinh tế hiện có 3 loại 17 - 19%, 19 - 21% và trên 22%, song lãi vay liên NH lại quá cao, nếu NH nào nợ quá hạn không trả sẽ bị phạt lên tới 48%. Ông Hà nhấn mạnh, đây là mức lãi suất ngất ngưởng, không thể chấp nhận.

Chính vì vậy, việc tiếp cận vốn vay của các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ, càng khó khăn hơn. Đó là ở những NH "khủng", còn đối với những NH top dưới, "cánh cửa" cho nhiều DN cũng đã bị thu hẹp đáng kể bởi nhiều lý do (nguồn vốn eo hẹp, nợ xấu tăng...).

Thêm vào đó ông Dũng nhận định, sau những diễn biến kinh tế không thuận lợi của năm 2011, tốc độ GDP vẫn để mục tiêu khoảng 6 - 7% ở năm sau thì chắc chắn chính sách tiền tệ vẫn thắt chặt và chúng tôi tin khả năng tăng trưởng tín dụng của các NH thương mại sang năm 2012 là rất khó khăn. 

“Quả thực SME là khu vực mới nổi, nhưng thú thực VCB không phải là tổ chức tín dụng cho SME vay nhiều, dư nợ tín dụng SME tại NH Ngoại thương (Vietcombank) chỉ khoảng 8 - 10% tổng dư nợ tín dụng. Chúng tôi nhìn ra các đối thủ cạnh tranh, thì khả năng tiếp cận vốn tín dụng của các DN SME trong năm tới tại các NH là rất nhỏ.

Lý do, cam kết tín dụng của các thể chế tài chính với các tập đoàn lớn trước đó khá nhiều, sang năm tới có trì hoãn cũng không thể được. Việc các NH tập trung vốn giải ngân cho DN lớn, khách hàng truyền thống đã là thách thức, thì đối với các DN vừa và nhỏ không phải là DN truyền thống, khi tiếp cận với NH sẽ lại càng khó hơn”, ông Dũng đưa ra phân tích.

Phải khác biệt

Tìm kiếm giải pháp cho sự tồn tại của nhóm DN SME trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, ông Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Nghiên cứu chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, TP Hồ Chí Minh cho rằng, các công ty đang đối diện với môi trường kinh tế vĩ mô và vi mô đều khó khăn, việc huy động vốn quá nan giải và khi chúng ta bắt đầu coi nó đã đến sự nguy hiểm, đủ nghiêm trọng tới mức chúng ta không thể nhìn vấn đề cũ đúng như trước được nữa.

Theo ông Alan Phan, Chủ tịch Quỹ đầu tư Viasa, trong khi các DN nói rằng khó tìm vốn, thì trên thị tài chính toàn cầu có khoảng từ 400 - 500 nghìn tỷ USD chạy quanh mỗi ngày và nó vẫn phải “vần vũ” tìm kiếm các cơ hội đầu tư sinh lời.

Do đó, không có lý do gì một người hay một tổ chức, DN có những sản phẩm đặc thù, những công nghệ đặc thù, lối tiếp thị đặc thù và một nền quản trị bài bản, bền vững lại không thu hút được một vài chục triệu USD trong đó.

Đưa ra một hướng đi mới về cách tiếp cận nguồn vốn, ông Alan Phan chỉ ra, nguồn vốn DN trong nước tiếp cận theo cách truyền thống, từ các cổ đông, bạn bè, gia đình, NH. Tuy nhiên, “Tôi đề cập đến các nguồn huy động khác từ các nhà đầu tư là các quỹ tài chính, các đối tác chiến lược, những khách hàng, những nhà cung cấp hay kể cả các công ty bảo hiểm…”.

Ông Alan Phan đưa ra dẫn chứng, “tôi có một người bạn, đại diện một quỹ tại Mỹ về tìm kiếm đầu tư tại thị trường Việt Nam với cam kết 100 triệu USD, nhưng sau 9 tháng vẫn không tìm được công ty nào để đầu tư và tài trợ. Trong 3 tháng nữa nếu số tiền trên vẫn nằm nguyên đó chắc chắn phía Mỹ sẽ yêu cầu chấm dứt hợp đồng. Tôi khẳng định, thế giới không thiếu vốn, Việt Nam không thiếu vốn mà chỉ thiếu những dự án độc đáo, có tính thuyết phục về khả năng tăng trưởng cũng như quy mô đủ tầm để đầu tư”.

Đồng tình với quan điểm trên, Phạm Quang Dũng cho rằng, dù có khó khăn đến mấy nhưng không có nghĩa các DN SME hoàn toàn bị đóng cửa tín dụng từ hệ thống NH. Bởi vẫn có nhiều DN SME có ý tưởng mới, định hướng kinh doanh tốt, có khả năng cho thấy được dòng tiền của DN trong tương lai và chứng minh được khả năng trả nợ.

Thêm vào đó, thuận lợi khác là hoạt động tái cơ cấu lĩnh vực NH trong năm 2012 cũng chính là cơ sở để cả ngành tái cơ cấu lại danh mục cho vay. Qua đó, các NH sẽ xem xét có thể mở rộng tín dụng cho DN SME, do một số NH đã đầu tư quá nhiều vào lĩnh vực bất động sản, thì đây là cơ hội tái cơ cấu trong lĩnh vực đầu tư, nhằm giảm thiểu rủi ro trong NH.

Về chính sách, bà Dương Thu Hương dự báo, kỳ vọng lạm phát 2012 sẽ ổn định theo đó khả năng lãi suất cũng giảm xuống và DN SME có thể tiếp cận được vốn. Ngoài ra,  mặc dù tăng trưởng tín dụng 2012 còn thấp hơn với 2011, song chỉ tiêu không phải chia đều cho tất cả NH. NH mạnh sẽ được phân bổ nhiều hơn, do đó cơ cấu tín dụng cũng có thể năng động hơn và là cơ hội để các DN kinh doanh có hiệu quả tiếp nhận vốn.

“Các quy định về phi sản xuất đã được nới ra, NH thương mại và Nhà nước sẽ hướng mạnh về khu vực sản xuất, tôi nghĩ rằng đó là tín hiệu mừng cho thị trường tín dụng 2012” bà Hương nói.

 (Theo Vietnam+)