PGS.TS Nguyễn Thị Mùi

Hầu hết các DNNVV mưu sinh bằng vốn tự có, huy động từ người thân, bạn bè… nên đang gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt là trong giai đoạn suy thoái kinh tế này. Hiện đã có hàng loạt DNNVV giải thể, phá sản do thiếu vốn sản xuất kinh doanh.

+ Nguyên nhân nào dẫn đến phần lớn các DNNVV chưa tiếp cận được nguồn vốn vay từ các TCTD, thưa bà?

- Điều này xuất phát từ nhiều phía, từ DN, từ các TCTD…

Đối với các DNNVV, thực tế cho thấy, năng lực cạnh tranh trong quá trình hội nhập còn yếu. Thống kê cho thấy, lợi thế năng lực cạnh tranh của các DN Việt Nam chỉ ở vị trí 134/142 nước; kiểm soát phân phối thị trường quốc tế ở vị trí 112/134; sự tinh thông của quá trình sản xuất ở vị trí 108/142… Bên cạnh đó, năng lực điều hành của các DN còn nhiều hạn chế dẫn đến sản xuất kinh doanh kém hiệu quả.

Nguyên nhân khác không kém phần quan trọng là do chưa có quy định bắt buộc báo cáo tài chính của tất cả các DNNVV phải kiểm toán. Vì thế, một số DNNVV cung cấp thông tin cho các ngân hàng (NH) thương mại (TM) không đầy đủ, hoặc thông tin kém chuẩn xác, dẫn đến khó tiếp cận nguồn vốn NH, trong khi DNNVV lại không có lợi thế về khoanh nợ, giãn nợ, cơ cấu lại nợ hoặc tín chấp khi vay vốn như các DNNN, tập đoàn kinh tế.

Về phía các NHTM, bên cạnh một số NH coi DNNVV là khách hàng tiềm năng và đã có các gói sản phẩm dành riêng cho đối tượng này thì cũng có không ít TCTD cho rằng, độ tin cậy của DNNVV còn thấp, vì thế khả năng tiếp cận vốn của họ cũng thấp, muốn vay được vốn phải có tài sản thế chấp. NH rất muốn cho DNNVV vay vốn, nhưng DN lại không bảo đảm được các yếu tố cần và đủ. Đây chính là rào cản lớn trong việc tiếp cận vốn của DNNVV.

+ Vậy, phải làm gì để DNNVV tiếp cận được nguồn vốn của các TCTD?

- Để DNNVV tiếp cận được nguồn vốn của các TCTD phải có sự nỗ lực từ nhiều phía.

Đối với DN, cần chủ động đổi mới hệ thống quản trị nội bộ, tăng cường công tác phân tích, lập kế hoạch chiến lược; tăng cường quản lý tài chính, vừa chủ động tìm kiếm cơ hội, nắm bắt cơ hội, hiện thực hóa cơ hội, đồng thời củng cố các điều kiện để tiếp cận các nguồn vốn trong nền kinh tế. Ngoài ra, các DN cũng cần chủ động trong việc xây dựng dự án, phương thức đầu tư phù hợp với năng lực về vốn, công nghệ và con người, đặc biệt là cần minh bạch vấn đề tài chính… Khi NH dễ dàng tiếp cận thông tin về DN, tiên liệu được những thay đổi về chính sách, họ có động lực để đầu tư lớn và lâu dài vào DN. Kinh nghiệm của một số DN đã vay vốn thành công cho thấy, trước hết họ phải thuyết phục được NH về hiệu quả của phương án một cách rõ ràng như: Khó khăn và thuận lợi của dự án, chi phí ban đầu, doanh thu, kế hoạch trả nợ…

Các NHTM thì cần nhanh chóng triển khai đồng bộ các sản phẩm, vừa tăng cường huy động nguồn, tạo điều kiện cung cấp nguồn vốn cho DNNVV. Đồng thời, phát triển các sản phẩm ràng buộc, tạo điều kiện để cho vay đối với các DNNVV đang thiếu các điều kiện về tài sản bảo đảm vẫn có thể được vay vốn NH. Việc kết hợp nhiều sản phẩm, dịch vụ cung cấp cho các DNNVV cũng là một trong các cơ sở để hạ lãi suất cho vay. Bên cạnh đó, các NHTM cũng tăng cường phát triển các dịch vụ tư vấn lập kế hoạch/phương án sản xuất kinh doanh, quản lý tài chính, quản lý dòng tiền, tư vấn thông tin thị trường, nhất là thị trường mới thông qua hệ thống đại lý của NH… hỗ trợ các DNNVV quản lý DN hiệu quả hơn, nắm bắt các điều kiện thị trường đầy đủ hơn, kịp thời hơn. Có thể xem xét cơ cấu lại nợ, giãn nợ ưu đãi tín dụng cho các DNNVV kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, nếu những DN này chứng minh được các nguồn thu để trả nợ NH…

Cơ quan Nhà nước cũng cần có chính sách cải thiện các yếu tố về thể chế, hạ tầng cơ sở… đây là các yếu tố nền tảng cơ bản giúp các DNNVV giảm chi phí, thúc đẩy đầu tư tư nhân phát triển. Ngoài ra, giúp các DNNVV tìm hiểu thị trường bằng cách thiết kế kênh cung cấp thông tin thường xuyên về thị trường, đặc biệt là những thông tin có tính dự báo, định hướng chính sách của Chính phủ. Có chính sách và giải pháp hữu hiệu để tạo thanh khoản cho thị trường chứng khoán tạo điều kiện cho một số DN phát hành trái phiếu DN để huy động vốn. Có cơ chế thích hợp để các NHTM khơi thông nguồn vốn tới khu vực DNNVV…

Tôi tin chắc rằng, các nút thắt trên được tháo gỡ thì các DNNVV sẽ dễ dàng tiếp cận được nguồn vốn của các TCTD.

+ Xin cảm ơn Bà!

Trần Quý (Thực hiện)