Đối với công tác nạo vét lòng hồ Yên Sở, giá trị thực hiện nạo vét theo báo cáo của NĐT đề nghị quyết toán là 9.857.505 USD chưa có đủ hồ sơ, tài liệu được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thẩm tra, thẩm định và phê duyệt. Ảnh: http://batdongsanvip.top/

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong việc thực hiện một số dự án đầu tư theo hình thức họp đồng BT, BOT trong lĩnh vực giao thông, môi trường thuộc địa bàn Hà Nội.

Bên cạnh những ưu điểm, kết luận ban hành ngày 19/7 của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra một số khuyết điểm, vi phạm như:

Thứ nhất, UBND TP chưa thực hiện đúng quy định về việc lập, phê duyệt, công bố danh mục dự án đầu tư theo theo hình thức hợp đồng BT, BOT lĩnh vực giao thông và môi trường, trong giai đoạn từ năm 2008 - 2012 gây ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà đầu tư (NĐT) (không đủ số lượng NĐT tham gia để thực hiện lựa chọn) để thực hiện chủ trương đầu tư, làm giảm hiệu quả đầu tư.

Thứ hai, UBND TP không thực hiện đúng quy trình lựa chọn NĐT, thẩm định, đánh giá năng lực đối với một số NĐT không chính xác, thiếu chặt chẽ; lựa chọn ký hợp đồng để thực hiện dự án đối với một số NĐT không đảm bảo năng lực theo quy định.

Thứ ba, một số nội dung đầu tư, tổng mức đầu tư, dự toán của một số dự án BT đã được UBND TP và các cơ quan trực thuộc thẩm định, phê duyệt chưa chính xác, chưa đúng chế độ quy định làm sai tăng tổng vốn đầu tư dự án, ảnh hưởng đến việc tính toán, sắp xếp các phương án giao đất đối ứng để xác định tiền sử dụng đất.

Thứ tư, việc giám sát thực hiện hợp đồng của UBND TP và các cơ quan liên quan còn chưa chặt chẽ. Hầu hết các dự án đều chậm tiến độ, kéo dài thời gian thực hiện phải gia hạn hợp đồng làm phát sinh tăng chi phí đầu tư và không hoàn thành đúng tiến độ để đảm bảo phục vụ các mục tiêu cấp bách, kịp thời như chủ trương đề ra ban đầu.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo:

Về cơ chế chính sách

Các bộ, ngành có liên quan nghiên cứu, tham mưu, ban hành văn bản quy định rõ về cơ chế quản lý, giám sát của cơ quan quản lý hợp đồng đối với việc thực hiện các dự án đối ứng dự án BT.

Bộ Tài chính ban hành Thông tư hướng dẫn thực hiện Nghị định số 15/2015/NĐ-CP ngày 14/2/2015 của Chính phủ, trong đó quy định rõ về nguyên tắc xác định tổng vốn đầu tư; nguồn vốn đầu tư; lãi vay, nguyên tắc tính lãi vay và cách xác định lợi nhuận hợp lý của NĐT; phương thức thanh toán, điều kiện thanh toán, hạch toán và quản lý thanh toán; chi phí của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và cơ quan quản lý hợp đồng.

Xử lý về hành chính

Kiến nghị Thủ tướng Chỉnh phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội căn cứ vào kết quả thanh tra, thực hiện việc xử lý trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong việc quyết định lựa chọn NĐT, thực hiện quy trình chỉ định NĐT; đôn đốc, chỉ đạo, giám sát các đơn vị cấp dưới triển khai, thực hiện hợp đồng BT và các dự án đối ứng... như nêu tại kết luận thanh tra.

Xử lý trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc chậm cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án đường Hà Nội - Hưng Yên trong giai đoạn thực hiện theo quy định của Nghị định số 78/2007/NĐ-CP.

Căn cứ vào các khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra, kiến nghị Chủ tịch UBND TP Hà Nội thực hiện việc xử lý trách nhiệm đối với các sở, ban, ngành chức năng, các cơ quan quản lý hợp đồng BT và các tổ chức, cá nhân thuộc UBND TP có khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra liên quan đến quá trình tham mưu, quản lý, giám sát, thực hiện hơp đồng.

Chủ tịch UBND TP chỉ đạo các đơn vị quản lý hợp đồng rà soát, thực hiện xử lý trách nhiệm của các nhà thầu tư vấn có khuyết điểm, vi phạm tại các bước khảo sát, lập dự án đầu tư và tư vấn thẩm tra dự toán thiết kế sau thiết kế cơ sở và tư vấn thẩm tra tổng mức đầu tư để giảm trừ giá trị thanh toán hơp đồng tư vấn theo quy định. Chỉ đạo Sở Xây dựng căn cứ vào các vi phạm của NĐT được nêu tại kết luận thanh tra để thực hiện xử phạt vi phạm hành chính đối với các công ty có sai phạm trong lĩnh vực đầu tư xây dựng dự án BT, dự án đối ứng.

Xử lý về kinh tế

Đối với dự án Nhà máy Nước thải Yên Sở

UBND TP tổ chức lấy ý kiến các bộ, ngành có liên quan để xác định cụ thể, chính xác nguyên nhân có thể có về mặt kỹ thuật, dây chuyền công nghệ (nếu có), dẫn đến việc chất lượng nước thải sau xử lý không đạt theo yêu cầu của hợp đồng BT (cột A quy chuẩn QCVN 24:2009/BTNMT) trong điều kiện bình thường (không bổ sung định lượng carbon) để làm cơ sở xem xét đánh giá các điều kiện theo quy định về việc nghiệm thu, bàn giao và quyết toán dự án.

UBND TP chỉ đạo các cơ quan liên quan xác định chi phí xử lý nước thải sinh hoạt theo quy chuẩn quy định của khu Công viên Yên Sở, các khu đô thị Cl, C2 và yêu cầu Công ty Gamuda Land Việt Nam nộp ngân sách Nhà nước theo quy định.

Giảm trừ quyết toán đối với 10 phát sinh lãi vay phát sinh sau ngày 8/11/2012 với số tiền là 1.339.801,7 USD.

Số tiền 1.151.633 USD là chi phí phải trả cho các bên làm đại lý cho vay theo hợp đồng, chưa đầy đủ cơ sở xem xét quyết toán tại phần chi phí lãi vay, yêu cầu UBND TP đối chiếu với nội dung vay vốn thực tế để xem xét khi duyệt quyết toán dự án BT theo quy định.

Phần chi phí lãi vay theo báo cáo của NĐT đối với 29 phát sinh với số tiền 15.201.609 USD đã được NĐT sử dụng công nợ phải trả cho Gamuda Engineering (nhà thầu EPC) đã phát sinh trước khi ký hơp đồng BT với UBND TP như khoản vốn huy động với mức lãi suất vay vốn. Để đảm bảo ngân sách Nhà nước, quá trình xem xét duyệt quyết toán dự án, UBND TP lưu ý đối chiếu về mặt thời gian áp dụng pháp luật và thời gian ký kết hợp đồng với các mốc thời gian phát sinh chứng từ và các quy định của pháp luật.

Đối với 2 hạng mục chi phí: Chi phí chuyển giao kỹ thuật (6.000.000 USD) là khoản chi phí cho đào tạo cho đơn vị vận hành quản lý sau khi bàn giao, đã được tính một phần trong giá trị thiết bị. Quá trình thực hiện, NĐT không tiến hành lập dự toán trình cấp có thẩm quyền phê duyệt (theo quy định tại hợp đồng BT), chưa có đầy đủ hồ sơ, chứng từ, tài liệu về kết quả thực hiện; chi phí ủy thác dịch vụ (3.078.227 USD) là việc chuyển giao kỹ thuật, ủy thác dịch vụ tư vấn bí quyết công nghệ và tư vấn phát sinh trong quá trình xây dựng và thuộc trách nhiệm của NĐT Gamuda Berhad phải thực hiện, đã tính một phần trong chi phí lập dự án đầu tư, thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật và chi phí thiết bị để chuyển giao cho Nhà nước Việt Nam theo hợp đồng BT.

Để xác định đầy đủ, chính xác theo quy định, tránh trùng lắp, đề nghị UBND TP và NĐT bóc tách, loại trừ phần chi phí của 2 hạng mục nêu trên đã được tính trong giá thiết bị và xác định cụ thế đối với phần chi phí còn lại để làm cơ sở quyết toán.

Các chi phí tư vấn trùng lắp trong chi phí lập tổng dự toán như: Bồi thường đất cho dự án Nhà máy Xử lý nước thải Yên Sở với giá trị dự toán 66.482 USD; chi phí luật chung với giá trị dự toán 612.488 USD đề nghị giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư.

Đối với công tác nạo vét lòng hồ Yên Sở, giá trị thực hiện nạo vét theo báo cáo của NĐT đề nghị quyết toán là 9.857.505 USD chưa có đủ hồ sơ, tài liệu được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thẩm tra, thẩm định và phê duyệt về biện pháp thi công, khối lượng nạo vét thực tế, đơn giá, định mức thực hiện, chưa có đầy đủ cơ sở để xem xét quyết toán vào chi phí xây dựng nhà máy. Để xác định đầy đủ, chính xác, đề nghị UBND TP và NĐT căn cứ quy định của pháp luật, xác định chính xác, cụ thể đối với giá trị nạo vét thực tế làm cơ sở xem xét quyết toán.

Loại khỏi giá trị dự toán đề nghị quyết toán đối với khoản hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng ngoài phương án đền bù số tiền là 20.612,9 triệu đồng/731 hộ của dự án Nhà máy Xử lý nước thải Yên Sở.

Đối với khoản chi phí phát sinh ngoài dự toán (theo dự toán đề nghị quyết toán của NĐT là 11.548.183 USD) trong khoảng thời gian từ 16/3/2012 đến 30/8/2013 (18 tháng), do việc kéo dài thời gian hoàn thành dự án, đề nghị UBND TP, các sở, ngành có liên quan thẩm tra, thẩm định, làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan, trách nhiệm đối với từng khoản phát sinh tăng để làm cơ sở xem xét, quyết toán, chỉ thực hiện việc thanh, quyết toán đối với các khoản chi phí hợp lý, hợp lệ theo quy định của pháp luật và quy định của hợp đồng BT.

Đối với diện tích còn lại của Dự án Khu đô thị mới C2, Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam chưa được bàn giao mặt bằng là 65.726,71 m², UBND TP xác định lại giá trị tiền sử dụng đất theo qui định của pháp luật khi bàn giao chính thức cho NĐT.

Đối với Dự án đường Lê Văn Lương kéo dài

UBND TP chỉ đạo các cơ quan chức năng: Sở Giao thông Vận tải, UBND quận Nam Từ Liêm, NĐT khẩn trương hoàn thiện các thủ tục quyết toán dự án đầu tư, trong đó:

Đối với phần khối lượng phát sinh mật độ cọc với giá trị 7.985,47 triệu đồng: Yêu cầu Sở Giao thông Vận tải trên cơ sở kết quả thử tải cọc thử tường chắn, sàn giảm tải và bản tính sàn giảm tải sau mố Ml, M2 của kết quả nén tĩnh cọc, sàn giảm tải thực hiện thẩm định lại phương án kết cấu (trong điều kiện mật độ cọc theo thiết kế cơ sở, chiều sâu cọc theo thi công thực tế đã thực hiện đủ điều kiện chịu tải trọng và xem xét giảm trừ khối lượng phát sinh nêu trên).

Chi phí giải phóng mặt bằng liên quan di chuyển đường điện 0,4kv, điện nước phục vụ các hộ dân tái định cư, chi phí đo đạc khảo sát, với giá trị 7.723,36 triệu đồng NĐT đã thực hiện: Yêu cầu Sở Giao thông Vận tải, UBND quận Nam Từ Liêm, NĐT xác định cụ thể theo quy định để trình duyệt quyết toán.

Dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ

UBND TP yêu cầu Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco 5) nộp ngay vào ngân sách 1.428,81 tỷ đồng (920 tỷ đồng chi phí lãi vay và 510,12 tỷ đồng tiền chênh lệch giữa giá trị tiền sử dụng đất và công trình BT) là giá trị chênh lệch của toàn bộ hợp đồng BT đối trừ vào tiền sử dụng đất của các dự án khác và xác định tiền lãi chậm nộp do chiếm dụng vốn tại các thời điểm để yêu cầu NĐT nộp ngân sách theo quy định.

Dự án BT và dự án khu đô thị (dự án khác) đã bị chậm tiến độ (cơ bản chưa triển khai được nhiều), đề nghị UBND TP chỉ đạo các sở, ngành có liên quan đến việc tham mưu lựa chọn NĐT, tiến hành xem xét, đánh giá toàn bộ năng lực tài chính của NĐT để quyết định việc tiếp tục triển khai, thực hiện và hoàn thành dự án BT.

Đối với dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương

Yêu cầu UBND TP chỉ đạo UBND huyện Nam Từ Liêm và NĐT giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư số tiền là 19.561,94 triệu đồng.

Yêu cầu khi thanh toán hợp đồng BT, NĐT phải tính thêm giá trị tiền sử dụng đất để nộp vào ngân sách Nhà nước số tiền sử dụng đất 11.275,96 triệu đồng do áp sai suất vốn đầu tư.

Đề nghị UBND TP điều chỉnh các quyết định giao đất Khu đô thị Xuân Phương đối với Công ty Cổ phần Tasco cho phù hợp quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 đã được điều chỉnh tại Quyết định số 1636/QĐ-UBND ngày 25/3/2014 và phương thức giao đất, cho thuê đất tại Quyết định số 4324/QĐ- UBND ngày 28/8/2015 của UBND TP. Chỉ đạo các ngành chức năng của Hà Nội, quận Nam Từ Liêm tổ chức thực hiện hoàn thành việc giải phóng mặt bằng của dự án. Trên cơ sở đó rà soát, xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và xử lý 37.648,95 triệu đồng tiền sử dụng đất tăng thêm của dự án theo quy định của pháp luật để làm cơ sở quyết toán hợp đồng BT đã ký kết và làm cơ sở cho Công ty Cổ phần Tasco thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước.

Đối với dự án đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An

Yêu cầu UBND TP chỉ đạo Sở Giao thông Vận tải Hà Nội và NĐT giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư số tiền 12.173,6 triệu đồng.

Tổng số tiền do lập, thẩm tra, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa đúng 15.907,47 triệu đồng. Yêu cầu TP Hà Nội chỉ đạo Sở Giao thông Vận tải và NĐT loại khỏi giá trị dự toán thiết kế bản vẽ thi công số tiền 6.260,79 triệu đồng làm cơ sở thanh, quyết toán hợp đồng BT; chỉ đạo Sở Giao thông Vận tải và NĐT kiểm tra xác nhận cự ly vận chuyển đổ thải và căn cứ vào biện pháp thi công thực tế tính lại đơn giá đào đắp nền đường bằng máy, thủ công; tính lại đơn giá dọn mặt bằng... làm cơ sở nghiệm thu, thanh quyết toán số tiền 9.646,68 triệu đồng.

Đối với dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên

Tổng số tiền lập giá trị tổng mức đầu tư điều chỉnh chưa đúng số tiền 14.492,08 triệu đồng, yêu cầu TP Hà Nội: Chỉ đạo UBND huyện Gia Lâm và NĐT giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư điều chỉnh số tiền 10.509,83 triệu đồng; chỉ đạo UBND huyện Gia Lâm và NĐT căn cứ vào thông báo giá vật tư, vật liệu liên Sở Xây dựng - Tài chính tại các thời điểm thi công để xây dựng đơn giá dự toán; biện pháp thi công thực tế, tính toán phân khai khối lượng thi công bằng thủ công, máy làm cơ sở nghiệm thu, thanh quyết toán số tiền 3.982,25 triệu đồng.

Số tiền 18.764,7 triệu đồng tiền trả lãi vay của các khoản vay để đảo nợ không được dùng vào mục đích đầu tư dự án BT, không đủ cơ sở tính vào giá trị quyết toán công trình.

UBND TP xem xét trách nhiệm các cá nhân có liên quan đến việc chậm thanh toán dự án BT theo quy định, dẫn đến việc ngân sách phải trả tăng lên do phát sinh tăng tiền lãi vay ngân hàng của NĐT (đến thời điểm thanh tra năm 2015 đã phải trả lãi vay là 15.147 triệu đồng).

Đối với dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên

TP Hà Nội chỉ đạo Ban Quản lý Dự án hạ tầng Tả Ngạn và NĐT giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư số tiền 34.352,34 triệu đồng.

Tổng số tiền do lập, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa đúng quy định; lập, phê duyệt dự toán di dời hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong công tác giải phóng mặt bằng dự án BT và tính lại chi phí vận chuyển dầm thép theo cự ly thực tế là 7.443,56 triệu đồng. 

Yêu cầu UBND TP chỉ đạo Ban Quản lý Dự án hạ tầng Tả Ngạn, Trung tâm Quỹ đất quận Long Biên và NĐT: Căn cứ vào biện pháp thi công thực tế lập trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt định mức, đơn giá làm cơ sở thanh quyết toán số tiền 3.584,8 triệu đồng. Trong đó: Dự án đầu tư xây dựng nút giao thông trung tâm quận Long Biên theo hình thức hợp đồng BT là 3.561,86 triệu; gói thầu di dời hạ tầng kỹ thuật do Trung tâm Quỹ đất quận Long Biên thực hiện là 22,59 triệu đồng; loại khỏi giá trị dự toán bản vẽ thi công số tiền 946,64 triệu đồng làm cơ sở thanh, quyết toán hợp đồng BT; kiểm tra, rà soát lại cự ly vận chuyển thực tế để tính lại đơn giá vận chuyến làm cơ sở thanh, quyết toán số tiền 2.912,1 triệu đồng.

Về chấn chỉnh công tác quản lý

Chủ tịch UBND TP chỉ đạo các đơn vị quản lý hợp đồng, ký phụ lục hợp đồng quy định về trách nhiệm bên A trong việc kiểm tra, giám sát các công trình, hạ tầng chung do Nhà nước thanh toán tại dự án đối ứng đối với các dự án BT đang triển khai trên địa bàn TP; trong phạm vi thẩm quyền kịp thời giải quyết các công việc vướng mắc trong quá trình đầu tư dự án BT và kịp thời báo cáo xin ý kiến đối với các công việc thuộc thẩm quyền quyết định của UBND TP.

Yêu cầu các NĐT tập trung hoàn thành đúng tiến độ các dự án BT để phục vụ yêu cầu giải tỏa ùn tắc giao thòng của Hà Nội; kịp thời điều chỉnh các sai sót trong việc tính toán khối lượng, áp dụng đơn giá định mức, biện pháp thi công... ở các bước đầu tư xây dựng, lập hồ sơ đề nghị quyết toán đúng quy định của pháp luật.

Đối với NĐT dự án đường từ Lê Đức thọ đến Khu đô thị Xuân Phương

Đề nghị UBND TP tiến hành điều chỉnh các quyết định giao đất đối với Công ty Tasco cho phù hợp với Quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 đã được điều chỉnh tại Quyết định số 1636/QĐ-UBND ngày 25/3/2014 và phương thức giao đất, cho thuê đất tại Quyết định số 4324/QĐ-UBND ngày 28/8/2015 của UBND TP; chỉ đạo các ngành chức năng của Hà Nội, quận Nam Từ Liêm thực hiện việc giải phóng mặt bằng của dự án, bàn giao đất chính thức cho Công ty Tasco. Trên cơ sở đó rà soát, xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất theo chủ trương của UBND TP tại Quyết định số 4324/QĐ-UBND và theo quy định của pháp luật để làm cơ sở quyết toán hợp đồng BT đã ký kết và làm cơ sở cho Công ty Tasco thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước.

Đối với NĐT dự án đường Hà Nội - Hưng Yên

UBND TP chỉ đạo các sở, ngành, quận, huyện liên quan phối hợp với NĐT xác định cụ thể vị trí đất của dự án đối ứng, hoàn chỉnh hồ sơ, quyết định giao đất, xác định tiền sử dụng đất theo quy định của hợp đồng BT và theo đúng tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 301/TTg-KTN.

UBND TP cấp giấy chứng nhận đầu tư cho NĐT thực hiện dự án BT theo quy định.

Đối với NĐT dự án nút giao Long Biên

UBND TP chỉ đạo các sở, ngành, quận huyện liên quan phối hợp với NĐT hoàn chỉnh hồ sơ, quyết định giao đất, xác định tiền sử dụng đất của dự án đối ứng theo quy định của hợp đồng BT đã ký kết...

Quỳnh Vy