(Thanh tra) - Qua thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật về quản lý thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Nam Định (nay là tỉnh Ninh Bình mới), Thanh tra tỉnh đã ban hành các quyết định thu hồi số tiền 1,1 tỷ đồng tiền sai phạm về thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.
Ngày 9/6/2025, căn cứ báo cáo của đoàn thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định đã ký ban hành Kết luận số 03/KL-TTr, tại bản kết luận này, bên cạnh những kết quả đạt được, còn có những tồn tại và sai phạm khá nghiêm trọng, cụ thể:
Công tác cấp giấy phép khai thác khoáng sản còn một số tồn tại như: Giấy phép khai thác khoáng sản có tọa độ các điểm khép góc chưa phù hợp với diện tích khu vực khai thác, có phương án cải tạo, phục hồi môi trường được phê duyệt chưa phù hợp; có phần diện tích khu vực khai thác theo mặt bằng quy hoạch của dự án không nằm trong khu vực khai thác nguyên liệu.
Trong công tác tham mưu phê duyệt kế hoạch và tổ chức thực hiện đấu giá, phê duyệt tiền cấp quyền/trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản: Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nam Định (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) khi thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt tiền cấp quyền/trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản đã áp dụng chưa đúng hệ số quy đổi (K,a) được quy định tại Điều 4, Điều 5 Thông tư số 38/2017/TT-BTNMT ngày 16/10/2017 của Bộ Tài nguyên và Môi trường; khoản 2 Điều 7 Nghị định số 67/2019/NĐ-CP ngày 31/7/2019 của Chính phủ, dẫn đến tính chưa đúng tiền cấp quyền/ trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản.
Các đơn vị được cấp phép khai thác đều không lắp đặt hệ thống camera, không lắp đặt trạm cân giám sát sản lượng khoáng sản khai thác thực tế là thực hiện chưa đúng quy định tại khoản 2 Điều 42 Nghị định số 158/2016/NĐ-CP; khoản 2 Điều 4 Thông tư số 17/2020/TT-BTNMT ngày 24/12/2020.
Còn đơn vị chưa lập hồ sơ đề xuất cấp giấy phép môi trường cho dự án khai thác khoáng sản theo quy định tại khoản 2 Điều 39 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; một số đơn vị thực hiện chưa đầy đủ nghĩa vụ quan trắc môi trường theo quy định tại khoản 2 Điều 106 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; không nộp Báo cáo quản lý chất thải nguy hại cho Sở Tài nguyên và Môi trường theo quy định tại điểm a khoản 6 Điều 7 Thông tư số 36/2015/TT-BTNMT.
Đáng chú ý, có một số đơn vị khai thác khoáng sản kê khai chưa chính xác sản lượng tài nguyên khai thác, dẫn đến kê khai và nộp thiếu thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường; một số đơn vị kê khai thiếu phí bảo vệ môi trường do chưa tính hệ số khai thác mỏ lộ thiên với tổng số tiền 1,132 tỷ đồng.
Từ sai phạm trên, căn cứ đề nghị của Trưởng đoàn thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định đã ban hành các quyết định thu hồi tiền vào Ngân sách Nhà nước, gồm: Quyết định số 32/QĐ-TTr ngày 6/5/2025 thu hồi số tiền 12,2 triệu đồng của Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Nam Đại Thành; Quyết định số 33/QĐ-TTr ngày 6/5/2025 thu hồi số tiền 959,375 triệu đồng của Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội; Quyết định số 36/QĐ-TTr ngày 19/5/2025 thu hồi số tiền 22,4 triệu đồng của Công ty Cổ phần Mừng Xuân; Quyết định số 37/QĐ-TTr ngày 19/5/2025 thu hồi số tiền 32,9 triệu đồng của Công ty TNHH MTV Tường Giang; Quyết định số 38/QĐ-TTr ngày 19/5/2025 thu hồi số tiền 105,7 triệu đồng của Công ty Cổ phần Gạch Ngói Nam Ninh.
Cũng tại bản kết luận, Thanh tra tỉnh Nam Định đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường: Chỉ đạo tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của đơn vị, cá nhân có liên quan đến các tồn tại, hạn chế, kịp thời chấn chỉnh khắc phục và có hình thức xử lý theo quy định.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm hành chính đối với các chủ đầu tư khai thác khoáng sản và các cá nhân có liên quan vi phạm quy định của Luật Khoáng sản, Luật Bảo vệ môi trường.
Theo dõi, đôn đốc các đơn vị khai thác khoáng sản thực hiện nghiêm các quyết định điều chỉnh tiền cấp quyền, quyết định điều chỉnh tiền trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản mà UBND tỉnh đã ban hành; đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị khai thác khoáng sản nộp đầy đủ tiền ký quỹ, cải tạo phục hồi môi trường theo quy định…
Đồng thời, căn cứ vào thực tế thanh tra, Thanh tra tỉnh đề nghị Thanh tra Chính phủ xem xét:
Đề xuất Chính phủ ban hành: Quy định rõ trách nhiệm, chức năng, nhiệm vụ của các ngành Công thương, Xây dựng, Thuế trong việc phối hợp với ngành Nông nghiệp và Môi trường giám sát sản lượng khai thác gắn với vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản; ngành Công an, Bộ đội Biên phòng trong việc tuần tra, kiểm soát hoạt động khoáng sản, đấu tranh phòng, chống, xử lý các hành vi vi phạm Luật Khoáng sản trên sông, trên biển; chính quyền cấp xã trong phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm Luật Khoáng sản trên địa bàn quản lý.
Quy định về hạn mức, trình tự, thủ tục và hướng dẫn thực hiện việc thu hồi, chấm dứt quyền khai thác khoáng sản đối với trường hợp chủ đầu tư đã trúng đấu giá nhưng chậm triển khai thực hiện các bước công việc để đi vào khai thác.
Đề nghị Bộ Tài chính sớm ban hành văn bản quy định mức thu, quản lý, sử dụng phí thẩm định Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản, nghiệm thu thực hiện Đề án đóng cửa mỏ để các đơn vị có cơ sở thực hiện.
