Di tích Lịch sử quốc gia đặc biệt Căn cứ Tỉnh ủy Bạc Liêu (Căn cứ Cái Chanh) - một trong những di tích được thanh tra. Ảnh: Internet

Các di tích tiếp nhận hiện vật không có nguồn gốc

Đoàn thanh tra đã tiến hành thanh tra tại 6 địa điểm: Ban Trị sự Di tích Kiến trúc nghệ thuật Thiên Hậu Cung (Chùa Bà Thiên Hậu); Ban Trị sự Di tích Kiến trúc nghệ thuật Thành Hoàng cổ Miếu (Chùa Minh - Vĩnh Triều Minh); Ban Trị sự Di tích Kiến trúc nghệ thuật Phước Đức cổ Miếu (Chùa Bang); Ban Trị sự Di tích Kiến trúc nghệ thuật Phước Đức cổ Miếu (miếu ông Bổn); Ban Bảo vệ Di tích Kiến trúc nghệ thuật Đình An Trạch; Ban Quản lý Di tích Lịch sử quốc gia đặc biệt Căn cứ Tỉnh ủy Bạc Liêu (Căn cứ Cái Chanh).

Qua thanh tra, cho thấy công tác bảo vệ và phát huy giá trị di tích tại tỉnh Bạc Liêu đã được UBND tỉnh, Sở VHTTDL, các cấp chính quyền quan tâm. Hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh trong những năm qua đã được đầu tư, tu bổ và tôn tạo, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di tích, tạo tiềm năng trong phát triển kinh tế - xã hội và đặc biệt là phát triển du lịch của địa phương.

Tuy nhiên, tỉnh Bạc Liêu là địa phương ven biển, nằm trong vùng chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, các di tích hầu hết đều đang bị xuống cấp nhanh theo thời gian, đòi hỏi tu bổ, nâng cấp thường xuyên. Nguồn kinh phí cho công tác bảo tồn và tu bổ, tôn tạo còn hạn chế, chưa đáp ứng kịp thời nên một số di tích đã có hiện tượng xuống cấp.

Đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện công tác quản lý về di sản còn hạn chế, chưa được tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ về quản lý di tích; mối quan hệ công tác giữa ban quản lý với chính quyền địa phương chưa đồng bộ nên còn tồn tại những bất cập, để cho các cá nhân, tổ chức đưa hiện vật không trong danh mục vào thờ tự tại di tích đình, chùa, miếu; công tác phòng, chống cháy nổ ở một số di tích chưa được chú trọng. Cụ thể:

Tại Di tích Kiến trúc nghệ thuật Thiên Hậu Cung, Ban Trị sự tiếp nhận một số hiện vật không nằm trong hồ sơ xếp hạng di tích như đèn thờ; hiện tượng thắp hương và bài trí đồ phục vụ hành lễ chưa phù hợp trong nội tự.

Tương tự, tại Di tích Kiến trúc nghệ thuật Thành Hoàng cổ Miếu cũng tiếp nhận một số hiện vật không nằm trong hồ sơ xếp hạng di tích như đèn chùm, đèn thờ, lục bình; còn hiện tượng thắp hương và để đồ phục vụ hành lễ trong nội tự.

Di tích Kiến trúc nghệ thuật Phước Đức cổ Miếu (Chùa Bang) được quản lý và bảo vệ di tích theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, hệ thống điện chưa đảm bảo công tác phòng, chống cháy nổ, tiếp nhận và bài trí một số hiện vật không nằm trong hồ sơ xếp hạng di tích như lọ lục bình, đèn thờ. Từ năm 2018 đến nay, di tích chưa được tu bổ.

Di tích Kiến trúc nghệ thuật Phước Đức cổ Miếu (Miếu Ông Bổn) được quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, một số hạng mục đã xuống cấp như khám thờ, máng nước tại Trung Cung.

Năm 2019, Sở VHTTDL đã tiến hành tu bổ, chống xuống cấp di tích Miếu Ông Bổn theo đúng quy định. Song, hệ thống điện chưa đảm bảo công tác phòng, chống cháy nổ, tiếp nhận và bài trí một số hiện vật không nằm trong hồ sơ xếp hạng di tích như lọ lục bình, đèn thờ.

Di tích Kiến trúc nghệ thuật Đình An Trạch được quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, một số hạng mục đã xuống cấp như sân đình thấp, thường xuyên bị ngập nước khi triều cường. Đồng thời, qua thanh tra, cho thấy hệ thống điện chưa đảm bảo công tác phòng, chống cháy nổ, tiếp nhận và bài trí một số hiện vật không nằm trong hồ sơ xếp hạng di tích như lọ lục bình, đèn thờ.

Tại Di tích Lịch sử quốc gia đặc biệt Căn cứ Tỉnh ủy Bạc Liêu (Căn cứ Cái Chanh) chưa được quy hoạch tổng thể và chi tiết các hạng mục phụ trợ để bảo vệ và phát huy các giá trị lịch sử tại địa phương.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý sai phạm trong quản lý di tích

Thanh tra Bộ VHTTDL kiến nghị Sở VHTTDL tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, rà soát và xử lý sai phạm đúng quy định pháp luật trong công tác quản lý di tích; tham mưu cho UBND tỉnh Bạc Liêu có biện pháp đầu tư chống xuống cấp di tích, nhất là các di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật đã được xếp hạng.

Đồng thời, tham mưu triển khai thực hiện nhiệm vụ quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích Lịch sử quốc gia đặc biệt Căn cứ Tỉnh uỷ Bạc Liêu. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan triển khai thực hiện Thông tư 04/2023/TT-BTC ngày 19/1/2023 của Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.

Ban Quản lý di tích tỉnh Bạc Liêu tiếp tục thực hiện công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử văn hoá tại địa phương đúng quy định; đảm bảo công tác an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng, chống cháy nổ; tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến về giá trị của di tích; bổ sung nội quy, quy định thực hiện nếp sống văn minh gắn với phát huy giá trị di tích và phát triển du lịch.

Tăng cường công tác quản lý, bảo vệ di vật, cổ vật, hiện vật; không tiếp nhận hiện vật không rõ nguồn gốc (linh vật, đồ thờ cúng...) không có trong danh mục hồ sơ xếp hạng di tích.

Thực hiện nghiêm túc Quyết định số 2245/QĐ-BVHTTDL ngày 25/6/2012 của Bộ VHTTDL quy định mỗi di tích không đặt quá 3 hòm công đức, trước các ban thờ không để quá 1 hòm đựng tiền dầu nhang; quản lý và sử dụng nguồn thu từ di tích theo Thông tư 04/2023/TT-BTC ngày 19/1/2023 của Bộ Tài chính.

Cục Di sản văn hóa thường xuyên có văn bản hướng dẫn các địa phương nâng cao năng lực, trách nhiệm quản lý, tu bổ, tôn tạo di tích trên địa bàn; đồng thời yêu cầu các địa phương chủ động đề xuất giải pháp khắc phục tồn tại trong công tác quản lý, tu bổ, tôn tạo di tích.

Hướng dẫn mở lớp tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho tổ chức, cá nhân tham gia công tác quản lý di tích ở các địa phương nhằm từng bước nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn về công tác quản lý di tích. Đồng thời, nâng cao nhận thức của chính quyền và nhân dân địa phương trong việc gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa thông qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục pháp luật về di sản văn hóa.