Bị cáo Phan Văn Anh Vũ cùng các bị cáo nghe Hội đồng xét xử tuyên án. Ảnh: Văn Điệp

Thay mặt Chính phủ, thừa uỷ quyền của Thủ tướng, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái vừa ký báo cáo công tác PCTN năm 2019 gửi Quốc hội.

Theo Chính phủ, năm 2019, tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, mặc dù vẫn còn phức tạp, xảy ra trên nhiều lĩnh vực và tinh vi hơn, nhất là tình trạng “tham nhũng vặt”, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc để vụ lợi.

“Dự báo trong thời gian tới, công tác PCTN sẽ tiếp tục đạt được kết quả toàn diện, tích cực, đậm nét; tham nhũng bước đầu được ngăn chặn và đẩy lùi, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước”, Chính phủ khái quát.

3 người đứng đầu bị xử lý hình sự do để xảy ra tham nhũng

Báo cáo cho thấy, công tác phòng ngừa tham nhũng tiếp tục triển khai có hiệu quả. Số người đã kê khai tài sản, thu nhập và số bản kê khai đã công khai đạt tỷ lệ trên 99%. Qua xác minh tài sản, thu nhập, phát hiện 10 trường hợp vi phạm (tăng 4 trường hợp so với cùng kỳ năm trước). Đến nay, đã xử lý kỷ luật 8 trường hợp, đang xem xét xử lý kỷ luật 2 trường hợp.

Việc thực hiện quy định về tặng quà, nộp lại quà tặng được Chính phủ quán triệt, chỉ đạo thực hiện nghiêm túc. Trong kỳ báo cáo, có 6 cá nhân đã nộp lại quà tặng theo quy định với tổng giá trị là 182 triệu đồng; phát hiện, xử lý 3 vụ việc nhận quà không đúng quy định với tổng giá trị là 3,99 tỷ đồng.

Cụ thể, gồm: 1 nhân viên hợp đồng của UBND thị trấn Cần Thạnh, huyện Cần Giờ, TP Hồ Chí Minh, nhận quà không đúng quy định 150 triệu đồng, đã xử lý thu hồi số tiền này và sa thải người vi phạm; 1 cán bộ công tác tại trạm khuyến nông huyện Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc, nhận quà không đúng quy định 120 triệu đồng từ năm 2018, người vi phạm đã nộp lại tiền và đến nay đã xử lý cho nghỉ việc; 1 số lãnh đạo của Công an tỉnh Cao Bằng nhận quà tặng 1 xe ô tô từ năm 2016 trị giá 3,72 tỷ đồng.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Cao Bằng, trường hợp nhận tặng 1 xe ô tô,  “quá trình xác minh, kết luận, Bộ Công an xử lý kỷ luật cảnh cáo 2 trường hợp; Tỉnh ủy Cao Bằng xử lý kỷ luật cảnh cáo 3 trường hợp; Công an tỉnh xử lý kỷ luật cảnh cáo 2 trường hợp, khiển trách 1 trường hợp”.

Đáng chú ý, năm 2019, có 30 người đứng đầu đã bị xử lý kỷ luật do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng; có 3 người đứng đầu bị xử lý hình sự do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng (gồm: Tiền Giang 2 người; Cao Bằng 1 người).

Nhiều vụ án mở rộng điều tra, làm rõ bản chất tham nhũng

Tổng Thanh tra Lê Minh Khái cũng cho hay, công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án được đẩy mạnh, xử lý nghiêm minh, kịp thời các tổ chức, cá nhân sai phạm, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và bộ máy Nhà nước.

“Nhiều vụ án được mở rộng điều tra, khởi tố thêm nhiều bị can, làm rõ bản chất vụ lợi, chiếm đoạt, tham nhũng, tiếp tục khẳng định quan điểm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ, bất kể người đó là ai” trong đấu tranh PCTN”, báo cáo nêu.

Nhiều vụ án điển hình đã được “điểm danh” như: Vụ án Phan Văn Anh Vũ (Vũ “nhôm”) cùng đồng phạm lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ...; Vụ án đưa, nhận hối lộ tại Tổng Công ty Viễn thông Mobifone, Bộ Thông tin và Truyền thông, Công ty Cổ phần Nghe nhìn Toàn Cầu (AVG); vụ án Đinh Ngọc Hệ, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn lợi dụng chức vụ, quyền hạn, gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi…

Cùng với đó, các cơ quan chức năng đã chú trọng xác minh, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản của các đối tượng phạm tội ngay từ giai đoạn điều tra, không để tẩu tán, hợp pháp hóa tài sản tham nhũng; khuyến khích kẻ phạm tội tự nguyện giao nộp tài sản tham nhũng, khắc phục hậu quả thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra để được hưởng khoan hồng.

Cấp ủy và ủy ban kiểm tra các cấp cũng tích cực, chủ động, quyết liệt trong kiểm tra, giám sát, kết luận, làm rõ nhiều vi phạm, nhất là Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã kiểm tra, kết luận nhiều vụ việc sai phạm nghiêm trọng liên quan đến tham nhũng, quyết định kỷ luật và đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chấp hành Trung ương thi hành kỷ luật nhiều tổ chức đảng và đảng viên là cán bộ cao cấp vi phạm, cả đương chức, chuyển công tác và đã nghỉ hưu.

Có nơi thiếu kiên quyết thay cán bộ có biểu hiện tham nhũng, uy tín thấp

Tuy nhiên, Chính phủ cho hay, vẫn còn nhiều quy định chưa sát với thực tế, dẫn đến tham nhũng, lãng phí. Việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu, chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng còn nhiều hạn chế.

Một số bộ, ngành, địa phương còn tình trạng xét duyệt, bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo quản lý thiếu chặt chẽ, nhiều trường hợp thiếu điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực; bố trí người thân vào vị trí việc làm hoặc để người thân kinh doanh trong phạm vi quản lý; thiếu kiên quyết điều chuyển, thay thế cán bộ khi có dư luận hoặc có biểu hiện tiêu cực, tham nhũng,  uy tín thấp.

Tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp chưa được ngăn chặn có hiệu quả; rất ít vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện qua tự kiểm tra trong nội bộ; số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Trong một số vụ án vẫn xảy ra trường hợp đối tượng bỏ trốn; vẫn xảy ra tình trạng một số cán bộ thuộc cơ quan bảo vệ pháp luật, PCTN lại có hành vi tham nhũng, gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Công tác thu hồi tài sản trong giai đoạn thi hành án hiệu quả chưa cao. Báo cáo nêu, trong năm, tổng số tiền phải thi hành là hơn 10.198 tỷ đồng, trong đó số có điều kiện là hơn 7.378 tỷ đồng, hiện mới thi hành xong hơn 235 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 3,19%). Trong số 37 vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo, tính đến hết tháng 6/2019, mới thi hành xong 9.454 tỷ đồng/68.856 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 13,73%.

Để công tác PCTN hiệu quả hơn nữa, trong năm 2020, Chính phủ sẽ rà soát, xác định rõ những cơ chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội còn thiếu chặt chẽ, sơ hở, chồng chéo, dễ bị lợi dụng, dễ làm nảy sinh tham nhũng; kiên quyết loại bỏ những cán bộ hư hỏng, tham nhũng ra khỏi bộ máy của Đảng và Nhà nước, trước hết là trong các cơ quan chống tham nhũng.

Tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, tập trung vào các dự án đầu tư lớn của các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước; quản lý, sử dụng đất đai; đầu tư theo hình thức BT, BOT…; đẩy nhanh tiến độ xác minh, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc tham nhũng, kinh tế đã phát hiện…

Hương Giang