(Thanh tra) - Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 75/2019/NĐ-CP ngày 26/9/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh (dự thảo Nghị định), do Bộ Công Thương chủ trì soạn thảo, đã được lấy ý kiến rộng rãi. Theo chức năng, nhiệm vụ, Thanh tra Chính phủ đã có nhiều ý kiến góp ý vào dự thảo Nghị định.
Theo Bộ Công Thương, qua hơn 5 năm thực thi, Nghị định số 75/2019/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh (Nghị định 75) đã bộc lộ một số điểm hạn chế, bất cập trong các quy định, gây cản trở cho hoạt động xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh nói riêng cũng như việc thực thi pháp luật về cạnh tranh nói chung.
Chẳng hạn, về thẩm quyền xử phạt, Bộ Công Thương không còn tổ chức thanh tra và không thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Trong khi đó, khoản 1, khoản 2, Điều 28 và Điều 30 Nghị định 75 có quy định về thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính của Chánh Thanh tra Bộ Công Thương, thanh tra viên, người được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành. Do đó, những quy định này cần phải được sửa đổi, bổ sung để phù hợp, thống nhất với các quy định pháp luật hiện hành.
Hay khoản 3, Điều 29 Nghị định 75 quy định trình tự, thủ tục áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung, biện pháp khắc phục hậu quả, các biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành chính trong xử phạt vi phạm hành chính về cạnh tranh được thực hiện theo quy định của pháp luật cạnh tranh và pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Song quy định này chưa xác định rõ nguyên tắc áp dụng trong trường hợp có sự khác biệt giữa hai hệ thống pháp luật, dẫn đến nguy cơ không đảm bảo tính minh bạch và nhất quán trong hoạt động thực thi pháp luật cạnh tranh.
Đóng góp ý kiến vào dự thảo Nghị định, Thanh tra Chính phủ đề nghị xem xét, bổ sung cụm từ “không đầy đủ” tại điểm d, khoản 5, Điều 1 của dự thảo Nghị định: “…hồ sơ thông báo tập trung kinh tế cung cấp thông tin, tài liệu gian dối, không đầy đủ, không trung trực…”. Nội dung này đã được Bộ Công Thương tiếp thu, đồng thời điều chỉnh, bổ sung tại điểm d, khoản 5, Điều 1 dự thảo theo hướng quy định đối với ba hành vi tại điểm b, c, d, khoản 3 Điều này.
Đồng thời, đề nghị rà soát điểm b, khoản 6, Điều 1 của dự thảo “4. Áp dụng một hoặc một số biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại các điểm a, b, đ, e và m, khoản 3, Điều 3 Nghị định này”. Hơn nữa, tại khoản 3, Điều 3 Nghị định số 75/2019/NĐ-CP không có điểm “m”.
Đối với nội dung này, Bộ Công Thương cho biết, khoản 3, Điều 3 Nghị định số 75 không có điểm “m”. Tuy nhiên, tại điểm b, khoản 1, Điều 1 dự thảo Nghị định quy định bổ sung điểm "m" ngay sau điểm "l" biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc thực hiện đầy đủ điều kiện được thể hiện trong quyết định về tập trung kinh tế quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 41 Luật Cạnh tranh”.
Tại khoản 10, Điều 1 của dự thảo, Thanh tra Chính phủ đề nghị xem xét bỏ cụm từ “thanh tra viên”, do theo quy định tại Luật số 88/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Xử lý vi phạm hành chính và Nghị định số 189/NĐ-CP ngày 01/7/2025 của Chính phủ không còn thẩm quyền của thanh tra viên.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc bãi bỏ hình thức xử phạt bổ sung “Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề hoặc đình chỉ hoạt động…” đối với các hành vi vi phạm được nêu tại Điều 19 và Điều 20 Nghị định số 75 và không có sự thay thế cho hình thức này, có thể dẫn đến việc thiếu tính răn đe pháp lý trong hoạt động thương mại.
Do đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu áp dụng hình thức xử phạt bổ sung “đình chỉ tham gia hoạt động thương mại trong cùng lĩnh vực, mặt hàng… với thời gian 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng” đối với cá nhân, tổ chức có các vi phạm, do đây là những hành vi vi phạm tác động xấu đến môi trường hoạt động thương mại.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các mức phạt tiền có thay đổi so với Nghị định số 75. Đồng thời, sắp xếp lại kết cấu các nội dung cho phù hợp và khoa học.
Góp ý vào dự thảo Nghị định, liên quan đến công tác phòng, chống tham nhũng, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát toàn bộ dự thảo Nghị định để đảm bảo tuân thủ đúng và đầy đủ: Quy định số 178-QĐ/TW của Bộ Chính trị quy định về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; Nghị quyết số 110/2023/QH15, trong đó có nội dung “ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, tiêu cực”, “lợi ích nhóm”, “lợi ích cục bộ” trong công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật; Nghị quyết số 126/NQ-CP của Chính phủ về một số giải pháp nâng cao chất lượng công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật nhằm ngăn ngừa tình trạng tham nhũng, lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ.
