ThS Nguyễn Thị Bích Hường trình bày kết quả nghiên cứu. Ảnh: TH

Công tác theo dõi thi hành pháp luật (THPL) của TTCP vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế: Nội dung theo dõi, kiểm tra THPL còn chung chung, chưa chú trọng vào các kết quả thực hiện cụ thể nên chưa phản ánh được toàn diện, đầy đủ thực trạng THPL liên quan trong các lĩnh vực chuyên môn của mình.

Phương thức theo dõi THPL chủ yếu được thực hiện thông qua việc yêu cầu các bộ, ngành, địa phương báo cáo bằng văn bản và tổ chức một số đoàn/tổ theo dõi, nắm tình hình.

Thời gian qua, công tác này được thực hiện như một nhiệm vụ trong các nhiệm vụ của công tác pháp chế, chưa gắn với nhiệm vụ thanh tra trách nhiệm thực hiện pháp luật của bộ trưởng, chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Do đó, nhằm cải thiện, nâng cao hiệu quả công tác theo dõi THPL của TTCP, Ban Chủ nhiệm đề tài cho rằng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của lãnh đạo TTCP có vai trò rất quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến đến chất lượng, hiệu quả của hoạt động theo dõi THPL. Chính vì vậy, cần nâng cao trách nhiệm của lãnh đạo TTCP và các cục vụ, đơn vị trong việc chỉ đạo, tổ chức hoạt động theo dõi THPL.

Đồng thời, quán triệt thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị để nhận thức đúng, đầy đủ về vị trí, vai trò, ý nghĩa của công tác theo dõi THPL; chỉ đạo nâng cao trách nhiệm của thủ trưởng các cục, vụ, đơn vị trong việc thực hiện theo dõi THPL trong lĩnh vực, địa bàn được giao phụ trách khi việc thực hiện nhiệm vụ thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC), phòng, chống tham nhũng (PCTN).

Tiếp tục cải thiện chất lượng khâu xây dưng kế hoạch theo dõi tình hình THPL hằng năm. Khi xây dựng kế hoạch theo dõi tình hình THPL, cần lưa chọn chính xác trọng tâm lĩnh vực cần theo dõi, bám sát với chương trình, nhiệm vu công tác của Chính phủ, của TTCP, yêu cầu trong công tác xây dựng thể chế và thực tiễn THPL trong lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và PCTN.

Khi xác định được trọng tâm lĩnh vực cần theo dõi, cần lựa chọn đúng những nội dung cần theo dõi. Nội dung các vấn đề cần theo dõi phải chú trọng vào các kết quả số liệu cụ thể (thông qua các con số thống kê), tránh việc báo cáo chung chung, báo cáo lấy thành tích, thiếu định lượng cụ thể. Quá trình thực hiện kế hoạch cũng cần có sự theo dõi, đôn đốc để đảm bảo đúng tiến độ, thời gian và hiệu quả của việc theo dõi.

Bên cạnh đó, TTCP cần đa dạng hoá các phương thức theo dõi THPL để có được những đánh giá toàn diện và sát thực về tình hình THPL chứ không chỉ dừng lại chủ yếu ở việc thông qua kênh báo cáo của các bộ ngành, địa phương và một vài tổ kiểm tra trực tiếp. Căn cứ tình hình, nhiệm vụ cụ thể, TTCP cần lựa chọn thêm các phương thức theo dõi mới như: Thông qua phiếu khảo sát, phỏng vấn trực tiếp các đối tượng...

Đặc biệt, cần đẩy mạnh phương thức kiểm tra trực tiếp tình hình THPL bởi đây là phương thức mang lại hiệu quả lớn để đánh giá xác thực về tình hình THPL của các đối tượng theo dõi. Thực tiễn cho thấy, có nhiều trường hợp, kết quả kiểm tra trực tiếp khác nhiều so với kết quả trong báo cáo gửi về TTCP (báo cáo thực hiện tốt, tích cực nhưng khi kiểm tra trực tiếp có nhiều sai sót, vi phạm).

Toàn cảnh hội nghị nghiệm thu. Ảnh: TH

Hoạt động kiểm tra tình hình THPL cũng cần đưọc tiến hành bài bản theo đúng trình tự, thủ tục quy định tại Nghị định số 59 và Thông tư số 04 hiện nay để đảm bảo được hiệu lực, hiệu quả thực chất của hoạt động này.

“Việc lựa chọn đối tượng kiểm tra cần có sự rà soát kỹ để tránh trùng lặp với những nơi TTCP thực hiện thanh tra trách nhiệm. Khi kiểm tra trực tiếp, cần lưu ý yêu cầu về thành phần làm việc để đảm bảo phản ánh được những thông tin toàn diện, đầy đủ nhất về tình hình THPL tại địa bàn được kiểm tra. Hồ sơ vụ việc là đối tượng kiểm tra cũng cần được lựa chọn ngẫu nhiên để đảm bảo tính khách quan ...”, Chủ nhiệm Đề tài nhấn mạnh.

Ngoài ra, cần tăng cường chất lượng khâu báo cáo và xử lỷ kết quả theo dõi THPL; kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền xử lý các nội dung như: Ban hành kịp thời, đầy đủ các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành; thực hiện các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; bảo đảm các điều kiện về tổ chức, bộ máy, kinh phí cho việc triển khai THPL…

Tăng cường sự phối hợp giữa các cục vụ, đơn vị trong hoạt động theo dõi THPL, kết hợp hoạt động kiểm tra theo dõi THPL với hoạt động thanh tra trách nhiệm để tránh chồng chéo, trùng lắp; gắn hoạt động theo dõi THPL với việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật

Tăng cường thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của các chủ thể trong viềc thực hiện pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết KNTC và PCTN

Tiếp tục kiện toàn và đổi mới về tổ chức, bộ máy, biên chế làm công tác theo dõi tình hình THPL theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, chuyển sâu, toàn diện.

Ngoài ra, TTCP cần kiến nghị với Bộ Tư pháp tăng cường tố chức tập huấn về kỹ năng nghiệp vụ công tác theo dõi DTHPL cho các cán bộ làm công tác này tại TTCP và các bộ, ngành.

Đáng giá tại hội nghị, Hội đồng Nghiệm thu cho rằng, TDTHPL là lĩnh vực công tác quan trọng của các bộ, ngành, địa phương nhằm bảo đảm việc thực hiện pháp luật có hiệu lực, hiệu quả . Thực tế việc theo dõi THPL về các lĩnh vực của ngành Thanh tra còn nhiều hạn chế. Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài là hết sức cần thiết.

Đề tài đã đưa ra được giải pháp, kiến nghị hoàn thiện quy định pháp luật và nâng cao hiệu quả theo dõi THPL của TTCP.  Nội dung các giải pháp sát với những vấn đề đặt ra trong TDTHPL của TTCP và có giá trị ứng dụng cao…

Với những kết quả nghiên cứu của đề tài, Hội đồng Nghiệm thu đánh giá đề tài đạt loại khá.