Thiệt hại do rượu bia ước tính 65.000 tỷ đồng/năm

Báo cáo của Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) cho thấy, rượu bia "góp mặt" trong 70% số vụ phạm pháp hình sự ở nhóm dưới 30 tuổi. Đồng thời là 1 trong 3 nguyên nhân hàng đầu gia tăng tỉ lệ tai nạn giao thông ở nam giới 15-49 tuổi. Báo cáo cũng cho thấy, mỗi năm Việt Nam có 15.000 người tử vong do tai nạn giao thông, trong đó có 4.800 người có liên quan đến rượu bia. Dịp Tết Kỷ Hợi vừa qua có 60% trong số 500 ca cấp cứu nhập viện liên quan đến rượu bia. Bên cạnh đó, gần 14% hộ gia đình có người sử dụng rượu bia không đủ sức lao động.

Ước tính thiệt hại kinh tế do rượu bia chiếm 1,3 - 12% GDP. Tại Việt Nam nếu tính theo mức thấp của thế giới, thiệt hại liên quan đến rượu bia khoảng 65.000 tỉ đồng/năm.

Theo bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), khảo sát 100 bệnh nhân bị tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia vào Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, có xấp xỉ 60% ở lứa tuổi 15-29, 24% ở lứa tuổi 30-44, một tỉ lệ rất cao là không sống được thêm quá 30 phút tính từ khi vào viện. Những ảnh hưởng liên quan đến rượu bia đang ngày càng trầm trọng.

Dễ dàng tiếp cận rượu bia

Ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cũng cho biết, trong khi nhiều nước trên thế giới để được phép uống rượu, bia rất khó khăn thì ngược lại tại nước ta việc này dễ như trở bàn tay. Bất kỳ khi nào, thời điểm nào, số lượng ra sao, người dân có nhu cầu đều được đáp ứng. Sự sẵn có của rượu bia về số lượng, giá thành khiến cho ai cũng có khả năng tiếp cận loại đồ uống này và phát sinh nhiều hệ lụy cho kinh tế, xã hội và sức khỏe của người dân.

Theo ông Nguyễn Huy Quang, cần hạn chế sự “sẵn có” của rượu bia bằng cách quy định về số lượng, địa điểm các cửa hàng bán bia rượu cho những người uống tại chỗ hoặc mua về. Bên cạnh đó, có quy định về ngày và giờ bán rượu, bia ở các cửa hàng bán lẻ; hay quy định cấm bán lẻ rượu, bia tại một số điểm hoặc trong các sự kiện đặc biệt.

Dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia gồm 7 chương, 32 điều, quy định các biện pháp phòng, chống tác hại của rượu, bia: Giảm mức tiêu thụ rượu, bia; quản lý việc cung cấp rượu, bia; giảm tác hại của rượu, bia; điều kiện bảo đảm cho việc phòng, chống tác hại của rượu, bia; trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống tác hại của rượu, bia.

Dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia từng đưa ra đề xuất giờ bán rượu bia là từ 11-14 giờ và 17- 22 giờ hằng ngày, trừ trường hợp bán rượu, bia tại khu vực bay quốc tế và các khu vực, tuyến phố chuyên kinh doanh ẩm thực, giải trí, du lịch. Tuy nhiên, đề xuất này bị phản đối và buộc Bộ Y tế phải đưa ra khỏi Dự thảo.

Tuy nhiên, theo ông Quang, nếu xét trên góc độ lợi ích của cộng đồng, việc quy định thời gian bán rượu bia là cần thiết trong Dự thảo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia để hạn chế tác hại do lạm dụng rượu, bia gây ra.

Cần có hệ thống chính sách và pháp luật đầy đủ

Rõ ràng, những tác hại của rượu bia gây ra tai nạn giao thông là không thể phủ nhận. Để giảm thiểu tai nạn giao thông do rượu bia gây ra, đại diện Vụ Pháp chế cho rằng cần có hệ thống chính sách và pháp luật đầy đủ nhằm kiểm soát vấn đề lái xe uống rượu bia (Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia). Trong đó, thống nhất quy định nồng độ cồn đối với ô tô và xe máy là 30mg/dl. Hiện có 30 nước có quy định mức 30mg hoặc thấp hơn.

Bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, dù ở nồng độ nào, rượu bia cũng có nguy cơ ảnh hưởng đến cơ thể. Hơn nữa, khi quy đổi ra nồng độ cồn nguyên chất thì mức độ tác hại là như nhau nên quy định quản lý đối với quảng cáo, khuyến mại rượu, bia cùng nồng độ phải như nhau.

Nhiều quan điểm cho rằng, chỉ nên quản lý quảng cáo rượu mà không tiến hành quản lý việc quảng cáo bia là hoàn toàn sai lầm, bởi việc quản lý đối với quảng cáo cả rượu và bia là cần thiết do cả bia và rượu đều chứa cồn gây nghiện, được Tổ chức Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) xếp vào nhóm chất gây ung thư, có tác động lên hầu hết cơ quan cơ thể.

Do vậy, nếu không quản lý quảng cáo đối với bia thì sẽ không thống nhất với Luật cạnh tranh, phân biệt đối xử và không bảo đảm bình đẳng giữa các hàng hóa có tính chất như nhau. Việc không quy định quản lý quảng cáo đối với bia sẽ không bảo đảm mục tiêu của luật là không khuyến khích tiêu dùng và không thể chế hóa theo đúng Nghị quyết của Đảng là giảm tiêu thụ cả rượu, bia và thuốc lá. Đặc biệt, việc quản lý quảng cáo, khuyến mại với bia cũng sẽ lan truyền thông điệp, bia cũng gây hại như rượu để truyền thông đúng đích, giúp người dân hiểu rõ được tác hại của việc sử dụng đồ uống có cồn như rượu, bia.

Phương Anh