Chủ tịch Hồ Chí Minh ghi Sổ vàng truyền thống khi về thăm Học viện (năm 1959): “Đoàn kết chặt chẽ, cố gắng không ngừng, để tiến bộ mãi”

Lược sử hình thành và phát triển của Học viện

Học viện Nông nghiệp Việt Nam, tiền thân là Trường Đại học Nông Lâm, được thành lập ngày 12/10/1956 theo Nghị định số 53/NL-QT-NĐ của Bộ Nông Lâm, là một trong 4 trường Đại học được thành lập đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngay sau ngày hòa bình được lập lại ở miền Bắc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp cử một số cán bộ đảng viên và trí thức yêu nước về xây dựng Học viện. Trong thời kỳ mới thành lập, Học viện chỉ có 3 khoa với 4 ngành đào tạo, 27 giáo viên, 01 chi bộ, 467 sinh viên; cơ sở vật chất hết sức nghèo nàn, thiếu thốn, đơn sơ.

Hình ảnh nhà lá thuở ban đầu mới thành lập Học viện tại xã Quỳnh Đô, huyện Thanh Trì (1956)

Năm 1958, Học viện được sát nhập thêm Viện Khảo cứu Trồng trọt, Viện Khảo cứu Chăn nuôi, Phòng nghiên cứu Gỗ và Phòng nghiên cứu Lâm sinh để hình thành Học viện Nông Lâm. Ngược lại, Học viện được tách để lập Trường Đại học Lâm nghiệp; Trường Đại học Thuỷ sản (nay là Trường Đại học Nha Trang)... Đồng thời Học viện đã san sẻ lực lượng để góp phần hình thành nhiều trường đại học, cao đẳng khối nông nghiệp trên cả nước.

Có lẽ ít trường Đại học nào như Học viện Nông nghiệp Việt Nam, ngay từ những năm đầu mới thành lập đã phải trải qua nhiều thay đổi về tổ chức, tên gọi để đảm đương tốt các nhiệm vụ chính trị mới. Cũng hiếm có trường Đại học nào đã liên tục san sẻ sức người, sức của để góp phần hình thành và phát triển nhiều trường Đại học khác của đất nước. Vì vậy, Học viện Nông nghiệp Việt Nam được ghi nhận là cội nguồn, người anh cả của khối các trường Đại học Nông - Lâm - Ngư nghiệp trong cả nước.

Những thành tựu đạt được trong tiến trình phát triển 66 năm

Ngay từ những ngày đầu mới thành lập, cán bộ, giảng viên của Học viện đã thi đua thực hiện 3 hóa “Chuyên môn hóa, Việt Nam hóa, tinh giản hóa”; sinh viên có phong trào thi đua “Học tập tốt, lao động tốt”; những giống lúa cấp quốc gia đầu tiên của nước Việt Nam mới như 813, 828, VN1, NN1… ngắn ngày, năng suất cao đã được Học viện tạo ra trong những điều kiện vô cùng khó khăn và thiếu thốn.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, Học viện đã gửi ra mặt trận hàng ngàn cán bộ và sinh viên ưu tú. Nhiều biện pháp kỹ thuật nông nghiệp ra đời trong giai đoạn này như: canh tác sạ khô, sạ gác, sạ ngầm; phong trào lên líp nâng cao mặt ruộng, rửa chua phèn, cải tạo đất, phát triển vụ lúa hè thu; phong trào lên vuông kết hợp trồng lúa, nuôi cá và trồng cây ăn quả,... Đặc biệt Học viện đã nghiên cứu chuyển đổi vụ lúa chiêm sang vụ lúa xuân, với các giống lúa cấp quốc gia như: ĐX2, ĐX4, DX5, VN10, VN20,... có khả năng thâm canh và cho năng suất cao; phát triển vụ đông, đẩy mạnh phong trào “5 tấn thóc, 2 con lợn/1 lao động/1 ha gieo trồng”; nghiên cứu sử dụng phân lân, bèo hoa dâu trong thâm canh lúa, xây dựng bờ vùng bờ thửa, kỹ thuật gieo vãi lúa, làm mạ sân, đưa máy móc về đồng ruộng,...

Đất nước thống nhất, Học viện vừa giữ vững truyền thống “dạy tốt, học tốt, phục vụ tốt” vừa đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học. Những giống lúa mới năng suất cao, các mẫu máy nông nghiệp mới tiếp tục ra đời và được áp dụng. Phong trào phát triển vườn quả Bác Hồ, mô hình VAC mở rộng có cội nguồn từ những thành công trong lai ghép cây ăn quả và phát triển vườn quả của Học viện. Hàng ngàn lượt giảng viên và sinh viên của Học viện đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Bộ Nông nghiệp tiến hành các chương trình điều tra dịch bệnh gia súc, điều tra cơ bản nông nghiệp và đất đai Tây Nguyên, các tỉnh phía Nam, tham gia xây dựng bản đồ thổ nhưỡng toàn quốc.

Hiệu trưởng Lê Duy Thước tiễn đoàn sinh viên khóa 18 đi điều tra quy hoạch Tây Nguyên (năm 1976)

Gần đây, Học viện đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý và quản trị theo mô hình của các trường đại học tiên tiến trên thế giới. Về đào tạo, Học viện dựa trên tinh thần tự học, thực nghiệp, lấy người học làm trung tâm; thực hiện ba nguyên lý của quá trình đào tạo “Học đi đôi với hành, nhà trường gắn liền với xã hội”. Học viện đã mở ra nhiều chương trình đào tạo liên kết trình độ đại học và sau đại học với các trường đại học, viên nghiên cứu danh tiếng của Hoa Kỳ, Hà Lan, Bỉ, Czech…; đồng thời chủ động đẩy mạnh phát triển mô hình đào tạo theo hai hướng: mô hình định hướng nghề nghiệp và mô hình định hướng nghiên cứu. Dù quy mô mở rộng nhưng chất lượng đào tạo luôn được củng cố và nâng cao, số thí sinh đăng ký dự thi vào Học viện và số lượng sinh viên có việc làm sau tốt nghiệp đạt tỷ lệ cao. Đến nay, Học viện đã đào tạo cho đất nước trên 100.000 kỹ sư và cử nhân, trên 10.000 thạc sĩ và gần 600 tiến sĩ và đào tạo cho các nước Lào, Campuchia, Mozambique, Angola… gần 500 kỹ sư và thạc sĩ, tiến sĩ các ngành kỹ thuật và quản lý kinh tế. Hàng trăm đề tài, chương trình cấp Nhà nước, cấp Bộ và tương đương, các dự án hợp tác quốc tế đã được thực hiện. Học viện luôn đi đầu trong khoa học với các ứng dụng công nghệ sinh học trong lai tạo và là tác giả của các sản phẩm mang thương hiệu VNUA như: giống lúa lai TH, CT; các giống cà chua lai thương hiệu HT; giống ngô lai thương hiệu MH, HUA, VNUA; công nghệ khí canh, công nghệ chế tạo một số vaccine chịu nhiệt trong thú y, KIT chuẩn đoán bệnh tai xanh trên lợn,...

Học viện đã đào tạo cho đất nước trên 100.000 kỹ sư, cử nhân, hơn 10.000 thạc sĩ và hơn 600 tiến sĩ

Đến nay, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã có trên 100 nhà giáo được vinh danh là Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú, hơn 100 giáo sư, phó giáo sư; nhiều công trình và cụm công trình được trao giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước. Học viện hiện có gần 1.400 cán bộ viên chức đang giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phục vụ tại 13 khoa chuyên môn, 20 viện, trung tâm nghiên cứu, công ty... Với những thành tựu và cống hiến to lớn cho đất nước, Học viện đã vinh dự được nhận nhiều phần thưởng cao quý của Đảng và Nhà nước: 02 Huân chương Hồ Chí Minh; danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân; Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Đồng thời, Học viện cũng vinh dự được nhiều lần đón các vị lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và khách quốc tế về thăm.

Huân chương Hồ Chí Minh (lần 1)

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tham dự “Hành trình khởi nghiệp Đổi mới sáng tạo và Ngày hội việc làm VNUA 2022”

Trải qua 66 năm không ngừng đổi mới và phát triển, Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã chứng minh được sức sống mãnh liệt của mình với lịch sử vẻ vang ngay từ những ngày đầu thành lập đầy khó khăn, trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trong giai đoạn thiếu thốn, khi hoà bình mới lập lại và trước những thử thách của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế với nhiều cơ hội và đầy thách thức. Đó là hành trang rất quan trọng và cần thiết để Học viện bước vào thời kỳ phát triển mới, thực hiện tốt nhất mục tiêu và nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao phó, xứng đáng với lòng tin và kỳ vọng của xã hội.