(Thanh tra) - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, các quy định trong Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi phải tăng cường tính minh bạch và chống lạm dụng trong tuyển dụng.
Tiếp tục chương trình phiên họp 49, sáng 29/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi. Đây là dự án luật sẽ được Quốc hội cho xem xét thông qua tại kỳ họp 10 tới đây.
Dự thảo Luật Viên chức sửa đổi có 6 chương, 43 điều (giảm 19 điều so với luật hiện hành). Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cho biết dự thảo luật chỉ quy định những vấn đề mang tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, các nội dung khác giao Chính phủ quy định chi tiết.
3 nhóm vị trí việc làm của viên chức
Một trong những điểm mới, theo ông Long, dự thảo thảo luật xác định vị trí việc làm tại đơn vị sự nghiệp công lập gồm 3 nhóm: vị trí việc làm quản lý; vị trí việc làm chuyên môn, nghiệp vụ; vị trí việc làm hỗ trợ.
Công tác tuyển dụng viên chức được đổi mới theo hướng quy định rõ 2 hình thức tuyển dụng là: thi tuyển và xét tuyển.
“Dự thảo luật đã bổ sung quy định về tiếp nhận đối với người có kinh nghiệm công tác ở cả khu vực công và khu vực tư vào làm viên chức”, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho biết.
Theo dự thảo luật, căn cứ vào kết quả tuyển dụng, người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập ký hợp đồng làm việc và bố trí người trúng tuyển vào vị trí việc làm.
Hợp đồng làm việc với viên chức bao gồm hợp đồng xác định thời hạn và hợp đồng không xác định thời hạn. Dự thảo luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều này.
Nêu quan điểm cơ quan thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Trường Giang cho hay, ủy ban này cho rằng, hợp đồng làm việc với viên chức là loại hợp đồng đặc thù của hợp đồng lao động.
Một số nội dung của hợp đồng làm việc hiện nay của viên chức khác với hợp đồng lao động quy định tại Bộ Luật lao động.
Do đó, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các quy định đặc thù của hợp đồng làm việc với viên chức để quy định ngay trong dự thảo luật, làm cơ sở cho Chính phủ quy định chi tiết.
Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị bổ sung mang tính nguyên tắc về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc. “Vì quy định này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền làm việc của công dân, cần quy định cụ thể tại luật”, ông Giang nêu.
Góp ý vào dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh hợp đồng với viên chức rất quan trọng.
Theo ông, hiện đang tư duy viên chức như công chức là “suốt đời”, nhưng tới đây hợp đồng làm việc với viên chức có thời hạn, “có vào có ra”. “Chúng ta chuyển nhận thức từ viên chức suốt đời sang theo việc, theo thời hạn, nên hợp đồng làm việc với viên chức rất quan trọng”, ông Mãi nói.
Mở rộng quyền của viên chức
Điểm mới quan trọng nữa, dự thảo luật mở rộng quyền của viên chức theo hướng cho phép ký hợp đồng thực hiện hoạt động nghề nghiệp, tham gia góp vốn, điều hành các doanh nghiệp nếu pháp luật về phòng chống tham nhũng không cấm hoặc pháp luật chuyên ngành không có quy định khác.
Quy định này, theo Thứ trưởng Bộ Nội vụ để đồng bộ với các luật chuyên ngành về khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo.
Ủng hộ mở rộng quyền của viên chức, nhưng Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi lưu ý cần rà soát kỹ quy định liên quan để viên chức không được lợi dụng việc đó, làm ảnh hưởng đến công việc chính.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng nêu rõ, mở rộng quyền của viên chức phải cân bằng với trách nhiệm bảo vệ quyền và lợi ích chung.
Theo ông, xây dựng đội ngũ viên chức phải chuyên nghiệp, tạo cơ chế linh hoạt trong tuyển dụng, đảm bảo quyền lợi chính đáng của viên chức, thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý viên chức, xây dựng nền hành chính công minh, hiện đại, minh bạch.
“Người ít, việc nhiều nhưng vẫn phải hoàn thành thì phải chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Ông đề nghị quan tâm các quy định về quản lý viên chức theo vị trí việc làm; đổi mới phương thức tuyển dụng viên chức; tăng cường trách nhiệm của người đứng đầu ở đơn vị sự nghiệp công lập; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin; đảm bảo quyền lợi và chế độ đãi ngộ viên chức.
Bên cạnh đó, theo Chủ tịch Quốc hội, các quy định trong luật phải tăng cường tính minh bạch và chống lạm dụng trong tuyển dụng.
“Chúng ta nói linh hoạt, nhưng viên chức vào nhiều mà không đủ tiêu chuẩn thì không được”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý và nói thêm cần xây dựng hệ thống đánh giá viên chức, không thể tuyển vào là ở trong bộ máy suốt đời.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh thêm, “Luật Viên chức sửa đổi năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý nguồn nhân lực công vụ tại Việt Nam”.
Dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), Điều 10: Những việc viên chức không được làm
1. Trốn tránh, thoái thác, đùn đẩy trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; gây bè phái, mất đoàn kết; tự ý nghỉ việc, bỏ việc; tham gia đình công; đăng tải, phát tán, phát ngôn thông tin sai lệch làm ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín của đất nước, địa phương, cơ quan, đơn vị nơi công tác.
2. Lợi dụng hoạt động nghề nghiệp để tuyên truyền chống lại chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước hoặc gây phương hại đối với thuần phong, mỹ tục, đời sống văn hóa, tinh thần của Nhân dân và xã hội.
3. Có hành vi tham ô, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, trục lợi, nhũng nhiều và các hành vi khác vi phạm pháp luật đối với người dân, doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
4. Sử dụng tài sản công của Nhà nước trái pháp luật.
5. Có hành vi phân biệt đối xử dân tộc, giới tính, độ tuổi, khuyết tật, tôn giáo, tín ngưỡng, thành phần xã hội dưới mọi hình thức trong thực hiện nhiệm vụ.
6. Xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác trong khi thực hiện hoạt động nghề nghiệp.
7. Những việc liên quan đến sản xuất, kinh doanh, công tác nhân sự theo quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, bảo vệ bí mật Nhà nước và những việc khác theo quy định của pháp luật và của cấp có thẩm quyền trong thời gian công tác và sau khi thôi việc, nghỉ hưu.
