Toàn cảnh buổi họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước về 2 luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 2. Ảnh: N.Thắng

Ngày 29/11, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức buổi họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước về Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều và Phụ lục Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê vừa được thông qua tại Kỳ họp thứ hai, Quốc hội khóa XV.

Liên quan đến Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự, ông Nguyễn Huy Tiến, Phó Viện trưởng Thường trực Viện KSND Tối cao cho biết, luật đã bổ sung căn cứ tạm đình chỉ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố vì “lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” mà cơ quan có thẩm quyền giải quyết không thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh để quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án.

Luật cũng bổ sung căn cứ tạm đình chỉ điều tra “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” mà không thể kết thúc điều tra nhưng đã hết thời hạn điều tra; bổ sung căn cứ tạm đình chỉ vụ án hình sự “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” mà không thể tiến hành các hoạt động tố tụng để quyết định việc truy tố nhưng đã hết thời hạn quyết định việc truy tố.

Theo ông Tiến, hiện, Bộ luật Tố tụng hình sự không có quy định tạm đình chỉ vì lý do này. Trong khi, theo quy định hiện hành, nếu hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được hành vi phạm tội theo quy định thì phải đình chỉ điều tra.

“Điều này có thể dẫn đến bỏ lọt tội phạm, người phạm tội, đồng thời phải xem xét trách nhiệm bồi thường Nhà nước, thậm chí xử lý trách nhiệm hình sự với người có thẩm quyền tiến hành tố tụng, trong khi việc này không phải do lỗi chủ quan từ phía các cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng”, ông Tiến nói.

Hơn nữa, dự báo thời gian tới, Việt Nam cũng như các nước phải chịu những tác động khó lường do biến đổi cực đoan của khí hậu và tình hình dịch bệnh COVID-19 cũng như nguy cơ phát sinh các loại dịch bệnh nguy hiểm khác.

Ông Nguyễn Huy Tiến, Phó Viện trưởng Thường trực Viện KSND Tối cao. Ảnh: N.Thắng

Từ đó, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự lần này đã bổ sung căn cứ tạm đình chỉ “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh” tại khoản 1, Điều 148 và khoản 1, Điều 229, khoản 1, Điều 247 của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Để bảo đảm áp dụng thống nhất, chặt chẽ, tránh lạm dụng, tạo thuận lợi cho việc hợp nhất, Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định giao cho Viện trưởng Viện KSND Tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng Bộ Công an, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và thủ trưởng các cơ quan khác có liên quan quy định chi tiết việc tạm đình chỉ “vì lý do bất khả kháng do thiên tai, dịch bệnh”.

“Trên cơ sở đó, các cơ quan tố tụng sẽ phải cân nhắc, xem xét thận trọng khi quyết định áp dụng căn cứ này đối với từng trường hợp cụ thể, hạn chế tối đa việc ảnh hưởng đến giải quyết vụ án, vụ việc khi được phục hồi”, ông Tiến nhấn mạnh.

Điểm mới nữa là, luật đã bổ sung trách nhiệm kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm đối với công an xã (tương đương với trách nhiệm của công an phường, thị trấn, đồn công an).

Cụ thể, công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền.

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2021.

Giới thiệu Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều và Phụ lục Danh mục chỉ tiêu thống kê quốc gia của Luật Thống kê, ông Võ Thanh Thống, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, luật đã bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với bộ, ngành và địa phương xây dựng, trình Chính phủ ban hành quy trình biên soạn chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước, chỉ tiêu tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Luật cũng bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với bộ, ngành và địa phương, định kỳ 5 năm rà soát quy mô tổng sản phẩm trong nước báo cáo Chính phủ để trình Quốc hội xem xét, quyết định về việc đánh giá lại quy mô tổng sản phẩm trong nước…

Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022.