Sáng 6/5, Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Nhiều hàng hóa chịu sự quản lý của nhiều bộ, ngành

Trình bày tờ trình, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho hay, sau 17 năm thực hiện, bên cạnh những kết quả đạt được, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá 2007 đã phát sinh một số bất cập, hạn chế, đòi hỏi phải sửa đổi để phù hợp với thực tiễn và thúc đẩy sự phát triển.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long

Một trong những bất cập là hoạt động kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Theo tờ trình của Chính phủ, công tác quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa được giao cho nhiều ngành, lĩnh vực quản lý, có những sản phẩm chịu sự quản lý của nhiều bộ, ngành, phải áp dụng nhiều biện pháp kiểm tra chuyên ngành tại các luật chuyên ngành khác nhau. Điều này, dẫn đến còn có sự chồng chéo trong hoạt động kiểm tra.

Ví dụ, có những mặt hàng vừa phải kiểm tra hiệu suất năng lượng tối thiểu do Bộ Công Thương quản lý, vừa phải kiểm tra chất lượng do bộ, ngành khác quản lý như quạt điện, tủ lạnh, tủ kết đông, bóng đèn huỳnh quang…

Trong khi, triển khai thực hiện kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa trong sản xuất, lưu thông trên thị trường còn có những khó khăn như: chưa xây dựng được đội ngũ kiểm soát viên chất lượng độc lập; năng lực của các tổ chức chứng nhận, thử nghiệm sản phẩm trong nước phục vụ quản lý nhà nước còn hạn chế.

Vì vậy, dự thảo luật đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo hướng việc miễn, giảm kiểm tra chất lượng thực hiện theo quy định của Chính phủ.

“Việc triển khai nội dung này tại các bộ, ngành chưa thống nhất, dẫn đến khó khăn, tốn kém và mất cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp”, Chính phủ nêu lý do.  

Dự thảo luật kiến nghị sửa đổi, bổ sung nội dung này theo hướng giao Chính phủ quy định cụ thể trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng sản phẩm trong sản xuất và xử lý vi phạm trong quá trình kiểm tra chất lượng sản phẩm trong sản xuất.

Rà soát quy định kiểm tra, thanh tra

Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, Ủy ban này đề nghị rà soát quy định về kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa trong quá trình sản xuất.

Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường thấy rằng, theo quy định của luật hiện hành thì chất lượng sản phẩm hàng hóa được quản lý theo tiêu chuẩn công bố áp dụng, quy chuẩn kỹ thuật tương ứng.

Theo đó, sản phẩm, hàng hóa phải bảo đảm chất lượng theo tiêu chuẩn, quy chuẩn đã công bố, nếu không bảo đảm thì tổ chức, cá nhân sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật.

Nói cách khác, việc bảo đảm chất lượng sản phẩm hàng hóa thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp. Ngoài ra, hoạt động kiểm tra chất lượng sản phẩm hàng hóa trong sản xuất đã được quy định trong Pháp lệnh quản lý thị trường.

Do đó, cần rà soát, xem xét việc quy định về việc kiểm tra chất lượng sản phẩm hàng hóa trong quá trình sản xuất.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy. Ảnh: P.Thắng

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị làm rõ, phân biệt tính chất của việc kiểm tra chất lượng sản phẩm hàng hóa với công tác thanh tra, kiểm tra theo pháp luật chuyên ngành để phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, mục tiêu hoạt động. 

Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị rà soát nội dung trong luật hiện hành, đối chiếu với Dự thảo Luật Thanh tra (sửa đổi) để bảo đảm quy định thống nhất.

Nghiên cứu quy định khảo sát sản phẩm nguy cơ lớn đến sức khỏe

Ngoài các hoạt động kiểm tra, thanh tra, theo cơ quan thẩm tra, hoạt động khảo sát chất lượng sản phẩm hàng hóa cần được nghiên cứu và quy định phù hợp với định hướng tăng cường hậu kiểm, quản lý theo rủi ro.

Ủy ban Khoa học Công nghệ và môi trường đề nghị nghiên cứu, cân nhắc bổ sung quy định về khảo sát chất lượng sản phẩm trong dự thảo luật.

Trọng tâm, theo cơ quan thẩm tra, là khảo sát những sản phẩm hàng hóa có nguy cơ ảnh hưởng lớn đến môi trường, sức khoẻ cộng đồng, tránh tràn lan, dàn trải, không phát sinh thủ tục hành chính, gia tăng chi phí tuân thủ; làm rõ nguồn kinh phí cho hoạt động này, đặc biệt là kinh phí cho việc lấy mẫu khảo sát trong điều kiện ngân sách hạn chế như hiện nay.

Nội dung nữa, đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn đến có nhiều sản phẩm hàng hóa được lưu thông trên thị trường nhưng kém chất lượng như vụ việc sữa, bánh kẹo giả Kera…là do công tác hậu kiểm còn yếu, chế tài áp dụng chưa đủ mạnh, chưa tạo sức răn đe.

“Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường đề nghị nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung quy định chế tài cụ thể, đủ mạnh để xử lý vi phạm pháp luật về chất lượng sản phẩm hàng hóa”, ông Huy nói.

Cơ quan thẩm tra đề xuất dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định về xử lý vi phạm như tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, thu hồi sản phẩm, tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Song song là công khai trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng, phương tiện thông tin đại chúng danh sách tổ chức, cá nhân vi phạm về chất lượng sản phẩm hàng hóa để cảnh báo xã hội và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Dự thảo luật trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung 32 điều và bãi bỏ một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hoá.

Theo chương trình nghị sự kỳ họp 9, chiều nay Quốc hội thảo luận tại tổ dự thảo luật này, sau đó thảo luận ở hội trường vào ngày 17/5 trước khi biểu quyết thông qua vào ngày 14/6.