(Thanh tra) - Sáng 15/11, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt Chỉ thị của Bộ Chính trị về triển khai công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, trình bày chuyên đề: “Quy trình hiệp thương lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp và việc tổ chức các hội nghị lấy ý kiến cử tri”.
Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh, đây là nội dung trọng yếu nhằm bảo đảm tính dân chủ, hiệp thương lựa chọn những người đủ tiêu chuẩn ứng cử đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND các cấp. Nội dung này đã được cụ thể hóa tại Nghị quyết số 101/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 26/9/2025, Nghị quyết liên tịch số 102/2025/NQLT-UBTVQH15-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 26/9/2025 giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cùng Thông tri số 04, Thông tri số 05 ngày 4/11/2025 và các văn bản hướng dẫn khác. Văn phòng Hội đồng bầu cử Quốc gia cũng đã gửi tài liệu, nội dung và lịch trình triển khai công tác bầu cử tới các địa phương.
Công tác tổ chức Hội nghị hiệp thương
Hội nghị hiệp thương được tiến hành ba lần, cụ thể: Hội nghị hiệp thương lần thứ nhất từ ngày 1 - 10/12/2025; lần thứ hai từ ngày 2 - 3/2/2026; lần thứ ba từ ngày 9 - 20/2/2026. Thời gian được điều chỉnh sớm hơn các nhiệm kỳ trước nhằm bảo đảm thống nhất với ngày bầu cử dự kiến 15/3/2026. Lưu ý, Hội nghị hiệp thương lần hai chỉ diễn ra trong hai ngày, còn lần ba trùng thời gian nghỉ Tết cổ truyền (22/12/2025 - 4/1/2026 âm lịch). Do đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các cơ quan, đơn vị cần phối hợp chặt chẽ, chuẩn bị chu đáo các điều kiện tổ chức.
Giữa các hội nghị hiệp thương, cơ cấu và thành phần đại biểu có thể được điều chỉnh. Ở Trung ương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ điều chỉnh cơ cấu đại biểu Quốc hội; ở địa phương, Thường trực HĐND điều chỉnh cơ cấu sau hội nghị lần một. Đây là quy định tại Điều 51 Luật Bầu cử.
Về chủ trì hội nghị: Ở Trung ương, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam triệu tập và chủ trì Hội nghị hiệp thương đối với người ứng cử đại biểu Quốc hội; ở địa phương, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp tỉnh triệu tập, chủ trì hội nghị người ứng cử đại biểu Quốc hội; đối với đại biểu HĐND các cấp, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng cấp triệu tập, chủ trì.
Thành phần tham dự hội nghị hiệp thương
Hội nghị hiệp thương ở Trung ương gồm: Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, đại diện lãnh đạo các tổ chức thành viên của Mặt trận và các đại biểu mời là đại diện Hội đồng bầu cử Quốc gia, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ.
Tại địa phương, thành phần gồm Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, đại diện ban lãnh đạo các tổ chức thành viên cùng cấp, đại diện MTTQ xã, phường trực thuộc, cùng đại diện Ủy ban bầu cử, Thường trực HĐND, UBND cùng cấp được mời dự.
Đối với hội nghị hiệp thương giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND các cấp, thành phần gồm Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam, đại diện lãnh đạo các tổ chức thành viên và các đại biểu mời, cùng đại diện Ủy ban bầu cử, Thường trực HĐND, UBND cùng cấp.
Một điểm mới tại kỳ bầu cử lần này là cơ cấu, thành phần, số lượng Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp được điều chỉnh theo Quy định số 301-QĐ/TW ngày 9/6/2025 của Ban Bí thư. Các tổ chức thành viên Mặt trận Tổ quốc cấp tỉnh, cấp xã phải rà soát, xác định sau sắp xếp, sáp nhập để bảo đảm đầy đủ, đúng quy định; đại diện MTTQ cấp xã tham dự hội nghị tỉnh, thành phố phải bao gồm đại diện tất cả các xã, phường, đặc khu trên địa bàn.
Số dư người ứng cử
Cả ba hội nghị hiệp thương đều phải bảo đảm số dư người ứng cử. Cụ thể, tại hội nghị lần ba, danh sách giới thiệu người ứng cử đại biểu Quốc hội phải nhiều hơn số đại biểu được bầu ít nhất hai người; danh sách ứng cử HĐND: Nếu bầu ba đại biểu, số người giới thiệu phải hơn ít nhất hai người; nếu bầu từ bốn đại biểu trở lên, số người giới thiệu phải nhiều hơn ít nhất ba người (Khoản 6 Điều 57 và Khoản 3 Điều 58 Luật Bầu cử).
Hội nghị giới thiệu người ứng cử và hội nghị lấy ý kiến cử tri nơi cư trú
Hội nghị giới thiệu người ứng cử tại cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức từ 17/12/2025 đến 25/1/2026, bao gồm các bước: Họp Ban lãnh đạo cơ quan, tổ chức để dự kiến người giới thiệu ứng cử; tổ chức hội nghị cử tri nơi công tác để lấy ý kiến về người ứng cử. Thẩm quyền chủ trì là Ban lãnh đạo cơ quan, đơn vị; nơi có công đoàn, phối hợp Ban chấp hành công đoàn. Trường hợp người đứng đầu là người ứng cử, cấp phó phối hợp công đoàn triệu tập và chủ trì. Hội nghị phải tổ chức trực tiếp; chỉ khi bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh) mới được trực tuyến hoặc phát phiếu lấy ý kiến.
Hội nghị cử tri nơi cư trú tổ chức từ 4–8/2/2026, do Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã phối hợp UBND triệu tập và chủ trì tại thôn, tổ dân phố. Với nơi có dưới 100 cử tri, hội nghị toàn thể phải có ít nhất 50% cử tri tham dự; nơi từ 100 cử tri trở lên, hội nghị toàn thể hoặc đại diện hộ gia đình, bảo đảm ít nhất 55 cử tri tham dự. Trong thời gian này, việc xác minh, trả lời các vụ việc cử tri nêu về người ứng cử phải hoàn tất trước ngày 8/2/2026.
Hội nghị cử tri nơi cư trú là cơ sở để báo cáo kết quả tại Hội nghị hiệp thương lần ba. Trường hợp ứng cử viên không đạt trên 50% số phiếu tín nhiệm, sẽ không đưa vào danh sách giới thiệu; trường hợp đặc biệt cần báo cáo để hội nghị hiệp thương xem xét.
Một số lưu ý trong triển khai
Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thu Hà nhấn mạnh, MTTQ Việt Nam các cấp cần nắm chắc văn bản hướng dẫn, lập kế hoạch, lịch trình chi tiết, phân công nhiệm vụ từng ngày, từng tuần để đảm bảo tiến độ và quy định. Phối hợp giữa các tổ chức bầu cử, cơ quan, đơn vị với MTTQ các cấp là yếu tố then chốt để hội nghị hiệp thương, hội nghị giới thiệu người ứng cử, hội nghị cử tri diễn ra thông suốt, thống nhất.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi số trong công tác bầu cử: Xây dựng chuyên trang bầu cử trên cổng Mặt trận số, phần mềm tiếp nhận 24/7 ý kiến cử tri, phần mềm kết nối với hệ thống bầu cử Quốc gia, sổ tay điện tử hướng dẫn công tác bầu cử. Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cũng đã xây dựng tài liệu hướng dẫn công tác bầu cử và tổ chức các hội nghị tập huấn. Tuy nhiên, Trung ương không thể dự liệu hết các tình huống địa phương, nên các địa phương cần chủ động, bám sát thực tiễn, bộ phận thường trực MTTQ luôn sẵn sàng hỗ trợ giải đáp vướng mắc.
Các văn bản hướng dẫn cũng quy định chi tiết về trình tự tổ chức hội nghị, kết quả và biên bản, việc hiệp thương, giới thiệu người ứng cử trong trường hợp bầu cử bổ sung, cùng các biểu mẫu kèm theo, tạo thuận lợi cho quá trình triển khai tại cơ sở.
