Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển. Ảnh: N.T

Chiều ngày 11/9, tại phiên họp thứ 48, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến Dự án Luật Phòng, chống ma tuý (sửa đổi).

Trình bày tờ trình, Thượng tướng, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương cho hay, 2 nhóm chính sách có nhiều thay đổi trong lần sửa đổi này là quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và công tác cai nghiện ma túy.

Đề xuất quản lý 1 năm người dùng ma tuý trái phép đủ 18 tuổi trở lên

Theo Thứ trưởng Lê Quý Vương, tình hình sử dụng trái phép chất ma túy có xu hướng gia tăng đang diễn biến phức tạp. Trong khi đó, luật hiện hành chưa có quy định về quản lý đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy.

“Hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện nay chỉ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500 nghìn đồng đến 1 triệu đồng là chưa đủ sức răn đe. Do đó, cần phải quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy và "có chế tài nghiêm khắc hơn đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy" theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chỉ thị 36 của Bộ Chính trị”, ông Vương nêu quan điểm của cơ quan chủ trì soạn thảo.

Dự luật đã bổ sung quy định quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy được áp dụng ngay lần đầu người đó sử dụng trái phép chất ma túy, mục đích là ngăn chặn không để họ tiếp tục sử dụng.

Thời hạn quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy là 1 năm đối với người sử dụng trái phép chất ma túy từ đủ 18 tuổi trở lên; 6 tháng đối với người sử dụng trái phép chất ma túy dưới 18 tuổi, kể từ ngày xác định được hành vi sử dụng trái phép chất ma túy gần nhất của người đó.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương. Ảnh: N.T

Trong thời gian quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy nếu người đó thuộc đối tượng áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn thì thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính, nếu được xác định tình trạng nghiện thì thực hiện theo các quy định về công tác cai nghiện.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh cho biết, thường trực Ủy ban này tán thành việc bổ sung các quy định về quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban đề nghị Ban Soạn thảo cung cấp thêm thông tin lý giải sự khác nhau về thời hạn quản lý đối với người sử dụng trái phép chất ma túy từ đủ 18 tuổi và dưới 18 tuổi; cân nhắc bổ sung trường hợp các lực lượng chuyên trách phòng chống ma túy khi phát hiện người sử dụng trái phép chất ma túy có thể tiến hành xử lý phân luồng đối tượng, chuyển các tài liệu liên quan cho UBND cấp xã nơi người đó cư trú chứ không phải UBND cấp xã nơi có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.

Cương quyết, mạnh tay hơn với người nghiện ma tuý

Về cai nghiện ma túy, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, cũng còn nhiều bất cập, khi số người nghiện gia tăng.

Năm 2009 cả nước có 146.731 người nghiện có hồ sơ quản lý, đến tháng 12/2019  tăng 60% với 235.314 người nghiện có hồ sơ quản lý, xuất hiện nhiều chất ma túy mới, nhất là ma túy tổng hợp.

Để khắc phục tình trạng bất cập trong công tác cai nghiện, bảo đảm tính động bộ, dự luật đã quy định cụ thể các trường hợp áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 18 tuổi trở lên và cai nghiện cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Chính sách cai nghiện được xây dựng theo hướng tạo điều kiện cho người nghiện cai nghiện tự nguyện, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế; nếu người nghiện vẫn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy hoặc vi phạm bị chấm dứt điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế hoặc lợi dụng việc cai nghiện tự nguyện để không bị áp dụng biện pháp đưa đi cai nghiện bắt buộc thì sẽ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc….

Chủ nhiệm Uỷ ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thuý Anh. Ảnh: N.T

Bà Thuý Anh cho rằng, các trường hợp bị chấm dứt điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế cần được quy định cụ thể ngay trong dự thảo Luật.

Uỷ ban Về các vấn đề xã hội cũng đề nghị, bổ sung quy định xác định tình trạng nghiện đối với mọi trường hợp bị áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc trừ trường hợp đối tượng thừa nhận mình nghiện ma túy.

Đồng thời, nghiên cứu bổ sung quy định tiếp tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã cai nghiện ma túy bắt buộc nhưng vẫn nghiện ma túy. “Hiện nay đang có khoảng trống pháp luật về nội dung này”, bà Thuý Anh nói.

Nêu ý kiến, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, gia đình có con em nghiện ma tuý thì tan cửa, nát nhà. Tương lai của người nghiện vô vọng lắm, không có lối thoát. Bởi vì cai nghiện ma túy vô cùng phức tạp.

“Số người mắc nghiện mà cai được nghiện phải nói là rất ít. Phần lớn cai nghiện không thành công”, Phó Chủ tịch Quốc hội nói và lưu ý, nhiều người nghiện ma tuý rất nhanh chóng trở thành tội phạm.

Từ đó, ông Hiển đồng tình phải cương quyết, mạnh tay hơn vì người nghiện ma tuý không giống người bệnh bình thường. Theo ông Hiển, bước đầu có chính sách khuyến khích cai nghiện tại gia đình, cộng đồng, tái phạm thì cưỡng chế nhưng nếu tiếp tục vi phạm dù đã được hỗ trợ thì cần tính đến cách ly khỏi xã hội.

Cảnh báo những tiềm ẩn nguy cơ với xã hội, ông Phan Thanh Bình, Chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cũng đề nghị, “cần cứng rắn hơn” nếu không sẽ khó giảm số người nghiện ma tuý.

Theo ông Bình, dự luật cần làm rõ hơn khi nào cai nghiện ở cộng đồng, khi nào được lựa chọn và khi nào phải bắt buộc với những biện pháp cương quyết hơn. “Nếu có người nghiện thì gia đình phải khai báo, không khai báo thì phải chịu trách nhiệm”, ông Bình nêu.