Tuyến đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội. Ảnh: MRB

Những câu hỏi lớn phải trả lời trong đề án phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh được Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đặt ra tại phiên họp thứ ba của tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo để chỉ đạo tiến độ triển khai các công trình, dự án đường sắt đô thị ở hai TP này, chiều 24/9.

Báo cáo Bộ Chính trị 2 đề án phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh

Theo Phó Thủ tướng, hệ thống đường sắt phải đi trước trong định hướng phát triển đô thị.

Ông cho rằng, đề án đường sắt đô thị TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh phải trả lời được những câu hỏi lớn: Những dự án, công trình phải làm ngay; công tác nghiên cứu, quy hoạch, chuẩn bị, thiết kế hạ tầng đường sắt cho đô thị; tính thống nhất với mạng lưới đường sắt tốc độ cao của cả nước.

Việc lựa chọn công nghệ xây dựng công trình ngầm, đầu máy, toa xe, quản lý, vận hành, đào tạo nhân lực; khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư… cũng phải được trả lời trong đề án.

Lãnh đạo Chính phủ đề nghị TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Giao thông Vận tải, tiếp thu đầy đủ ý kiến của các bộ, ngành liên quan, khẩn trương hoàn thiện hai đề án để báo cáo Bộ Chính trị.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà. Ảnh: M.Khôi

Trong đó, theo Phó Thủ tướng, cần tập trung làm rõ bối cảnh, tình hình triển khai các dự án đường sắt đô thị tại mỗi TP; bổ sung quy hoạch không gian ngầm cho đường sắt đô thị tại TP Hồ Chí Minh; huy động vốn đầu tư; căn cứ xác định định mức kinh tế kỹ thuật; lựa chọn công nghệ và khả năng tự chủ trong chế tạo thiết bị, mô hình quản lý điều hành hệ thống, đào tạo nguồn nhân lực...

Ngoài những cơ chế, chính sách đặc thù đã có, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cần đề xuất cụ thể những nhóm cơ chế, chính sách chung, cần thiết cho cả hai địa phương để phát triển đường sắt đô thị; cơ chế huy động, phân bổ nguồn vốn đầu tư công trung hạn từ ngân sách Trung ương, địa phương và các nguồn vốn khác; mức độ an toàn khi huy động vốn vay đối với ổn định kinh tế vĩ mô…

Dự kiến 2 TP hoàn thành khoảng 580km đường sắt đô thị vào năm 2035

Trước đó, báo cáo tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Danh Huy cho biết, về tiêu chí kỹ thuật, mạng lưới đường sắt đô thị ở TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh có khổ đường 1435 mm, đường đôi. Tốc độ thiết kế 80-160 km/h; hệ thống cấp điện trên cao hoặc cấp điện ray thứ 3; vận hành đoàn tàu tự động; phương tiện sử dụng đoàn tàu động lực phân tán EMU.

Dự kiến, đến năm 2035, hai TP hoàn thành các tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch hiện có, tổng chiều dài khoảng 580 km.

Toàn cảnh phiên họp thứ ba của tổ công tác giúp việc Ban Chỉ đạo để chỉ đạo tiến độ triển khai các công trình, dự án đường sắt đô thị ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Ảnh: M.Khôi

Năm 2045 hoàn thành khoảng 369,1 km (Hà Nội thêm khoảng 200,7 km; TP Hồ Chí Minh khoảng thêm 168,4 km). Năm 2060 hoàn thành thêm khoảng 158,66 km tại TP Hồ Chí Minh.

Hai TP phấn đấu đến năm 2035, đường sắt đô thị chiếm 30-35% thị phần vận tải hành khách công cộng, và tăng lên 55-70% sau năm 2035.

Cơ cấu nguồn vốn đầu tư hệ thống đường sắt đô thị dự kiến là ngân sách địa phương, vốn vay, ngân sách Trung ương hỗ trợ và các nguồn hợp pháp khác. Đồng thời kêu gọi các nhà đầu tư tư nhân quan tâm đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị, nhà ga kết hợp trung tâm thương mại, phương tiện khai thác.

TP Hà Nội và TP Hồ Chí Minh sẽ thành lập, kết hợp tận dụng tối đa nhân lực hiện có, cơ sở đào tạo có đủ năng lực phối hợp với các trường đại học, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong và ngoài nước để thực hiện đào tạo nhân lực; kết hợp với các dự án đường sắt quốc gia, đường sắt tốc độ cao để phát triển công nghiệp đường sắt.

Lãnh đạo 2 TP cho biết, ngay sau khi đề án phát triển hệ thống đường sắt đô thị ở Hà Nội, TPHCM được cấp thẩm quyền phê duyệt, hai địa phương sẽ tiếp tục xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, quy hoạch chi tiết, chuẩn bị các dự án đầu tư theo lộ trình; đặc biệt là đề xuất một số cơ chế, nhóm chính sách đặc thù.