Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Doãn Khánh, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường - Ủy viên Thường trực Ban Chỉ đạo chủ trì Hội nghị

Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 48, công tác xây dựng và thi hành pháp luật đã đạt những kết quả quan trọng. 257 luật, pháp lệnh; 3.169 nghị định của Chính phủ; 1.566 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và hàng nghìn thông tư, thông tư liên tịch, nghị quyết, quyết định, chỉ thị của các bộ, ban, ngành, TAND Tối cao, Viện KSND Tối cao đã được ban hành.

Theo Ban Chỉ đạo, hệ thống pháp luật đã cơ bản được hoàn thiện về cả nội dung, hình thức, số lượng và chất lượng văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL), điều chỉnh phần lớn các quan hệ cơ bản của đời sống xã hội.

Qua đó, nhiều chủ trương lớn đã được triển khai trên thực tế và có tác động tích cực trên nhiều lĩnh vực, mang lại những chuyển biến sâu sắc trong phát triển kinh tế - xã hội, đổi mới, hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước.

Công tác thi hành pháp luật và “hậu kiểm” VBQPPL cũng được chú trọng, đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, thẩm quyền, trình tự, thủ tục ban hành. Hành vi vi phạm pháp luật cơ bản được phát hiện và xử lý kịp thời. Tăng cường khắc phục tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn, quy định chi tiết….

“Kết quả trên là do Nghị quyết đã được nghiêm túc thực hiện, đi vào cuộc sống, huy động được toàn hệ thống chính trị và xã hội tham gia vào công tác xây dựng, tổ chức thi hành pháp luật”, Ban Chỉ đạo tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết 48-NQ/TW đánh giá.

Tuy nhiên, hệ thống pháp luật vẫn còn hạn chế như tính cụ thể trong nhiều văn bản còn thấp, tính khả thi của một số quy định còn có bất cập, hệ thống pháp luật trên một số lĩnh vực còn thiếu tính ổn định, tính dự báo chưa cao. 

Nhất là, vẫn còn văn bản hướng dẫn “vượt” luật hoặc chồng chéo, mâu thuẫn với văn bản cấp trên hay các cơ quan khác như công văn của Bội Nội vụ hướng dẫn gây mâu thuẫn, bất cập trong việc thành lập tổ chức pháp chế ở địa phương theo Nghị định 55/2011/NĐ-CP hay Công văn số 234/TANDTC-HS chỉ đạo TAND các cấp yêu cầu giám định hàm lượng tất cả các vụ án liên quan đến ma túy không nhận được sự đồng tình  của các cơ quan điều tra Viện KSND các cấp…

Một trong những nguyên nhân của tồn tại, hạn chế là do việc tiếp thu ý kiến đóng góp còn hình thức, chưa thực hiện nghiêm túc, chưa lấy ý kiến rộng rãi của các đối tượng chịu sự tác động trực tiếp của văn bản nên sau khi ban hành đã không đi vào cuộc sống, thậm chí gây phản ứng xã hội, phải sửa đổi ngay.

Để tiếp tục thực hiện Nghị quyết giai đoạn 2016-2020, Ban Chỉ đạo xác định, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về tổ chức và hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị, bảo đảm quyền con người, quyền tự do, dân chủ của công dân, về dân sự, kinh tế mà trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN.

Theo đó, dự kiến sẽ đổi mới việc lập và thông qua các chương trình xây dựng VBQPPL, bảo đảm quy trình xây dựng, ban hành VBQPPL; tăng cường phát hiện, xử lý VBQPPL trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc không có tính khả thi, khó thực hiện.

Cùng với đó, tăng cường công tác giải thích áp dụng pháp luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu kết nối VBQPPL do TƯ và địa phương ban hành để góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả của VBPL. Đổi mới, gắn kết công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với xây dựng, thi hành pháp luật…

Thảo Nguyên