(Thanh tra) - Phát triển một trung tâm tài chính quốc tế tại 2 thành phố (Đà Nẵng và TP Hồ Chí Minh) không xung đột, không làm suy yếu lẫn nhau. Các chuyên gia đánh giá đây là quyết định táo bạo, nhưng thực hiện được, theo Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ.
Sau khi nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra, Quốc hội thảo luận tại tổ Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam sáng 11/6.
Theo dự thảo nghị quyết, Trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam sẽ hình thành theo mô hình “một trung tâm, hai điểm đến”, tức là có một trung tâm nhưng đặt tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.
“Phát triển một trung tâm tài chính quốc tế tại 2 thành phố không xung đột, không làm suy yếu lẫn nhau, bởi có chung ban chỉ đạo, cơ quan điều hành. Các chuyên gia đánh giá đây là quyết định táo bạo, nhưng thực hiện được", Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình nói.
Thử nghiệm và quản lý các thị trường mới
Nhấn mạnh Việt Nam đã hội đủ điều kiện phát triển trung tâm tài chính quốc tế, theo lãnh đạo Chính phủ, nếu không làm lúc này sẽ không có nguồn lực, khó cạnh tranh được với các trung tâm tài chính ở Thượng Hải, Singapore, Dubai...
Theo đó, trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TP Hồ Chí Minh được định hướng phát triển sản phẩm, dịch vụ toàn diện. Thị trường vốn gắn với dịch vụ quản lý tài sản, quản lý quỹ, bảo hiểm, các sản phẩm cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, sản phẩm phái sinh tài chính...; phát triển hệ thống ngân hàng, sản phẩm thị trường tiền tệ.
Các cơ chế thử nghiệm (sandbox) về fintech, đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính, cũng như thành lập các sàn giao dịch chuyên biệt, nền tảng giao dịch mới cũng được hình thành tại đây.
Với Đà Nẵng, trung tâm tài chính quốc tế tại đây sẽ phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup, các tổ chức và cá nhân không cư trú (dịch vụ tài chính offshore), thương mại xuyên biên giới gắn với Khu thương mại tự do, các khu công nghệ cao, khu kinh tế mở, khu công nghiệp...
Trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, xây dựng trung tâm tài chính quốc tế để thu hút dòng vốn quốc tế; phát triển dịch vụ tài chính cao cấp, thử nghiệm và quản lý các thị trường mới.
Xây dựng trung tâm tài chính quốc tế cũng hướng đến mục tiêu hình thành nguồn nhân lực chất lượng cao; kết nối với kinh tế thế giới và nâng tầm vị thế của Việt Nam trên thị trường tài chính toàn cầu.
Để hình thành trung tâm tài chính quốc tế, ngoài môi trường kinh doanh cạnh tranh, hệ thống pháp lý hoàn thiện, điều kiện đủ là nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ sở hạ tầng đồng bộ và hệ sinh thái tài chính phát triển, có tính cạnh tranh.
Trung tâm tài chính quốc tế mở 2-3 sàn giao dịch vàng, Bitcoin... quản lý thế nào?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP Hồ Chí Minh) nói các thành viên tham gia trung tâm tài chính có thể là nhà đầu tư trong nước, nước ngoài. Họ có quyền đăng ký mở các sàn giao dịch. Nhưng ông băn khoăn khi quy định về thành lập các sàn, nền tảng giao dịch đang "thoáng tới mức lo ngại".
“Nếu trong trung tâm tài chính quốc tế mà mở ra tới 2-3 sàn giao dịch vàng, Bitcoin... chúng ta quản lý làm sao, giao dịch thế nào?”, ông Ngân nói và cho rằng, để thành viên được tự lập sàn giao dịch thì “không ổn”.
Từ đó, đại biểu kiến nghị giao ban điều hành trung tâm tài chính quyết định việc lập sàn giao dịch, các thành viên tham gia với vai trò môi giới hoặc người tạo lập thị trường, tương tự cơ chế của các nước.
Ở góc độ cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, ủy ban này cũng đề nghị đánh giá rõ, với các nhóm chính sách như tại dự thảo đã đủ tiền đề để tạo lập khuôn khổ pháp lý cho hình thành và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế hay chưa.
“Các quy định đã đủ sức nặng, hấp dẫn, bảo đảm tính cạnh tranh hay chưa? Cần làm rõ đâu là những chính sách được coi là vượt trội, khác biệt riêng có của Việt Nam”, ông Mãi nêu.
Cũng theo dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề xuất 12 chính sách đặc thù phát triển trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam. Các nhóm chính sách này tập trung vào ngoại hối, hoạt động ngân hàng, ưu đãi thuế, tài chính, đất đai, nhân lực, thị thực..., cũng như phát triển các loại thị trường, sàn giao dịch hàng hóa.
Dự thảo nghị quyết cũng quy định cơ quan giải quyết tranh chất gồm: Tòa án chuyên biệt được thành lập theo quy định của Luật Tổ chức TAND và Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc trung tâm tài chính quốc tế được thành lập theo quy định tại Luật Trọng tài thương mại.
Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn Hồ Chí Minh) nhấn mạnh cần thành lập trọng tài trung tâm tài chính quốc tế để xử lý tranh chấp phát sinh, bởi "nếu hệ thống xử lý tranh chấp bất cập, nhà đầu tư sẽ chọn trọng tài nước ngoài thay vì trọng tài Việt Nam”.
Muốn vậy, theo ông Nghĩa, cần sửa một số luật, như Luật Trọng tài thương mại, để đảm bảo tương thích trong hệ thống giải quyết tranh chấp giữa trọng tài, tòa án. Về lâu dài, Việt Nam sẽ hình thành tòa án chuyên biệt để xử lý tranh chấp tại trung tâm tài chính.
