Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Lê Quang Huy. Ảnh: Đ.X

Chiều ngày 10/3, tại Phiên họp thứ 9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 đến năm 2020 - 2021 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.

Dự án được triển khai rất chậm

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường Lê Quang Huy, cơ quan thẩm tra đánh giá, dự án được triển khai rất chậm so với yêu cầu đặt ra.

“Ủy ban Khoa học - Công nghệ - Môi trường nhận thấy, cho đến nay tiến độ triển khai dự án đã chậm gần 2 năm so với yêu cầu hoàn thành các dự án thành phần và nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe theo quy định và chưa rõ thời gian kết thúc”, ông Huy nêu.

Với phân kỳ đầu tư đến năm 2020, dự án chưa đạt yêu cầu nối thông toàn tuyến từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Đất Mũi (Cà Mau) với quy mô 2 làn xe.

Dẫn báo cáo của Chính phủ, ông Huy cho hay, đến hết năm 2020 còn 7 đoạn với tổng chiều dài khoảng 279 km chưa triển khai, trong đó mới cân đối bố trí vốn cho 3 đoạn với tổng chiều dài 108 km, dự kiến hoàn thành trong giai đoạn 2021-2025.

Còn phân kỳ đầu tư sau năm 2020, cũng theo báo cáo của Chính phủ đến năm 2021, dự án hoàn thành khoảng 2.362 km/2.744 km, đạt 86,1%; đang thực hiện 211 km; chưa bố trí vốn để triển khai thực hiện 171 km.

Về nguồn vốn thực hiện dự án, ông Huy cho biết, đến năm 2020, nhu cầu vốn để nối thông toàn tuyến là 88.400 tỷ đồng, đã huy động được 62.316 tỷ đồng.

Đối với giai đoạn 2021-2025, đã bố trí 11.791 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà nước. Còn lại 3 đoạn (Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn; Đoan Hùng - Chợ Bến; Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao - Vĩnh Thuận) với tổng chiều dài 171 km, tổng mức đầu tư là 10.770 tỷ đồng chưa được bố trí nguồn vốn.

Trước đó, trình bày báo cáo của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Duy Lâm cho biết, để thực hiện mục tiêu thông tuyến vào năm 2025, khó khăn lớn nhất là nguồn vốn khi hơn 10.770 tỷ đồng cho 3 dự án vẫn chưa tìm được nguồn vốn.

Chính phủ đề nghị trước mắt ưu tiên cho 2 dự án dài 83,5km (đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn và đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Vĩnh Thuận) với số vốn khoảng 5.570 tỷ đồng.

Tuy nhiên, nguồn vốn đầu tư công trung hạn được phân bổ cho Bộ Giao thông Vận tải không thể cân đối cho 2 dự án này.

Năm 2025 sẽ thống tuyến từ Pác Bó đến Cà Mau

Giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể đề nghị Quốc hội thảo luận, ban hành nghị quyết giao Chính phủ sử dụng 10% từ nguồn dự phòng để đầu tư xong 3 dự án.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể. Ảnh: Đ.X

“Chúng tôi mong muốn nếu bố trí được vốn thì làm luôn để năm 2025 chúng ta  xong giai đoạn 1 đúng theo Nghị quyết 66, thống tuyến từ Pác Bó đến Cà Mau”, ông Thể nói.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Hải cho hay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị rút kinh nghiệm trong việc triển khai thực hiện dự án không đáp ứng tiến độ theo nghị quyết của Quốc hội.

Theo ông, phải xem xét tổng thể các nguyên nhân chủ quan, khách quan, trách nhiệm của địa phương, Trung ương để đánh gía toàn diện, tổng thể.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất trình Quốc hội xem xét thảo luận tại kỳ họp tháng 5/2022; đề nghị Chính phủ tiếp thu ý kiến, hoàn chỉnh báo cáo theo hướng: chỉ thực hiện tiếp các đoạn tuyến đang dở dang.

Các đoạn tuyến còn lại thì rà soát nhu cầu, hiệu quả đầu tư trong điều kiện có nhiều tuyến đường đã, đang triển khai các tuyến đường cao tốc, quốc lộ 1A, đường ven biển, sự phù hợp với quy hoạch giao thông, khả năng cân đối của ngân sách và huy động nguồn lực xã hội để thực hiện.

“Chúng ta phải kết thúc dự án đường Hồ Chí Minh theo đúng mục tiêu ban đầu”, ông Hải nói.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, trước mắt, rà soát, sắp xếp lại kế hoạch đầu tư công trung hạn của giai đoạn 2021-2025, nguồn vốn đầu tư công bố trí cho chương trình phục hồi phát triển kinh tế, hoàn thiện thủ tục hồ sơ và tập trung cao độ để tổng hợp, không xé lẻ dự án, sớm đầu tư đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn để kết nối giao thông của An toàn khu Định Hoá (Thái Nguyên) và đoạn Rạch Sỏi - Gò Quao - Vĩnh Thuận nhằm kết nối giao thông đồng bằng sông Cửu Long để cơ bản hoàn thành tuyến đường Hồ Chí Minh.

Dự án đường Hồ Chí Minh được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào năm 2004, dự kiến hoàn thành vào năm 2010 với tổng chiều dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía tây dài 684 km; đi qua 28 tỉnh, thành phố. Tổng vốn đầu tư của toàn dự án là 99.170 tỷ đồng.

Đến năm 2013, Quốc hội thông qua Nghị quyết 66 điều chỉnh một số nội dung, trong đó lùi thời điểm thông xe toàn tuyến tới năm 2020. Giai đoạn sau năm 2020 sẽ nâng cấp một số đoạn theo chuẩn cao tốc.