(Thanh tra) - Với nguồn lực đầu tư lớn dự kiến hơn 580.000 tỷ đồng trong 10 năm, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhấn mạnh phải đào tạo được thế hệ học sinh “vừa hồng, vừa chuyên”, học lực giỏi nhưng cũng phải biết yêu thương cha mẹ, biết kỹ năng sống…
Chiều muộn 17/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.
Dự kiến dành hơn 580.000 tỷ đồng để nâng cao chất lượng giáo dục
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, chương trình hướng đến mục tiêu chuẩn hóa, hiện đại hóa toàn diện hệ thống giáo dục đào tạo.
Chương trình cũng đề ra mục tiêu mở rộng cơ hội học tập cho mọi người dân, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, quyền được học tập suốt đời; đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu nhân lực, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao, cho sự nghiệp phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, tổng các nguồn lực huy động để thực hiện Chương trình giai đoạn 2026-2035 dự kiến khoảng 580.133 tỷ đồng.
Cụ thể: Vốn ngân sách Trung ương khoảng khoảng 349.113 tỷ đồng (chiếm 60,2%); Vốn ngân sách địa phương khoảng 115.773 tỷ đồng (chiếm 19,9%); Vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học khoảng 89.073 tỷ đồng (chiếm 15,4%); vốn huy động hợp pháp khác: dự kiến 26.173 tỷ đồng (chiếm 4,5%).
Về quan điểm của Thường trực cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị vốn ngân sách Trung ương ưu tiên đầu tư trọng tâm, trọng điểm. “Bố trí vốn sát với mục tiêu và khả năng giải ngân, bảo đảm khả thi, hiệu quả”, ông Vinh nói.
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cũng đề nghị làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ, cơ cấu vốn đối ứng từ ngân sách địa phương.
Về vốn đối ứng của các trường đại học và dạy nghề, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, “theo đề xuất là rất lớn, chưa hợp lý”.
“Cần làm rõ cơ sở đề xuất, thực hiện lộ trình tính đủ chi phí dịch vụ giáo dục, lộ trình tăng hợp lý để phù hợp với khả năng chi trả của người học”, ông Vinh nhấn mạnh.
Thường trực cơ quan thẩm tra cũng đề nghị nghiên cứu, tính toán kỹ lưỡng điều kiện bảo đảm tính khả thi để cân nhắc các chỉ tiêu 30% (đến năm 2030) và 100% (đến năm 2035) số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông thực hiện đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học (bao gồm cơ sở vật chất, nguồn cung cấp đội ngũ giáo viên giảng dạy các môn học bằng tiếng Anh).
Thiết lập cơ chế hấp dẫn đề huy động vốn ngoài ngân sách
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu phạm vi chương trình phải tránh dàn trải, tập trung vào những vấn đề cấp bách, cốt lõi, xác định rõ đối tượng ưu tiên để có giải pháp về nguồn vốn tương xứng.
Bày tỏ băn khoăn về nguồn vốn, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải rõ cho cả hai giai đoạn 2026 - 2030 và 2030- 2035. Theo ông, cần thiết lập cơ chế hấp dẫn đề huy động các nguồn vốn ngoài ngân sách đầu tư cho giáo dục và đào tạo.
Đề cập đến “hai mặt” của học sinh, một là đạo đức, hai là kiến thức, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, kiến thức được đào tạo rất đầy đủ rồi, nhưng về đạo đức thì cần xem xét thêm.
Bà đặt vấn đề, trên 90% học sinh hiện nay được đánh giá học lực giỏi và hạnh kiểm tốt, liệu có thực chất không, có đúng không?
Nhắc đến vụ việc học sinh hành hung cô giáo mới đây, bà Hải nêu, nguyên nhân từ đâu? Có thể xem lại hạnh kiểm của học sinh này ở học kỳ trước, năm học trước, liệu có khi nào cũng “vừa được xếp loại là tốt”?
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, cần xây dựng một chuẩn mực, định mức, tiêu chuẩn rõ ràng để đánh giá “thầy ra thầy, trò ra trò”. Học sinh nào tốt thì đánh giá loại tốt, chưa tốt thì phải đánh giá loại khá, thậm chí trung bình.
“Chúng ta phải chấp nhận, không thể lúc nào cũng tỷ lệ 90%, 95% tốt, giỏi”, bà Hải góp ý.
Bà Hải chia sẻ thêm, thế hệ của bà, một em bé 8 - 9 tuổi có thể phụ giúp cha mẹ nấu cơm là chuyện hết sức bình thường. Nhưng ngày nay, câu chuyện này lại trở thành hiện tượng xã hội.
Từ đó, bà nhấn mạnh, chương trình với nguồn lực đầu tư rất lớn phải đào tạo được thế hệ học sinh “vừa hồng, vừa chuyên”, học lực giỏi nhưng cũng phải biết yêu thương cha mẹ, biết kỹ năng sống, đúng nghĩa con ngoan, trò giỏi.
