(Thanh tra) - Trong tiến trình phát triển bền vững, đổi mới sáng tạo ngày càng trở thành yếu tố then chốt tạo đột phá, nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng không gian phát triển cho người dân, doanh nghiệp. Nhận thức rõ yêu cầu đó, UBND tỉnh Cao Bằng đã ban hành Kế hoạch nâng cao Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII) giai đoạn 2026 – 2030, xem đây là định hướng chiến lược nhằm thổi bùng tinh thần đổi mới trong toàn hệ thống chính trị, từ cấp tỉnh đến cơ sở.
Đổi mới sáng tạo – yêu cầu từ thực tiễn phát triển của Cao Bằng
Kế hoạch được xây dựng trên cơ sở thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 71/NQ-CP của Chính phủ về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Đây là những định hướng lớn, đặt nền tảng để các địa phương – trong đó có Cao Bằng – chủ động kiến tạo mô hình tăng trưởng mới dựa trên tri thức, công nghệ và năng lực quản trị hiện đại.
Trong bối cảnh đó, Cao Bằng đề ra mục tiêu rõ ràng: Tăng tối thiểu 4 bậc PII, hướng tới nhóm ≤ 30/34 tỉnh, thành phố. Con số tưởng chừng khô khan ấy lại phản ánh một lựa chọn phát triển đầy tự tin – chuyển từ tăng trưởng truyền thống sang tăng trưởng dựa trên đổi mới sáng tạo, khai thác triệt để các lợi thế cạnh tranh mới.
Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng Lê Hải Hòa thẳng thắn nhìn nhận: “DTI và PII của Cao Bằng vẫn ở nhóm cuối, dù tỷ trọng đầu tư cho giáo dục và khoa học–công nghệ trên GRDP thuộc nhóm cao. Điều đó đòi hỏi chúng ta phải thay đổi cách làm, khơi dậy tinh thần học hỏi và xây dựng một ‘vùng học hỏi’ – tức là một môi trường mà cơ quan, doanh nghiệp, người dân đều chủ động tiếp thu cái mới và cải tiến từng ngày. Khi tinh thần học hỏi lan tỏa, đổi mới sáng tạo mới thực sự trở thành động lực giúp Cao Bằng bứt phá.”
Nhìn vào thực trạng, có thể thấy tỉnh Cao Bằng có nhiều chỉ tiêu ở mức tốt, thậm chí thuộc nhóm dẫn đầu cả nước – như chi cho giáo dục và đào tạo trung bình một người đi học và chi nghiên cứu khoa học – công nghệ/GRDP, đều đạt trên 99 điểm. Đây là những trụ cột thể hiện sự đầu tư mạnh mẽ cho tri thức, cho tương lai. Song, để chuyển hóa nguồn lực thành năng lực đổi mới sáng tạo thực chất, cần sự thay đổi mạnh mẽ hơn trong cơ chế vận hành, trong liên kết chính quyền – doanh nghiệp – người dân và trong cách tổ chức thực thi.
Mỗi sở, ngành là một mắt xích trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Điểm nổi bật nhất trong kế hoạch lần này không phải ở các chỉ tiêu cụ thể, mà ở cách tỉnh Cao Bằng xác định đổi mới sáng tạo là một hệ sinh thái, nơi mỗi sở, ngành đều đóng vai trò như một mắt xích quan trọng. Không có đơn vị “đứng ngoài cuộc”, cũng không có vùng trống về trách nhiệm.
Ở trung tâm của hệ sinh thái đó là Sở Khoa học và Công nghệ, cơ quan được giao chủ trì 18 chỉ số thành phần – con số thể hiện rõ vị trí then chốt. Sở không chỉ làm đầu mối tham mưu chính sách mà còn dẫn dắt các hoạt động về chuyển đổi số, hỗ trợ doanh nghiệp khoa học – công nghệ, phát triển tài sản trí tuệ và nuôi dưỡng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Sở Tài chính đóng vai trò “huyết mạch”, bảo đảm nguồn lực cho giáo dục, đào tạo và KH&CN – những khoản đầu tư không thể cắt giảm nếu muốn nâng cao năng lực cạnh tranh lâu dài.
Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp tục là nền móng của nguồn nhân lực, với trọng tâm là đổi mới chất lượng dạy học, tăng cường giáo dục STEM và nâng cao thành tích thi THPT.
Sở Công Thương cùng Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh Cao Bằng thúc đẩy hạ tầng công nghiệp, thương mại, logistics, giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường thuận lợi hơn.
Trong khi đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tạo dấu ấn ở chương trình OCOP, bảo hộ giống cây trồng, quản trị môi trường và giảm nghèo bền vững – những yếu tố góp phần nâng cao các chỉ số tác động kinh tế - xã hội.
Bên cạnh đó là vai trò của Sở Nội vụ trong cải thiện PAR INDEX, SIPAS, PAPI; Sở Tư pháp trong tăng cường thiết chế pháp lý; Ngân hàng Nhà nước khu vực V, Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Cao Bằng, Cục Thống kê trong bảo đảm tín dụng, vốn, dữ liệu và cấu trúc doanh nghiệp.
Một hệ sinh thái chỉ vận hành trơn tru khi các mắt xích phối hợp nhịp nhàng – và kế hoạch lần này thể hiện rõ quyết tâm đó qua việc phân công nhiệm vụ cụ thể, gắn trách nhiệm người đứng đầu và yêu cầu theo dõi, báo cáo thường xuyên.
Triết lý phát triển mà Cao Bằng theo đuổi là rõ ràng: Đổi mới sáng tạo không chỉ để cải thiện thứ hạng, mà để thay đổi tư duy, nâng cao năng lực điều hành và tạo sức bật mới cho kinh tế - xã hội. Khi từng cán bộ biết học hỏi, từng cơ quan biết đổi mới, từng doanh nghiệp biết sáng tạo, thì toàn tỉnh sẽ có thêm cơ hội để bứt phá.
Với định hướng đúng và sự vào cuộc đồng bộ, Cao Bằng hoàn toàn có cơ sở để kỳ vọng rằng giai đoạn 2026 – 2030 sẽ là thời điểm tỉnh chuyển mình mạnh mẽ, từng bước xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thực chất – nơi tri thức, khoa học và tinh thần cải tiến trở thành động lực phát triển bền vững.
