Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng

Phát triển đô thị thiếu quy hoạch

Trả lời câu hỏi của người dân về vấn đề quy hoạch đô thị, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho biết, đô thị Việt Nam phát triển thiếu quy hoạch, tự phát, thiếu hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, tính kết nối hạ tầng còn yếu, còn theo phong trào.

Theo Bộ trưởng, nguyên nhân trước hết là do hệ thống pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng, phát triển đô thị còn thiếu đồng bộ, phạm vi điều chỉnh chưa phủ kín, bỏ trống nhiều lĩnh vực, có chỗ chồng chéo, chế tài xử lý vi phạm chưa rõ. Còn nhiều quy hoạch có chất lượng thấp, thiếu nhiều quy hoạch, đặc biệt là quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết.

“Quy hoạch chung là cơ sở tổng thể, có tính định hướng cho sự phát triển của đô thị. Còn để phát triển bền vững phải có quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết. Cùng một lúc, dự án có quy hoạch chi tiết 1:2000, sau đó lại lập quy hoạch chi tiết 1:500. Chính vì thiếu quy hoạch phân khu, nên các đô thị phát triển có tính chất chia cắt, riêng rẽ. Việc điều chỉnh quy hoạch là cần thiết do chất lượng quy hoạch thấp, nhưng nhiều khi điều chỉnh không vì yêu cầu khách quan mà do yêu cầu của nhà đầu tư, gây bức xúc của dư luận, ảnh hưởng phát triển bền vững”, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng nói.

Công tác quản lý, thực hiện quy hoạch còn nhiều bất cập, thiếu sự kiểm soát thống nhất từ Trung ương, phân cấp quá nhiều cho địa phương. Việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát chưa được quan tâm, thiếu những cơ quan quản lý thống nhất, vai trò "nhạc trưởng" kết nối dự án còn thiếu.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng thẳng thắn thông tin, chúng ta phát triển đô thị theo quy hoạch, nhưng cũng chưa hoàn toàn thực hiện đúng theo quy hoạch. Mặt khác, chúng ta phát triển thiếu kế hoạch, cứ có đất là phát triển, không căn cứ vào việc tăng dân số tự nhiên và cơ học để có lộ trình phát triển phù hợp, bảo đảm tiết kiệm tài nguyên, đặc biệt là tài nguyên đất đai và phù hợp nhu cầu, bảo đảm yêu cầu về nguồn lực.

Hiện Bộ Xây dựng đang hoàn thiện Dự thảo Nghị định về quản lý, đầu tư, phát triển đô thị với mục tiêu lập lại trật tự quản lý đô thị, phát triển đô thị theo quy hoạch, kế hoạch; bảo đảm tiết kiệm nguồn lực, đặc biệt là đất đai… Trong Dự thảo Nghị định, ban quản lý có thể quản lý 1 khu vực hoặc nhiều khu vực, tùy theo mức độ phức tạp. Mỗi địa phương, tỉnh có thể có 1 hoặc nhiều khu vực phát triển mà ban quản lý đóng vai trò là “nhạc trưởng” để điều phối hoạt động của các dự án đô thị trong khu vực phát triển.

Thất thoát, lãng phí trong xây dựng không nhỏ

Tại buổi đối thoại, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cũng bức xúc với tình trạng nhà siêu mỏng, siêu méo mọc lên trên các tuyến phố.

“Tôi chưa xét đến vấn đề xây dựng có đúng pháp luật hay không. Có thể đúng, nhưng tổng thể mặt phố không tôn trọng quy định pháp luật. Luật quy định rất rõ phải có thiết kế đô thị về khoảng lùi công trình, hình thức kiến trúc tổng thể, màu sắc, vật liệu chủ đạo, chiều cao…. Đây không phải vấn đề lớn, nhưng không ít địa phương còn thiếu quan tâm. Cho nên dẫn đến cấp phép xây dựng cho những mảnh đất nhỏ, riêng lẻ thiếu kết nối, không bảo đảm đúng quy định của pháp luật. Vấn đề này cần phải khắc phục và phải kiên quyết vì cái chung, vì cộng đồng và vì một đô thị xanh - sạch - đẹp”, Bộ trưởng nói.

Giải đáp vấn đề thất thoát, lãng phí trong xây dựng, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, đây là một khái niệm vừa rộng, vừa hẹp. Bộ trưởng phân tích, hiểu theo nghĩa hẹp, thất thoát chỉ là bớt xén vật liệu, nhân công… để chất lượng công trình giảm. Theo nghĩa rộng, thất thoát bao gồm cả lãng phí. Thất thoát, lãng phí trong xây dựng là thiệt hại do việc sử dụng kém hiệu quả hay do sử dụng những công trình không đạt được hiệu quả mà mục tiêu dự án đề ra, những thiệt hại làm công trình giảm chất lượng, do đó không tương xứng với giá trị, với chi phí vốn đầu tư.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho rằng, thất thoát, lãng phí trong xây dựng rõ ràng không nhỏ và phải có giải pháp. Trước hết, phải hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan, tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý Nhà nước, đặc biệt là với các công trình sử dụng nguồn vốn ngân sách. Đồng thời, phải tăng cường kiểm tra, giám sát, tăng cường trách nhiệm của các chủ thể tham gia quá trình đầu tư xây dựng.

Bảo đảm nhà ở cho người có thu nhập thấp

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng khẳng định, nhà ở là điều kiện tối thiểu của con người. Cùng với giáo dục, y tế, nhà ở là điều kiện để bảo đảm cho con người phát triển toàn diện. Xuất phát từ vai trò của nhà ở như vậy, những năm qua, Đảng, Nhà nước luôn dành quan tâm cho lĩnh vực phát triển nhà ở. Tuy nhiên, lĩnh vực này còn nhiều vấn đề đặt ra.

Bộ trưởng thừa nhận, nhà ở phát triển mạnh như thế nhưng khả năng tiếp cận nhà ở của 1 bộ phận không nhỏ người dân còn rất khó khăn, trong đó có người nghèo khu đô thị, công nhân khu công nghiệp, cán bộ, công chức, viên chức, văn nghệ sĩ, trí thức, người có công..

Nhà nước đã giao cho Bộ Xây dựng cùng các địa phương phải pháp lệnh hóa việc phát triển nhà ở xã hội, tức là phải đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội trở thành một chỉ tiêu kinh tế xã hội và nhiệm vụ chính trị trong nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội của mỗi địa phương.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho biết thêm, Bộ cũng đang cụ thể hóa Chiến lược Nhà ở bằng những chính sách, nghị định cụ thể để phát triển nhà ở xã hội cũng như tìm nguồn vốn khả thi. Có hai loại nhà ở xã hội: Một loại thì Nhà nước đầu tư bằng vốn ngân sách để có quỹ nhà ở khang trang, cho thuê giá rẻ thay vì chúng ta phải thuê nhà trọ có chất lượng thấp. Loại nhà ở xã hội thứ 2, Nhà nước hỗ trợ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đầu tư với giá bán do nhà nước quản lý để bảo đảm giá nhà ở thấp hơn so với giá nhà ở thị trường. Bên cạnh đó, Nhà nước khuyến khích người dân xây dựng nhà ở cho thuê nhưng với điều kiện phải bảo đảm tiêu chuẩn và quy chuẩn.

* Cũng tại buổi đối thoại, trả lời thắc mắc về thanh tra nhà thu nhập thấp, Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng Phạm Gia Yên cho biết, khoảng tháng 7 sẽ công bố kết quả. Theo Chánh Thanh tra, mục đích thanh tra là đánh giá việc tuân thủ pháp luật của cả một chương trình về phát triển nhà ở thu nhập thấp tại các thành phố.

Theo Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng, hiện giá bán các công trình nhà ở thu nhập thấp rất khác nhau, có công trình 8 triệu đồng/m², có công trình 10 triệu, 11 triệu đồng vì đầu vào của mỗi dự án có khác nhau, nhiều doanh nghiệp chưa được vay vốn ưu đãi của Chính phủ. Trong lần thanh tra này, sẽ xác định giá bán đã được tính đúng, tính đủ chưa, chênh nhau vì sao. Từ đó, kiến nghị bổ sung các quy định cụ thể, hoàn thiện khung pháp lý cho vấn đề này.

Hồng Hà