Quang cảnh buổi họp đánh giá

Sáng 6/9, Viện Khoa học Thanh tra tổ chức đánh giá cấp cơ sở đề tài khoa học cấp bộ năm 2010 “Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” do ông Nguyễn Thái Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ III làm chủ nhiệm

Báo cáo tóm tắt kết quả nghiên cứu đề tài, ông Nguyễn Thái Hồng nhấn mạnh, hệ thống các nguyên tắc của hoạt động thanh tra được xây dựng dựa trên các nguyên tắc chung của Nhà nước và đặc trưng của hoạt động thanh tra để đạt được mục tiêu thanh tra. Những nguyên tắc này được biểu hiện qua các quy định trong hoạt động thanh tra, việc xây dựng và thực hiện tốt các quy định này chính là thực hiện tốt các nguyên tắc đã đặt ra. Chính vì vậy, các quy định cần phải được xây dựng đầy đủ, bao quát được mọi hoạt động, quy định cũng cần phải được thực hiện theo trình tự, thủ tục chặt chẽ, khoa học, được xây dựng dựa trên sự tham gia của các bên liên quan nhằm bảo đảm đạt hiệu quả cao nhất khi thực hiện.

Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đưa ra 4 nguyên tắc trong hoạt động thanh tra gồm: Nguyên tắc hoạt động thanh tra tuân theo pháp luật; nguyên tắc bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời; nguyên tắc không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra; nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra.

Các nguyên tắc này được soi vào từng giai đoạn cụ thể của hoạt động thanh tra: Giai đoạn chuẩn bị thanh tra, tiến hành thanh tra và kết thúc thanh tra. Qua đó, việc thực hiện các nguyên tắc trong từng giai đoạn của hoạt động thanh tra khác nhau, tùy thuộc vào đặc điểm của mỗi giai đoạn.

Theo Điều 7 Luật Thanh tra năm 2010, hoạt động thanh tra “tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời; không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra”.

Đặc biệt, đề tài đã đề cập đến những nội dung mới của Luật Thanh tra năm 2010 liên quan đến việc ban hành và thực hiện nguyên tắc trong hoạt động thanh tra: Nguyên tắc hoạt động thanh tra, Luật Thanh tra bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn cho các cơ quan thanh tra; về xây dựng, phê duyệt định hướng chương trình thanh tra, kế hoạch thanh tra, hoạt động thanh tra.

Tìm hiểu việc thực hiện các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra, Ban Chủ nhiệm đề tài đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế nổi cộm trong các quy định và việc thực hiện các nguyên tắc hiện nay như: Tỷ lệ thực hiện kiến nghị xử lý sau thanh tra thường không cao; không thống nhất trong nội bộ đoàn thanh tra, giữa đoàn thanh tra và đối tượng thanh tra; việc chuẩn bị cho một cuộc thanh tra đôi khi chưa được nghiên cứu đầy đủ, dẫn đến khi vào thanh tra mới phát sinh các vấn đề vướng mắc cần xử lý; chưa thanh tra hết các vấn đề cần tiến hành thanh tra; chưa có đủ các quy định thể hiện được nguyên tắc “không làm cản trở hoạt động bình thường của đối tượng thanh tra”…

Theo Ban Chủ nhiệm đề tài, một hạn chế nổi lên là các quy định của pháp luật về thanh tra mới chỉ chú trọng vào việc đạt được mục tiêu, kết quả cụ thể của cuộc thanh tra mà chưa chú trọng vào việc giữ hình ảnh của ngành cũng như quan tâm đến thái độ của cán bộ và đối tượng thanh tra sau thanh tra.

Để hoàn thiện các quy định pháp luật, cần đổi mới mục tiêu thanh tra; bổ sung, phát triển các quy định trong hoạt động thanh tra; tăng cường năng lực cán bộ thanh tra thông qua đào tạo về các kỹ năng. Bên cạnh đó là hệ thống giải pháp về tổ chức bộ máy, giải pháp về đãi ngộ, thưởng phạt; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thanh tra…

Các thành viên hội đồng đánh giá cao trật tự logic và việc đánh giá thực trạng công phu của đề tài. Nhiều ý kiến cũng được đưa nhằm giúp Ban Chủ nhiệm đề tài tiếp tục hoàn thiện đề tài và sớm tiến hành nghiệm thu trong thời gian tới.

Dương Ngọc