Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: Đ.X

Một số ngành không được hưởng chính sách lương đặc thù nữa

“Kỳ họp này chính thức thông qua chính sách cải cách tiền lương. Tôi cho đây là điểm nhấn, dấu ấn của Quốc hội, vừa mang tính lịch sử, vừa mang tính thời sự tạo tâm trạng xã hội, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, vui và phấn khởi”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nói.

Theo bộ trưởng, cải cách tiền lương không những nâng cao đời sống của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và gia đình của họ mà còn nâng cao năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia của chúng ta.

“Cải cách tiền lương cũng chính là động lực tăng trưởng kinh tế. Bởi khi lương được nâng lên sẽ tác động đến cung - cầu”, bà Trà nhận định.

Ngoài ra, cải cách tiền lương còn thực hiện mục tiêu cơ cấu, sắp xếp lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả.

Nói về nội dung cải cách tiền lương, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, hệ thống bảng lương mới được xây dựng theo vị trí việc làm và theo chức danh lãnh đạo, quản lý thay cho bảng lương theo hệ số hiện nay tồn tại từ năm 2004.

“Qua 4 lần cải cách tiền lương, tôi thấy chưa có lần nào chính sách tiền lương đồng bộ, toàn diện, căn bản như lần này”, bà Trà nhấn mạnh.

Nêu cụ thể, theo bộ trưởng, chính sách tiền lương mới được cơ cấu lại để tính tỷ lệ lương cơ bản (70%), tỷ lệ phụ cấp (30%); loại hết những cơ chế chính sách tiền lương đặc thù và bổ sung 10% lương cơ bản để thủ trưởng các cơ quan, đơn vị thực hiện mục tiêu thưởng cho cán bộ, công viên chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

“Những vấn đề mới này phù hợp với xu thế công bằng, tiến bộ”, theo lời bà Phạm Thị Thanh Trà.

Khi cải cách tiền lương, bộ trưởng cho hay, ngành giáo dục, y tế sẽ thực hiện được mục tiêu tăng lương. “Khi đó xã hội phấn khởi, viên chức, nhất là giáo viên, bác sĩ sẽ phấn khởi”, tư lệnh ngành Nội vụ nói.

Bà cũng thông tin thêm, theo chính sách tiền lương mới này có 36 đơn vị của một số ngành không còn được hưởng chính sách lương đặc thù nữa (cao hơn mặt bằng chung).

“Nếu xây dựng bảng lương chạy ngang thì có một số cơ quan có thể bị giảm 50% lương. Nhưng theo tinh thần Nghị quyết 27 thì những cơ quan có chính sách lương đặc thù sẽ được bảo lưu (không tăng thêm nhưng không giảm đi). Như vậy để hướng đến sự công bằng với người hưởng lương”, Bộ trưởng phân tích.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ lưu ý, nguồn lực chuẩn bị cải cách tiền lương mới thực hiện từ 1/7/2024, sau năm 2024 tiếp tục tăng 7% để bù trượt giá và tăng GDP và chỉ đảm bảo đến năm 2026. Sau năm 2026 nếu không nỗ lực thì khó thực hiện tiếp chính sách tiền lương mới.

Để có nguồn thực hiện chính sách cải cách tiền lương bền vững, đảm bảo tốc độ tăng trưởng hàng năm, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ thời gian tới, nhiệm vụ hàng đầu là tập trung để tạo nguồn lực tài chính bền vững.

Cần lưu tâm công tác tuyên truyền để nâng cao nhận thức. Bởi quá trình tăng lương sẽ có giai đoạn chuyển lương cũ sang lương mới theo vị trí việc làm thì không thể đồng bộ ngay được mà sẽ có những vấn đề phát sinh.

Ngoài ra, cần tiếp tục sắp xếp bộ máy, tinh giản biên chế để giảm số người hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Theo bộ trưởng, thời gian tới sẽ có cơ chế tốt hơn để giảm viên chức hưởng lương Nhà nước để có thêm nguồn thực hiện cải cách tiền lương.

Tăng lương mới là bù vào trượt giá, chưa phải cải cách tiền lương

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, bây giờ là thời điểm chín muồi để thực hiện cải cách tiền lương và “không cải cách không được”.

“Đầu tư cho cải cách tiền lương là đầu tư cho phát triển. Không thể khác, điều kiện đã đủ rồi. Đã 3 lần lỡ hẹn với cán bộ, công chức, viên chức”, Tư lệnh ngành Lao động Thương binh và Xã hội nhấn mạnh.

Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung

Dẫn mức lương của một kỹ sư ra trường là 3,5 triệu đồng, thấp hơn mức thấp của tối thiểu vùng (4 triệu đồng), tiếp nhận tài năng với bậc lương 2,67 nhân (x) với 1,8 triệu đồng, Bộ trưởng nói: “Thế thì sống làm sao. Chúng ta đặt vấn đề lương đảm bảo cuộc sống của họ và gia đình họ, có được không?”.

Vì thế, ông Dung đề nghị cần thực hiện đúng lộ trình cải cách tiền lương và mong Quốc hội ủng hộ.

Đi cùng với cải cách tiền lương khu vực công, tư lệnh ngành Lao động Thương binh và Xã hội cho rằng, cần phải cải cách tiền lương khu vực doanh nghiệp Nhà nước cũng như điều chỉnh phù hợp lương với đối tượng hưu trí và các đối tượng khác.

Với khu vực công, ông Dung đánh giá, quan trọng nhất là xoá bỏ mức lương cơ sở. “Đây là cái gốc, trả lương theo vị trí việc làm, ban hành 5 thang bảng lương”, ông Dung nêu quan điểm.

Ở khu vực doanh nghiệp Nhà nước, theo ông Dung, hiện có tình trạng doanh nghiệp thua lỗ, công nhân không có thu nhập nhưng người quản lý lương rất cao, vì họ “ăn” bảng lương hoàn toàn khác với người lao động.

Từ đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đề nghị phải cải cách lương ở khu vực này, theo hướng người quản lý “ăn” lương cùng lao động, khi lợi nhuận cao thì cả hai hưởng cao. Đồng thời, tách hoàn toàn người quản lý với người giám sát.

“Ở các nước, người quản lý sợ ông giám sát, nhưng ta thì ngược lại, ông giám sát sợ ông chủ vì ông chủ trả lương”, ông Dung lấy ví dụ.

Nội dung nữa cần thực hiện khi tiến hành cải cách tiền lương, theo Bộ trưởng, là Nhà nước không can thiệp vào thang bảng lương. Thay vào đó, Nhà nước chỉ đưa mức lương tối thiểu cho người lao động, còn doanh nghiệp được ban hành thang bảng lương.

“Hiện thang bảng lương 3 năm một lần tăng, bà tạp vụ có khi lương cao hơn kỹ sư ra trường nên công ty người ta sa thải thôi”, ông Dung phân tích.

Vấn đề nữa, ông Dung băn khoăn, từ 1/7/2024, bỏ lương cơ sở thì người nghỉ hưu giải quyết thế nào, có được cải cách tiền lương hay không, nếu có thì mức bao nhiêu? Theo ông, không nâng thì vô hình trung để họ tụt lại phía sau, càng xa hơn mức sống đời thường.

Vì vậy, bên cạnh cải cách tiền lương khu vực Nhà nước cần đi đôi với khu vực doanh nghiệp Nhà nước và điều chỉnh phù hợp lương đối tượng về hưu và các đối tượng khác, ông Dung nêu quan điểm.

Cho rằng cải cách tiền lương trong năm 2024 là điểm nhấn, nhưng đại biểu Vũ Thị Lưu Mai lưu ý, cần kiểm soát lạm phát trong bối cảnh này.

“Mỗi lần điều chỉnh lương kể cả lương của những người đã nghỉ hưu thì đều có những tác động tiêu cực về mặt lạm phát, giá cả tăng cao”, bà Mai nói và dẫn số liệu từ Tổng cục Thống kê, chỉ riêng 4 tháng năm 2023 đã có 31% các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi giá cả tăng cao. 

Trong bối cảnh ngân sách “còn chừng mực”, bà Mai mong muốn, tăng lương phải mang tính thực chất, không cào bằng. 

“Hiện nay, theo quy định Nghị quyết 27, khi tăng lương thì sẽ không còn những khoản phụ cấp khác, Chính phủ phải hết sức lưu ý để làm sao khi không còn phụ cấp khác thì thu nhập của những người hiện nay đang có phụ cấp không bị ảnh hưởng”, bà Mai nhấn mạnh.