Dây chuyền khá đầy đủ để sản xuất đá ốp lát tại nhà máy ở thôn 1, xã Hà Lâm, Huyện Đa Huoai, Lâm Đồng

Trong một thời gian dài, Cty Long Thạch (Đa Huoai, Lâm Đồng) được cấp phép khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường, nhưng vẫn tổ chức khai thác đá khối rồi chế biến thành đá ốp lát có giá trị cao hơn vật liệu xây dựng thông thường khi chưa được cơ quan chức năng cấp phép. Các căn cứ để xác định sản lượng khoáng sản tính thuế nhiều năm đầu dường như chỉ phụ thuộc vào sự trung thực của doanh nghiệp. Kể cả từ năm 2021 đến nay, trạm cân 60 tấn do doanh nghiệp đầu tư có phản ánh chính xác sản lượng khai thác từ mỏ ra hay không?

Vì sao Cty Long Thạch chậm lắp đặt trạm cân, camera giám sát mỏ mà vẫn chưa bị xử lý?

Theo thông tin từ Cty Long Thạch, từ thời điểm được cấp phép khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường (năm 2016) đến năm 2020 đã tiêu thụ ra thị trường khoảng 21.098,6m³ khoáng sản, gồm đá khối, đá loca... Đây là thời điểm mà trạm cân và camera giám sát chưa được triển khai đưa vào hoạt động theo Điều 42 Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ.

Các số liệu tiêu thụ nói trên do Cty Long Thạch tự thống kê theo hóa đơn VAT và lấy căn cứ này để nộp thuế tài nguyên môi trường, thuế thu nhập doanh nghiệp, phí bảo vệ môi trường… cho địa phương.

Mãi đến cuối năm 2021 (đầu tháng 11), Công ty Cổ phần Cân điện tử T.P mới chính thức xuất bán cho Cty Long Thạch 1 hệ thống cân ô tô điện tử 60 tấn. Cả năm 2021 Cty Long Thạch tiêu thụ ra thị trường được 5.691,24m³ khoáng sản, trong đó có 2.144,24m³ đá khối và 3.547m³ đá loca (đá xây dựng).

Lấy ví dụ từ báo cáo định kỳ hoạt động khai thác hàng năm (như năm 2021) của Cty Long Thạch gửi cho Sở Tài nguyên và Môi trường Lâm Đồng, Phòng Tài nguyên và Khoáng sản huyện Đa Huoai, chỉ nêu lượng tiêu thụ, số tiền thuế của đá khối và đá loca. Vậy tại nhà máy ở thôn 1, Hà Lâm, Đa Huoai, thời điểm chúng tôi ghi nhận, nơi đây đang có các dây chuyền sản xuất chế biến đá ốp lát và nhiều khối đá được chế biến thành phẩm đá ốp lát.

Ngoài vật liệu xây dựng thông thường, nhà máy tại Hà Lâm, Da Huoai còn sản xuất đá ốp lát với nhiều kích thước theo nhu cầu khách hàng

Một nghi vấn được đặt ra: Có phải Cty Long Thạch đã “để quên” số lượng tiêu thụ của đá ốp lát ra ngoài hay là “gộp” luôn lượng tiêu thụ đá ốp lát vào trong một “rọ” gọi là loca. Vì nhẽ như trong bài viết trước đã đề cập, giá 1m³ của vật liệu xây dựng thông thường so với đá ốp lát là một sự chênh lệch lớn về giá trị.

Các cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng đã xử lý Cty Long Thạch như thế nào?

“Đình chỉ hoạt động, xử phạt vi phạm hành chính, thu hồi giấy phép…” chính là nội dung đề nghị các cơ quan chức năng tham mưu trong Công văn 3909/UBND-GT ngày 27/6/2019 của tỉnh Lâm Đồng để xử lý đối với cá nhân, tổ chức chưa chấp hành pháp luật việc lắp đặt camera giám sát, trạm cân, chứng từ, trong khai thác khoáng sản trên địa bàn.

Văn bản này nhắc đến các đơn vị, trong đó có Cty Long Thạch chưa chấp hành nghiêm, gây khó khăn trong việc kiểm tra, giám sát  sản lượng khoáng sản theo đúng thực tế, làm thất thu tiền thuế của Nhà nước.

Văn bản này ra “tối hậu thư” đến 30/9/2019 các tổ chức (có Cty Long Thạch) và cá nhân (ông Nguyễn Quốc Việt - đại diện pháp luật) chưa thực hiện theo nội dung chỉ đạo trên, thì Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Cục Thuế tỉnh và các cơ quan, địa phương liên quan tham mưu, đề xuất UBND tỉnh hoặc cơ quan có thẩm quyền xem xét việc đình chỉ hoạt động, xử phạt vi phạm hành chính, thu hồi giấy phép theo quy định…

Tuy nhiên, 13 ngày sau (ngày 9/7/2019), Sở Tài nguyên và Môi trường tiếp tục ra Văn bản số 1130/STNMT-KS do Phó Giám đốc Nguyễn Văn Trãi ký gửi Cục Thuế, UBND huyện Đa Huoai, Cty Long Thạch và ông Nguyễn Quốc Việt, để nhắc lại cá nhân, tổ chức phải thực hiện lắp camera, trạm cân, lập sổ sách chứng từ tài chính để làm căn cứ xác định sản lượng khai thác theo Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016.

Công văn khẳng định nghiêm cấm việc khai thác khi chưa hoàn thành hồ sơ, thủ tục theo quy định nêu trên. Thời hạn để hoàn thành là trước 5/10/2019.

Việc giám sát của các cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng vốn rất quyết liệt là thế, các quy định pháp luật hiện hành cũng quy định rất rõ ràng các căn cứ để chế tài tổ chức, cá nhân vi phạm, nhưng lạ thay, Cty Long Thạch vẫn chây ỳ việc thực hiện pháp luật về lắp đặt trạm cân, camera giám sát từ 2016 - 11/2021.

Bất chấp quy định pháp luật, Cty Long Thạch dù chưa có camera giám sát, trạm cân… vẫn tiến hành khai thác, đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ suốt thời gian dài (từ năm 2016 đến tháng 5 và tháng 11/2021).

Dư luận chưa hết băn khoăn, điều gì khiến cơ quan chức năng tỉnh Lâm Đồng chưa mạnh tay xử lý đình chỉ hoạt động để cho Cty Long Thạch đáp ứng đủ các yêu cầu về điều kiện hoạt động khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường?

Để giải đáp các thắc mắc của dư luận, ngày 13/10/2023, chúng tôi đã gọi điện thoại trao đổi với ông Huỳnh Ngọc Hải, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lâm Đồng. Ông Hải không nghe máy mà đề nghị nhắn nội dung cần trao đổi vào điện thoại. Tuy nhiên đến nay (15/10) vẫn chưa có hồi âm.

Báo thanh tra sẽ tiếp tục thông tin.