Thửa 20 và 26 được ghi nhận là đất trống trước khi xảy ra vụ án. Ảnh: Ngân Nga

Có hay không hành vi hủy hoại tài sản?

Ông Lê Quốc Tuấn cho biết, trong suốt quá trình giải quyết vụ án hình sự, ông không thấy bất kỳ một biên bản nào ghi nhận chính xác tài sản (cụ thể là cây trồng) bị huỷ hoại. Cơ quan tiến hành tố tụng chỉ đưa ra kết luận tài sản huỷ hoại bao gồm 450 cây bàng Đài Loan, 410 cây lộc vừng và 740 cây giáng hương kích thước cao trung bình 1,5 - 3m, đường kính 3 - 6cm, tình trạng đang phát triển.

Kết luận này chỉ dựa trên lời khai và các tài liệu do ông Nguyễn Thanh Minh cung cấp, hoàn toàn không có văn bản kiểm tra hiện trường, ghi nhận tài sản bị hủy hoại hoặc biên bản tịch thu vật chứng là cây trồng. Vì vậy những lời khai này không đáng tin cậy, không khách quan.

“Khi không có biên bản thu giữ vật chứng, vậy cơ quan điều tra làm thế nào xác định được các vấn đề như số lượng cây thực tế bị huỷ hoại là bao nhiêu, kích thước, tốc độ sinh trưởng như thế nào… Ngoài ra, khi tiến hành thu giữ các vật chứng, phải có sự chứng kiến của các cơ quan có thẩm quyền, người làm chứng, bị can, bị hại cùng ký tên vào biên bản thì mới đảm bảo được sự khách quan, chính xác. Thực tế, không có bất kỳ biên bản thu giữ vật chứng hoặc biên bản ghi nhận tài sản bị huỷ hoại. Cơ quan tố tụng chỉ dựa trên lời khai, lời trình bày của ông Minh để tiến hành định giá tài sản, liệu có đảm bảo khách quan, có đúng quy định pháp luật hay không?”, ông Tuấn thắc mắc.

Ngoài ra, ông Lê Quốc Tuấn còn cho rằng, Hội đồng Định giá tài sản dựa trên tài liệu chứng cứ không khách quan để định giá. Theo báo cáo kết quả thẩm định giá ngày 27/10/2022, ghi nhận tình trạng cây: “Trước thời điểm bị hủy hoại cây vẫn xanh tốt, phát triển bình thường”. Tuy nhiên, việc ghi nhận này không dựa trên bất kỳ tài liệu chứng cứ nào, chỉ dựa theo lời khai của ông Minh.

Cơ quan tiến hành tố tụng dựa theo 3 video ghi lại quá trình trồng, chăm sóc cây là vào thời điểm 4 tháng trước khi xảy ra vụ án (từ ngày 6/4/2022 đến ngày 11/8/2022) thì có nhiều cây bị chết và bị chặt, trộm. Như vậy, không có cơ sở nào để xác định số lượng cây bị phá hoại tại ngày 11/8/2022.

Ông Tuấn còn cho biết, tại Báo cáo thẩm định giá số 356, ngày 27/10/2022 của Công ty Cổ phần Thẩm định giá Đồng Nai có 3 tấm ảnh dùng để thẩm định giá vụ án này là hình ảnh của một vụ án khác, hiện công an đang thụ lý điều tra. Ngoài ra, ông Minh cho rằng khi ông mua cây giống về để trồng trên thửa đất số 20 thì chiều cao của tất cả các cây (lộc vừng, giáng hương, bàng Đài Loan) đều là 0,8m.

Ông Minh trồng số cây này trong 17 tháng (từ tháng 3/2021 đến tháng 8/2022) và đã cao 1,5 - 3m. Tuy nhiên, theo tìm hiểu, tốc độ sinh trưởng thông thường trong điều kiện tốt mỗi năm của cây bàng Đài Loan, cây giáng hương, cây lộc vừng khoảng 0,2 - 0,6m. Như vậy, tính từ thời điểm trồng cây thời gian 17 tháng, chiều cao phát triển tối đa của 3 loại cây này chỉ dưới 2m. Ngoài ra, khi tìm hiểu được biết, hiện trên thị trường đang bán giá cây bàng Đài Loan khoảng 17.000 đồng/cây; cây giáng hương và lộc vừng có giá khoảng 15.000 đồng/cây.

Thế nhưng, tại chứng thư thẩm định giá, Công ty Cổ phần Thẩm định giá Đồng Nai đã định giá cây giáng hương 125.000 đồng/cây; cây bàng Đài Loan 118.000 đồng/cây; cây lộc vừng 96.000 đồng/cây. Dư luận đặt câu hỏi, Công ty Cổ phần Thẩm định giá Đồng Nai lấy căn cứ nào để đưa ra giá trên?

Có dấu hiệu bắt giữ người trái pháp luật?

Theo luật sư Phùng Thanh Sơn, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, cơ quan tiến hành tố tụng đã tiến hành bắt giữ người có dấu hiệu trái quy định pháp luật.

Ngày 1/1/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) ban hành lệnh bắt bị can Lê Quốc Tuấn để tạm giam số 05/LB-ĐTTH, được Viện Kiểm sát nhân dân huyện Trảng Bom phê chuẩn bằng Quyết định số 13/QĐ-VKSTB ngày 13/1/2023. Thời hạn bị tam giam 3 tháng kể từ ngày 16/1/2023 đến ngày 15/4/2023.

Đến ngày 14/4/2023, CSĐT đề nghị gia hạn thời hạn tạm giam là 2 tháng đến ngày 14/6/2023. Tuy nhiên, đến ngày 12/5/2023, không hiểu lý do gì Viện Kiểm sát nhân dân huyện Trảng Bom ban hành Quyết định số 09/QĐ-VKS-TB huỷ bỏ biện pháp tạm giam đối với bị can Tuấn trước thời hạn.

Căn cứ Quyết định số 57/QĐ-ĐTTH ngày 1/1/2023, bị can Tuấn bị khởi tố theo khoản 2 Điều 178 Bộ luật Hình sự 2015, có mức tối đa của khung hình phạt là 7 năm, thuộc loại tội nghiêm trọng. Điều đáng nói, theo quy định tại khoản 2 Điều 119 Bộ luật tố tụng Hình sự 2015 thì biện pháp tạm giam có thể áp dụng đối với bị can về tội nghiêm trọng khi người đó rơi vào những trường hợp sau: (i) Đã bị áp dụng biện pháp ngăn chặn khác nhưng vi phạm; (ii) Không có nơi cư trú rõ ràng hoặc không xác định được lý lịch của bị can; (iii) Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã hoặc có dấu hiệu bỏ trốn; (iv) Tiếp tục phạm tội hoặc có dấu hiệu tiếp tục phạm tội; (v) Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp tài liệu sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật của vụ án, tẩu tán tài sản liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm và người thân thích của những người này.

Thực tế, ông Tuấn không rơi vào bất kỳ trường hợp nào được quy định tại khoản 2 Điều 119 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015, thế nhưng vẫn bị bắt tạm giam 3 tháng, sau đó còn gia hạn thêm 2 tháng để điều tra.

Hợp đồng thuê đất không có giá trị pháp lý?

Như chúng tôi đã phản ánh trước đó, theo Thông báo 07/TB-ĐTTH ngày 1/1/2023 của Cơ quan CSĐT, Công an huyện Trảng Bom, năm 2020 ông Nguyễn Thanh Minh có hợp đồng thuê đất với bà Đỗ Thị Trúc Mai thửa đất số 20, 26, tờ bản đồ số 09, tại ấp Thanh Hóa, xã Hố Nai 3.

Đến tháng 3/2021, ông Minh trồng 2.000 cây xanh trên đất này.

Ngày 11/8/2022, Lê Quốc Tuấn sử dụng phương tiện xe ủi, xe cuốc đến ủi 1.600 cây trồng của ông Minh.

Cơ quan CSĐT, Công an huyện Trảng Bom khởi tố hình sự, khởi tố bị can về tội hủy hoại tài sản theo Điều 178 Bộ luật Hình sự.

Bà Diệu (vợ bị can Lê Quốc Tuấn) cho rằng, việc tranh chấp thửa 20, 26 tờ bản đồ 09 là giữa gia đình chồng bà với ông Hoàng Văn Quyết (trú tại ấp Thanh Hóa, xã Hối Nai 3) hoàn toàn không liên quan đến bà Đỗ Thị Trúc Mai và ông Nguyễn Thanh Minh. Vì vậy, hợp đồng thuê đất giữa bà Mai với ông Minh không có giá trị pháp lý. Nếu ông Minh trồng cây trên đất của người khác là xâm lấn bất hợp pháp.

Bà Diệu khẳng định thửa đất 20 và 26 có thổ nhưỡng khô cằn, đất đá việc ông Minh trồng cây trên đất sỏi đá, không ai chăm sóc mà có thể sinh trưởng tốt là điều hết sức phi lý. Ảnh: Ngân Nga

Theo thông tin từ UBND xã Hố Nai 3, thửa đất 20, 26 tờ bản đồ 09, ấp Thanh Hóa đã xảy ra tranh chấp nhiều năm, giữa gia đình ông Lê Quốc Tuấn và ông Hoàng Văn Quyết. Hiện chưa xác định rõ nguồn gốc thửa đất này, UBND xã Hố Nai 3 đã tiến hành hòa giải nhiều lần nhưng không thành. Sau đó, ngày 11/11/2020, xã Hố Nai 3 kiểm tra hiện trạng thửa đất 20, 26 xác nhận trên thửa đất 26 có căn nhà bằng tôn, thửa 20 đất trống. Đến ngày 15/1/2021, lãnh đạo xã làm việc với 2 bên và yêu cầu giữ nguyên hiện trạng đất.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.