DA "dính" kiện tụng kéo dài nhiều năm tọa lạc ngay trung tâm TP Lào Cai. ẢNh: Chu Gia

Thực tế, mối quan hệ giữa doanh nghiệp và chính quyền là một mối quan hệ gắn bó và thân thiết. Vì theo quy luật tự nhiên của thị trường, không một doanh nghiệp nào có thể phát triển mạnh khi không có sự liên kết với chính quyền địa phương và ngược lại, chính quyền địa phương cũng sẽ không phát triển nếu không hỗ trợ doanh nghiệp. Có thể nói, doanh nghiệp - chính quyền là đôi bạn đồng hành trong việc phát triển kinh tế nói chung. Tuy nhiên, khi “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” thì việc doanh nghiệp kiện chính quyền cũng không còn là chuyện xưa nay hiếm.

Cấp sổ “thần tốc”, thu hồi “chóng vánh”

Theo tài liệu của phóng viên có được, ngày 7/6/2013, Công ty TNHH MTV Đầu tư và Thương mại Kinh Bắc (Cty Kinh Bắc), có địa chỉ tại 082, đường Thanh Niên, Phường Duyên Hải, TP Lào Cai, tỉnh Lào Cai có văn bản xin chủ trương đầu tư DA Trung tâm thương mại và dịch vụ tổng hợp tại mặt bằng lô đất sau kè bờ hữu sông Hồng. Ngày 12/6/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai Nguyễn Văn Vịnh (hiện là Bí thư tỉnh Lào Cai) đã ký Công văn số 2066 giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan đề xuất giải quyết, báo cáo UBND tỉnh trước ngày 20/6/2013.

Với sự vào cuộc “tích cực” của các cơ quan tham mưu của tỉnh, ngày 27/9/2013, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai đã ký Giấy chứng nhận đầu tư số 12121000396 cho Cty Kinh Bắc (Cty đăng ký lần đầu ngày 23/4/2013) để xây dựng Trung Tâm Thương Mại và Dịch Vụ Tổng Hợp Kinh Bắc, tổng vốn đầu tư hơn 83 tỷ đồng. DA được chia làm 2 giai đoạn: Giai đoạn 1, từ quý IV/2013 đến quý III/2015; Giai đoạn 2, từ quý I/2016 đến cuối quý IV/2017.  

Ngày 20/12/2013, UBND tỉnh Lào Cai ban hành Quyết định 3765 về việc phê duyệt cho thuê đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số BP810540 cho Cty Kinh Bắc, thửa đất có diện tích 4.061,4m² tại đường D1; N4; D2, N5, phường Cốc Lếu, TP Lào Cai. Thời hạn sử dụng đến hết ngày 27/9/2063. Mục đích sử dụng: Đất cơ sở sản xuất, kinh doanh (xây dựng Trung tâm thương mại và dịch vụ tổng hợp Kinh Bắc theo DA được duyệt). Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm.

Tuy nhiên, phải đến gần 2 năm sau, ngày 15/4/2015, UBND tỉnh Lào Cai mới ban hành Quyết định số 1026 phê duyệt đơn giá thuê đất cho Cty Kinh Bắc với giá 384.000 đồng/1m²/1 năm. Theo đó, ngày 24/4/2015, 2 bên mới ký hợp đồng thuê đất, và đến ngày 5/5/2015, Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai mới chính thức bàn giao đất trên thực địa cho công ty.

Theo lãnh đạo công ty cho biết, trước đó công ty đã có rất nhiều văn bản đề nghị UBND tỉnh hoàn thiện các thủ tục như hợp đồng thuê đất, biên bản bàn giao, giấy phép xây dựng,…  Sau khi được giao đất, công ty đã làm đầy đủ thủ tục xin điều chỉnh tổng mặt bằng và phương án kiến trúc gửi UBND tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan. Và chỉ sau khi có kết quả trả lời chính thức của các cơ quan có thẩm quyền của tỉnh, thì công ty mới tiếp tục đầu tư. Tất nhiên, sau một thời gian chờ đợi, công ty vẫn không nhận được bất cứ ý kiến hồi âm nào từ phía chính quyền Lào Cai.

Bất ngờ, ngày 23/10/2015 (tức là sau 5 tháng kể từ ngày bàn giao đất để thực hiện DA) UBND tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định số 3659, chấm dứt hoạt động đầu tư và thu hồi GCN đầu tư DA, với lý do: Sau 12 tháng kể từ ngày UBND tỉnh cấp GCN đầu tư, nhà đầu tư đã không thực hiện DA theo đúng tiến độ quy định tại GCN đầu tư và không có hồ sơ đề nghị giãn tiến độ thực hiện DA…

Rõ ràng, việc chậm hoàn thiện các thủ tục thuê đất đã khiến Cty Kinh Bắc gặp trở ngại trong việc triển khai các thủ tục tiếp theo như xin cấp giấy phép xây dựng, ký kết các hợp đồng tín dụng để huy động vốn thực hiện DA,…

Lãnh đạo tỉnh “làm thay” việc của Sở khi ban hành quyết định trái luật

Thực tế cho thấy, chủ thể thu hồi GCN đầu tư DA đã không đúng thẩm quyền. Theo quy định tại Khoản 2 Điều 38 Luật Đầu tư năm 2014 về thẩm quyền cấp, điều chỉnh, thu hồi GCN đầu tư ghi rõ: “Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận, cấp, điều chỉnh, thu hồi GCN đăng ký đầu tư đối với các DA đầu tư ngoài KCN, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế…”. Căn cứ quy định trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai mới là cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi GCN đầu tư DA của Cty Kinh Bắc (nếu có) chứ không phải thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh.

Đặc biệt đáng chú ý, lý do thu hồi DA không phù hợp với quy định của pháp luật và thực tế khách quan trong quá trình triển khai DA. Cụ thể, theo Điểm 1 Khoản 1 Điều 64 Luật Đất đai năm 2013 đã có quy định các trường hợp thu hồi đất do có vi phạm pháp luật về đất đai như sau: “Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện DA đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong DA đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng; trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì CĐT được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất,…”. Như vậy, việc UBND tỉnh thu hồi GCN đầu tư DA của Cty Kinh Bắc chỉ hơn 5 tháng sau khi bàn giao đất tại thực địa là chưa đúng quy định của pháp luật.

Cho đến mãi gần 2 năm sau, UBND tỉnh mới nhận ra mình không phải là chủ thể ban hành quyết định thu hồi GCN đầu tư DA. Ngày 27/2/2017, tỉnh Lào Cai đã phải ban hành quyết định hủy bỏ Quyết định số 3659 của Chủ tịch UBND tỉnh đã ký trước đó. Ngay lập tức, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Lào Cai đã ra quyết định chấm dứt hoạt động của DA đầu tư chỉ sau 1 ngày UBND tỉnh hủy bỏ quyết định trái thẩm quyền (28/2/2017).

Đây mới là bề nổi của câu chuyện thu hút đầu tư và mối quan hệ doanh nghiệp - chính quyền tại Lào Cai. Chúng tôi sẽ dần tiếp tục làm “lộ sáng” những “góc khuất” của vần đề này trong bài viết sau: Vì sao Công ty Kinh Bắc kiện Chủ tịch tỉnh Lào Cai?

Chu Gia