Cả trăm nấm đất nghi là mộ giả vừa mới được "đắp" tại khu vực GPMB thực hiện dự án Khu đô thị sinh thái Nam Đông Hà. Ảnh: Minh Tân

Cả trăm ngôi mộ nghi là… mộ giả

Theo phản ánh của người dân, chỉ trong thời gian từ gần cuối năm 2023 đến đầu năm 2024, hàng loạt ngôi mộ giả, mộ gió được dựng lên bất thường trong khu vực rừng thông của Hợp tác xã Vĩnh Phước, phường Đông Lương, TP Đông Hà, tỉnh Quảng Trị.

Chỉ riêng một khoảnh nhỏ trong khu vực rừng thông đã có 3 khu vực bị vun đắp, tạo lập các nấm đất, nằm cách nhau bằng một lối mòn. Các “ngôi mộ” này nằm san sát nhau, đường kính khoảng 2m. Có nhiều “mộ” cỏ đã xanh bởi được đắp từ năm trước và cả những “mộ” vừa mới đắp trong thời gian gần đây.

Đặc điểm chung của những “ngôi mộ” đều được đắp bằng đất đồi tại chỗ, màu đất đồng nhất với nhau bởi được “đắp” cùng chung một thời điểm. Đặc biệt, những ngôi mộ này đều không có thông tin như: Bia mộ, thông tin người mất. Điều dễ nhận thấy là các “ngôi mộ” này đều về kích cỡ, không hề thấy hương khói như những ngôi mộ khác. Chỉ tính nhẩm đã có cả trăm “ngôi mộ” có đặc điểm chung như trên tồn tại trong khu vực này.

Trong khi đó, ông Nguyễn Chơn Thử, Chủ tịch UBND phường Đông Lương, TP Đông Hà thông tin: Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện 120 nấm đất nghi là mộ giả tại khu vực rừng thông của Hợp tác xã Vĩnh Phước. Sau khi phát hiện sự việc, UBND phường Đông Lương đã mời các hộ dân có liên quan đến họp, làm rõ.

Đặc điểm chung là những "mộ" này đều không có bia, không có thông tin người mất và không hương khói. Ảnh: Minh Tân

Cuộc họp sau đó đã thống nhất, yêu cầu người dân tự tháo dỡ những nấm đất được vun đắp, tạo lập, trả lại hiện trạng ban đầu trong thời gian 10 ngày. Riêng một trường hợp cam đoan không phải mộ giả với số lượng trên 50 ngôi, UBND phường Đông Lương đã đề nghị công an phường này xác minh, làm rõ. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có kết quả.

Theo lãnh đạo UBND phường Đông Lương, khu vực các nấm đất nghi là mộ giả mọc lên đã được lập hồ sơ kiểm đếm tài sản bị ảnh hưởng nhằm thực hiện dự án Khu đô thị sinh thái Nam Đông Hà do Trung tâm Phát triển quỹ đất (PTQĐ) tỉnh Quảng Trị làm chủ đầu tư.

“Đối với những mộ gió, mộ giả họ mới đắp sau này, UBND phường đã yêu cầu cá nhân liên quan tự khắc phục, trả lại mặt bằng trong thời hạn 15 ngày. Nếu quá thời hạn này mà không khắc phục, UBND phường sẽ mời về phường để xử lý”, ông Thử cho biết thêm.

Cần kiểm tra, làm rõ

Về vấn đề thực hiện công tác nhận tiền bồi thường, hỗ trợ để di dời mồ mả, giải phóng mặt bằng (GPMB) thực hiện dự án Khu đô thị sinh thái Nam Đông Hà, lãnh đạo UBND phường Đông Lương cho biết được triển khai theo đúng các quy định của pháp luật.

Riêng đối với mồ mả không có bia mộ, thông tin người mất, tháng 10/2023, UBND phường đã phối hợp với Trung tâm PTQĐ tỉnh, các ngành, bí thư, khu phố trưởng các khu phố có liên quan và thân nhân các ngôi mộ không bia và không có thông tin cụ thể tổ chức buổi họp.

Qua đó, tuyên truyền, vận động nhân dân không lợi dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ GPMB có hành vi khai gian dối để trục lợi. Đồng thời, các hộ dân, dòng họ, cá nhân ký xác nhận vào danh sách do Trung tâm PTQĐ tỉnh lập và có cam kết về số lượng mộ không bia, không thông tin trên là mộ thật, không phải mộ gió, mộ giả. Nếu khai báo gian dối, sẽ chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật.

Tuy nhiên, vào tháng 4/2024, Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị phối hợp với UBND phường Đông Lương, Công an phường Đông Lương tiến hành kiểm tra thực địa khi thực hiện công tác GPMB di dời mộ tại dự án khu đô thị sinh thái Nam Đông Hà và nơi mai táng sau di dời, thì phát hiện nhiều dấu hiệu bất thường.

Không chỉ những "mộ" có dấu vết mới được đắp mà cả những "mộ" cũ đắp trước đó nhưng không hề có thông tin người mất và bỏ mặc cỏ dại mọc đầy. Ảnh: Minh Tân

Tổng số đối tượng bị ảnh hưởng có mồ mả không có bia, không có thông tin người mất đã được UBND TP Đông Hà phê duyệt kinh phí bồi thường là 16 trường hợp (đã nhận tiền hỗ trợ) với 567 ngôi mộ bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, qua kiểm tra, tại vị trí thu hồi đất, các cơ quan chức năng phát hiện đa số ngôi mộ đã được đào bốc san gạt bằng máy cơ giới, không thấy dấu vết đào thủ công, một số ngôi chỉ san gạt phần trên nấm mộ nhưng không đào sâu xuống đất.

Tại vị trí cát táng mộ thuộc nghĩa trang di dời, đoàn kiểm tra phát hiện nhiều trường hợp việc cát táng mộ được thực hiện còn sơ sài, thiếu mộ so với lúc kiểm đếm, chưa đúng với phong tục tập quán tại địa phương, có dấu hiệu nghi là mộ gió, mộ giả để trục lợi ngân sách Nhà nước.

Trước sự việc trên, UBND phường Đông Lương đã phối hợp với Trung tâm PTQĐ tỉnh tiến hành làm việc với các hộ dân có liên quan. Tại buổi làm việc, các hộ dân đều cam kết tất cả các ngôi mộ không có thông tin bị ảnh hưởng nói trên đã được di dời lên an táng tại nghĩa trang mới theo quy định. Một số trường hợp di dời lên còn thiếu hoặc thừa là do nhiều nguyên nhân khách quan khác nhau.

Đại diện UBND phường Đông Lương chia sẻ: Việc xác minh, kiểm tra liên quan đến các trường hợp này rất khó khăn. Bởi đây là vấn đề tâm linh, có khi liên quan đến cả dòng họ, họ tộc. Thế nên, các cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục kiểm tra, xác minh các dấu hiệu bất thường trong việc nhận tiền bồi thường, hỗ trợ để di dời mồ mả này.

Số tiền bồi thường, hỗ trợ di dời mồ mả tại phường Đông Lương phục vụ dự án lên tới con số hàng tỷ đồng. Trong đó, có nhiều trường hợp hộ gia đình, dòng họ với số lượng mộ không bia, không thông tin người mất khá lớn.

Theo Trung tâm PTQĐ tỉnh Quảng Trị, từ tháng 3/2023, quá trình tổ chức thực hiện dự án khu đô thị sinh thái Nam Đông Hà, qua kiểm tra, rà soát, Trung tâm PTQĐ tỉnh đã phát hiện nhiều trường hợp tạo lập tài sản, trồng cây, mộ nghi là mộ gió, mộ giả… trên địa bàn phường Đông Lương.