(Thanh tra) - Nằm ở địa đầu cực Nam của Tổ quốc, Cà Mau - vùng đất “ba mặt giáp biển” – từ lâu đã được thiên nhiên ưu ái với 310 km đường bờ biển, ánh nắng chan hòa suốt bốn mùa. Những năm gần đây, Cà Mau đang nổi lên như một “cực tăng trưởng xanh” của khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Với lợi thế tự nhiên vượt trội, chính quyền năng động và chiến lược phát triển bền vững, Cà Mau đang dần khẳng định vị thế trung tâm năng lượng tái tạo của miền Nam và cả nước.
Với tốc độ gió trung bình 6,5 – 7 m/s ổn định quanh năm, biển Cà Mau được đánh giá có tiềm năng kỹ thuật để phát triển điện gió lên tới hơn 16.000 MW – con số vượt trội so với nhiều địa phương khác. Cường độ bức xạ mặt trời cao, trung bình 2.200 – 2.700 giờ/năm, giúp tỉnh có thể phát triển hơn 12.000 MW điện mặt trời, đặc biệt là mô hình điện mặt trời kết hợp nuôi trồng thủy sản – vừa sản xuất điện sạch, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân.
Ngoài ra, Cà Mau còn có lợi thế địa lý hiếm có khi vừa giáp biển Đông, vừa giáp vịnh Thái Lan, thuận lợi phát triển các tổ hợp năng lượng – cảng biển – logistics, phục vụ vận chuyển thiết bị, xuất khẩu điện và kết nối lưới điện khu vực.
Theo Sở Công thương tỉnh Cà Mau, trước năm 2016, tỉnh mới có 2 dự án điện gió với tổng công suất 99,2 MW. Giai đoạn 2016–2021, công suất tăng lên 569 MW – gấp gần sáu lần. Đến nay, Cà Mau đã đưa vào vận hành 16 nhà máy điện gió với tổng công suất 870 MW, cùng hơn 2.800 hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 295 MWp. Với kết quả này, Cà Mau là một trong những địa phương có tổng công suất năng lượng tái tạo cao nhất vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Cùng với đó, Cà Mau còn có Nhà máy điện khí Cà Mau 1&2 với tổng công suất 1.500 MW. Dự án Nhà máy điện khí LNG Bạc Liêu (3.200 MW) đang được đẩy nhanh tiến độ, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và cân bằng giữa nguồn điện truyền thống và tái tạo.
Theo quy hoạch, Cà Mau sẽ ưu tiên phát triển không giới hạn công suất các nguồn điện từ năng lượng tái tạo phục vụ xuất khẩu. Mục tiêu đến năm 2031 xuất khẩu 2.000 MW điện, năm 2035 là 3.000 MW và đến năm 2040 đạt 5.000 MW, hướng tới trở thành trung tâm xuất khẩu năng lượng tái tạo của cả nước. Việc xuất khẩu điện của tỉnh cũng đã được bổ sung vào Quy hoạch điện VIII với tổng công suất 12.000–15.000 MW – phù hợp trong bối cảnh các nước như Singapore, Malaysia, Thái Lan có nhu cầu nhập khẩu điện rất lớn.
Không dừng lại ở đó, Cà Mau còn định hướng sản xuất năng lượng mới như hydro xanh và amoniac xanh – những sản phẩm đang định hình tương lai ngành năng lượng toàn cầu. Dự kiến, tỉnh có thể sản xuất hơn 86.000 tấn hydro xanh mỗi năm, phục vụ xuất khẩu và nhu cầu trong nước.
Tỉnh cũng đang được định hướng trở thành trung tâm năng lượng chuyên biệt của vùng, gắn kết với phát triển hệ thống logistics, đặc biệt là dự án Cảng tổng hợp lưỡng dụng Hòn Khoai – công trình đã khởi công tháng 8/2025, dự kiến vận hành giai đoạn 1 vào năm 2028.
Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho biết, triển vọng phát triển năng lượng, đặc biệt là năng lượng tái tạo tại Cà Mau là rất khả quan nhưng cần tập trung một số giải pháp trọng tâm.
Trước mắt, cần thực hiện điều chỉnh quy hoạch tỉnh, trong đó cập nhật, điều chỉnh các phương án phát triển hạ tầng năng lượng có tính khả thi cao; đồng thời đề xuất Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, trong đó cập nhật, điều chỉnh phương án đấu nối, giai đoạn vận hành cho các dự án nguồn điện, điều chỉnh vốn đầu tư từ nguồn vốn nhà nước cho các công trình lưới điện truyền tải; đặc biệt điều chỉnh dự án Mở rộng nhà máy nhiệt điện Cà Mau 1&2 thành dự án được quy hoạch chính thức.
Cùng với đó, cần phối hợp với ngành điện hoàn thiện đầu tư các công trình lưới điện phân phối theo tiến độ quy hoạch và hỗ trợ các nhà đầu tư thực hiện nhanh nhất các thủ tục đấu nối cho các nhà máy điện. Thành lập các tổ công tác hỗ trợ, xử lý kịp thời các khó khăn, vướng mắc cho nhà đầu tư đang triển khai dự án, đảm bảo tiến độ sẽ vận hành thêm 3.200 MW điện khí LNG, 2.309 MW điện gió, 100 MW điện mặt trời tập trung và 117 MW điện mặt trời mái nhà đến năm 2030.
Về trung và dài hạn, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện cho rằng, cần thu hút dự án điện gió ngoài khơi quy mô chiến lược, kết hợp đầu tư đường dây truyền tải ngầm xuyên biển để xuất khẩu điện; chủ động nghiên cứu, đề xuất các cơ chế, chính sách cho xuất khẩu điện.
Bên cạnh đó, thu hút đầu tư các dự án năng lượng mới từ năng lượng tái tạo theo kịp lộ trình chuyển đổi năng lượng; xây dựng hạ tầng đảm bảo đủ khả năng lưu trữ, xuất khẩu năng lượng mới, hướng tới hình thành khu công nghiệp năng lượng tái tạo chuyên biệt.
Phát triển hạ tầng logistics, năng lượng gắn với Cảng Hòn Khoai, thu hút đầu tư vào lĩnh vực chip bán dẫn, trung tâm dữ liệu tạo chuỗi giá trị đồng bộ từ sản xuất – lưu trữ – xuất khẩu năng lượng, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế biển toàn diện.
Theo Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cà Mau Nguyễn Chí Thiện, phát triển năng lượng tái tạo không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là cơ hội chiến lược để tỉnh Cà Mau bứt phá, trở thành trung tâm năng lượng xanh của cả nước và khu vực. Việc gắn kết phát triển năng lượng tái tạo với chiến lược xuất khẩu điện sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn thu, bảo vệ môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và hội nhập quốc tế sâu rộng…
Cà Mau – vùng đất ở nơi tận cùng Tổ quốc – đang vươn mình mạnh mẽ bằng khát vọng phát triển xanh và bền vững. Với quyết tâm của chính quyền, sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân, Cà Mau hoàn toàn có cơ sở để trở thành “thủ phủ năng lượng tái tạo” của Việt Nam trong tương lai không xa.
