Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: H.C

5 năm trước, NIC như “một tờ giấy trắng”

 Về quá trình thành lập NIC, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ: “Sự ra đời của NIC đó là vào dịp chúng tôi được giao nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu cho Đảng, Nhà nước về Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội đất nước 10 năm 2021-2030, trong đó có đặt ra mục tiêu phát triển đất nước giai đoạn 2030-2045 rất là cao”.

Bộ trưởng nhận định, đến năm 2030, Việt Nam phải trở thành quốc gia đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao và đến 2045 là nước phát triển có thu nhập cao.

“Như vậy quỹ thời gian còn lại của chúng ta rất ngắn”. Trong khi đó, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 phát triển như vũ bão. Để vượt qua được thách thức, thì cần tạo động lực tăng trưởng mới cho Việt Nam, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cho rằng, bản chất gốc vẫn là khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo. Xuất phát từ đó, Bộ KH&ĐT đã tham mưu cho Đảng đưa vào Nghị quyết Đại hội 13 và coi đây là đột phá chiến lược bên cạnh 3 đột phá về thể chế, hạ tầng và nguồn nhân lực.

Trên tinh thần đó, Đại hội 14 lần này cũng chuẩn bị cho đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Sau khi nghiên cứu kinh nghiệm của các nước, đồng thời dựa trên Nghị quyết của Trung ương Đảng, “chúng tôi có phối hợp với công ty tư vấn hàng đầu của thế giới để nghiên cứu xây dựng một đề án thành lập trung tâm này đã được các bộ, ngành và các doanh nghiệp tổ chức trong và ngoài nước đánh giá cao. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định thành lập NIC vào 2/10/2019”, Bộ trưởng cho biết.

Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia cơ sở Hòa Lạc. Ảnh: A.T

Sau 5 năm thành lập, NIC trở thành hạt nhân của hệ sinh thái, dẫn dắt ĐMST của Việt Nam và được quốc tế đánh giá rất cao.

NIC ra đời trong hoàn cảnh hết sức khó khăn, “chúng tôi phải xin Chính phủ ban hành một nghị định riêng điều chỉnh hoạt động của NIC theo hướng dành ưu tiên, hỗ trợ đặc thù”, Bộ trưởng cho biết.

Nhu cầu rất lớn, con người rất sẵn, Việt Nam sẽ nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường công nghiệp bán dẫn

 Sau 5 năm hoạt động, với sự ủng hộ của Chính phủ, Thủ tướng, của các bộ, ngành, đến nay đã có những thể chế cho ĐMST nói chung, “chúng tôi đã chuyển hóa một số nội dung vào trong Luật Thủ đô, Nghị định 94 hiện nay đang sửa đổi lần nữa.

Về cơ sở vật chất đã hình thành 2 cơ sở, một là ở tòa nhà Tôn Thất Thuyết, Hà Nội đã và đang hoạt động rất hiệu quả, được coi là một trong những trung tâm tốt nhất Việt Nam.

Còn cơ sở Hòa Lạc, Hà Nội, đã xây dựng rất quy mô với sự tài trợ của nước ngoài, với 9 ngành công nghệ mũi nhọn ưu tiên lựa chọn đang dần hình thành, đã được tổ chức xếp hạng của thế giới đặt tại Singapore bình chọn là một trong hai tòa nhà thương mại tốt nhất Châu Á 2024”, theo Bộ trưởng.

Bộ trưởng cũng cho biết, trong các chính sách NIC hỗ trợ cho startup là rõ nhất, startup sẽ được tư vấn, hỗ trợ kết nối các nguồn lực, các quỹ, các doanh nghiệp.

“Chúng tôi đã báo cáo Chính phủ, trình Quốc hội cho phép đưa vào Luật Thủ đô, cho NIC được tự quyết sử dụng cơ sở vật chất của mình, không cần làm các thủ tục như quy định hiện hành, đấy là cái mở chủ động của NIC để sử dụng linh hoạt, hiệu quả tài sản”, Bộ trưởng nói.

Để thúc đẩy sự phát triển hoạt động ĐMST nói chung và của NIC nói riêng, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trước hết là hình thành cơ chế chính sách cho đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, làm sao vận hành tốt nhất theo chuẩn quốc tế.

Thứ hai về cơ sở vật chất phải hoàn chỉnh, các trung tâm nghiên cứu, phòng lab, khu nhà ở cho chuyên gia.

Bộ trưởng cho biết, hiện nay trên Hòa Lạc rất thiếu, nếu không có các cơ sở thì làm sao giữ chân chuyên gia, “người ta không lên, không ở lại thì không thu hút được lực lượng trong nước và nước ngoài”.

Điểm thứ ba, Bộ trưởng chỉ ra là cần nhanh chóng hình thành 9 ngành công nghệ ở đấy, trong đó có sản xuất thông minh, đô thị thông minh, truyền thông số, an ninh mạng, môi trường, y tế, bán dẫn, hydrogen… Hiện đẩy mạnh nhất là bán dẫn, mở các trung tâm nghiên cứu, đào tạo.

Sắp tới NIC còn được giao một nhiệm vụ quan trọng là quản lý chương trình đào tạo phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn.
Đây là mục tiêu rất tham vọng, chiến lược, đó là từ nay đến 2050 đào tạo được ít nhất 50.000 kỹ sư bán dẫn, cung cấp cho thị trường Việt Nam và có thể là nước ngoài, tận dụng ngay cơ hội.

Việt Nam hiện đang có nguồn lực rất mạnh là con người, nhưng phải khai thác triệt để chứ không đào tạo không có tay nghề đáp ứng được. “Nhu cầu rất lớn, con người rất sẵn, chúng ta sẽ đào tạo được, rất tin tưởng chúng ta sẽ nhanh chóng vươn lên, chiếm lĩnh trong chuỗi giá trị toàn cầu trong ngành công nghiệp bán dẫn”, Bộ trưởng nhấn mạnh thêm.