(Thanh tra) - Với những lợi thế vượt trội của ngành Đường sắt, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng đang được kỳ vọng sẽ mang đến nhiều lợi ích kinh tế - xã hội cho các tỉnh, thành phố có đường sắt đi qua và vùng lân cận.
Ngày 19/2/2025, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Dự án tạo tiền đề để phát triển công nghiệp đường sắt, công nghiệp hỗ trợ; tạo ra thị trường xây dựng với giá trị khoảng 4,4 tỉ USD, ước tính tạo ra khoảng 90.000 việc làm trong thời gian xây dựng và khoảng 2.500 việc làm lâu dài trong quá trình vận hành, khai thác; góp phần giảm tai nạn giao thông, ô nhiễm môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh.
Điểm đầu của dự án tại vị trí nối ray qua biên giới (tỉnh Lào Cai), điểm cuối tại ga Lạch Huyện (thành phố Hải Phòng); chiều dài tuyến chính khoảng 390,9 km; chiều dài các tuyến nhánh khoảng 27,9 km; đi qua địa phận 9 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thủ đô Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương và Hải Phòng.
Sơ bộ tổng mức đầu tư 203.231 tỉ đồng; đầu tư mới toàn tuyến đường đơn, khổ 1.435 mm; vận chuyển chung hành khách, hàng hóa; tốc độ thiết kế 160 km/h đối với tuyến chính đoạn từ ga Lào Cai mới đến ga Nam Hải Phòng, tốc độ thiết kế 120 km/h đối với đoạn qua khu vực đầu mối thành phố Hà Nội, tốc độ thiết kế 80 km/h đối với các đoạn tuyến còn lại.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực đường sắt, lợi thế của vận tải hành khách bằng đường sắt là sự an toàn, lịch trình rõ ràng và hành trình luôn ổn định. Đối với vận tải hàng hóa bằng đường sắt, ngoài các yếu tố trên còn thêm sự ưu việt khi vận chuyển khối lượng lớn với cự ly dài và trung bình. Vận tải đường sắt còn được xem là hình thức vận tải có mức giá cước ổn định, ít biến động, giúp khách hàng thuận lợi trong việc kiểm soát chi phí.
Một trong những lợi ích lớn nhất của vận chuyển hàng hóa đường sắt là chi phí thấp. So với các phương thức vận tải khác như đường bộ hoặc hàng không, vận chuyển đường sắt thường có chi phí vận chuyển mỗi tấn hàng thấp hơn. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các doanh nghiệp muốn tối ưu hóa chi phí logistics.
Đường sắt có khả năng vận chuyển khối lượng hàng hóa lớn hơn so với các phương thức khác. Một đoàn tàu có thể chở hàng trăm tấn hàng hóa, điều này rất phù hợp cho các doanh nghiệp có nhu cầu vận chuyển số lượng lớn hàng hóa cùng một lúc.
Vận chuyển hàng hóa đường sắt được coi là một trong những phương thức vận tải thân thiện với môi trường nhất. Tàu hỏa phát thải ít khí CO2 hơn so với xe tải, do đó, vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Tàu hỏa thường ít gặp phải tai nạn hơn so với xe tải. Nhờ vào các hệ thống tín hiệu và điều khiển hiện đại, việc vận chuyển hàng hóa bằng đường sắt có mức độ an toàn cao hơn. Hơn nữa, hàng hóa cũng ít bị thiệt hại hơn trong quá trình vận chuyển, nhờ vào sự ổn định của tàu hỏa.
Vận chuyển hàng hóa đường sắt thường có thời gian vận chuyển ổn định hơn so với đường bộ, đặc biệt trong các khoảng cách dài. Các lịch trình tàu hỏa thường được thiết lập một cách chặt chẽ, giúp các doanh nghiệp có thể lên kế hoạch và dự đoán thời gian giao hàng một cách chính xác hơn.
Triển khai Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, ngày 26/2/2025, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã có buổi làm việc với Bộ GTVT, các bộ, ngành liên quan và 9 tỉnh, thành phố có truyến đường sắt đi qua.
Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ trướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ GTVT tiếp thu các ý kiến tại cuộc họp, khẩn trương hoàn thiện dự thảo nghị quyết của Chính phủ về kế hoạch triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, phối hợp với các bộ, ngành để xây dựng nghị định hướng dẫn thi hành cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt cho các dự án đường sắt mà Quốc hội đã cho phép, có thời hạn, có người làm cụ thể.
Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT khẩn trương xây dựng, ban hành tiêu chí, quy chuẩn, tiêu chuẩn công nghệ, thiết kế chung cho hệ thống đường sắt làm cơ sở xác định kế hoạch huy động vốn (vốn ODA, trái phiếu, nguốn xã hội hoá), lựa chọn nhà thầu bảo đảm các mốc tiến độ của dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; xem xét, nghiên cứu đề xuất liên quan đến bổ sung nhà ga, tuyến đường nhánh bảo đảm hiệu quả phát triển kinh tế của các địa phương có tuyến đường sắt đi qua.
Các địa phương phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT để xác định sớm, chính xác ranh giới giải phóng mặt bằng, làm căn cứ bố trí nguồn vốn, thực hiện dự án giải phóng mặt bằng, tái định cư, điều chỉnh các quy hoạch liên quan đến phát triển đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ logistics ở vùng phụ cận nhà ga đường sắt.
Với những thế mạnh vượt trội nêu trên, người dân, doanh nghiệp đang kỳ vọng một sự kết nối bền vững để phát triển kinh tế - xã hội mà tuyến đường Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng mang lại.
