Doanh nghiep FDI: Công ty TNHH PouYuen Việt Nam - doanh nghiệp FDI đông công nhân nhất Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: KT

Ngày 9/3/2025, Thủ tướng Chính phủ có Công điện số 22/CĐ-TTg về một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm về cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó có nội dung nêu rõ vai trò của các doanh nghiệp FDI trong việc hình thành chuỗi cung ứng tại Việt Nam.

Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan, địa phương đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thu hút đầu tư, cơ chế tổ công tác làm việc với các nhà đầu tư chiến lược; đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi, vượt trội, cạnh tranh quốc tế để thu hút các dự án FDI quy mô lớn, công nghệ cao, dẫn dắt doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Trên thực tế, trong nhiều năm nay khu vực FDI liên tục đạt giá trị lớn, chiếm tỷ trọng cao trong hoạt động xuất - nhập khẩu Việt Nam nói chung và hoạt động xuất khẩu nói riêng, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thặng dư thương mại của cả nước.

Theo số liệu thống kê, năm 2024 xuất khẩu của khu vực FDI (bao gồm cả dầu thô) ước đạt gần 290,8 tỷ USD, tăng 12,2% so với năm 2023, chiếm 71,8% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Nếu không tính dầu thô, con số này vẫn ấn tượng với hơn 289 tỷ USD, tăng 12,4%, chiếm 71,4% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.

Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của khu vực FDI đều ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng, trong đó máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 26,1%; máy móc thiết bị dụng cụ và phụ tùng tăng 21,7%; hàng dệt may tăng 10,6%; gỗ và sản phẩm gỗ tăng 21,4%; điện thoại các loại và linh kiện tăng 4,8%.

Những con số ấn tượng nói trên đã góp phần rất quan trọng vào tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2024 của cả nước là 405,53 tỷ USD, một con số kỷ lục.

Công ty TNHH PouYuen trụ sở tại quận Bình Tân, Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh K.T

Trao đổi với PV, thạc sĩ Phan Nhật Quang (giảng viên Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế) cho biết: “Nhìn chung, khu vực FDI tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong hoạt động xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2024 và những tháng đầu năm 2025. Với tỷ trọng chiếm hơn 70% tổng kim ngạch xuất khẩu và đóng góp thặng dư thương mại đáng kể, FDI vẫn là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu và ổn định các cân đối vĩ mô của nền kinh tế”.

Không chỉ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch xuất khẩu mà khu vực FDI còn có đóng góp rất quan trọng trong việc tạo ra thặng dư thương mại đáng kể, giúp cân bằng cán cân thương mại tổng thể của Việt Nam.

Số liệu thống kê cho thấy, năm 2024, khu vực FDI xuất siêu gần 49,2 tỷ USD (tính cả dầu thô) và 47,5 tỷ USD (không kể dầu thô), góp phần quan trọng bù đắp phần nhập siêu hơn 25,4 tỷ USD của khu vực doanh nghiệp trong nước, đưa cả nước đạt mức xuất siêu ấn tượng 23,8 tỷ USD.

Song song với hoạt động xuất khẩu, thu hút vốn FDI của Việt Nam cũng ghi nhận kết quả tích cực trong những tháng đầu năm 2025. Trong hai tháng đầu năm, tổng vốn đầu tư FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 6,9 tỷ USD, tăng 35,5% so với cùng kỳ, trong khi vốn thực hiện đạt gần 3 tỷ USD, tăng 5,4%.

“Con số này cho thấy niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài vào môi trường đầu tư và tiềm năng phát triển của Việt Nam vẫn rất cao”, thạc sĩ Phan Nhật Quang đánh giá.

Đóng góp của khu vực FDI trong phát triển kinh tế của Việt Nam, trong đó có lĩnh vực xuất khẩu là rất quan trọng. Tuy nhiên, những hạn chế của khu vực này là không thể không kể tới. Trong đó, đóng góp của FDI vào tiến bộ khoa học - công nghệ trong nước còn hạn chế; mức độ liên kết giữa khu vực FDI và doanh nghiệp trong nước còn thấp, làm giảm khả năng chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực sản xuất của doanh nghiệp nội địa.

Ngoài ra, mức độ phụ thuộc cao vào khu vực FDI trong hoạt động xuất khẩu cũng tiềm ẩn rủi ro cho nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là khi có biến động từ các công ty đa quốc gia hoặc thị trường quốc tế.

Theo thạc sĩ Phan Nhật Quang, để phát triển bền vững trong dài hạn, Việt Nam cần giảm dần sự phụ thuộc vào khu vực FDI, tăng cường năng lực của doanh nghiệp trong nước và thúc đẩy liên kết giữa hai khu vực.

“Chỉ khi đó, lợi ích từ FDI mới được lan tỏa rộng rãi và đóng góp hiệu quả vào sự phát triển toàn diện của nền kinh tế Việt Nam”, thạc sĩ Phan Nhật Quang nhấn mạnh.