(Thanh tra) - Từ đầu năm 2025 đến nay, các lực lượng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đã xử lý 100 trường hợp vi phạm hành chính (VPHC) với tổng số tiền xử phạt 791 triệu đồng.
Phó Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Thọ cho biết: Trong 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng ước 248 tấn, qua kiểm tra không có trường hợp tàu cá chênh lệch trên 20% so với thực tế bốc dỡ qua cảng, đảm bảo đúng quy định.
Tính đến ngày 15/6/2025, thành phố Hải Phòng có tổng số tàu cá đã được đăng ký và cập nhật trên phần mềm Vnfishbase 821 tàu. Số tàu đã cấp giấy phép khai thác thủy sản: 761/821 đạt 92,69%; số tàu hết hạn giấy phép khai thác thủy sản 60/821 tàu chiếm 7,31%.
Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực gỡ “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), thành phố Hải Phòng đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp mạnh mẽ nhằm kiểm soát chặt chẽ hoạt động khai thác thủy sản. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, Hải Phòng đang trở thành điểm sáng trong việc quản lý tàu cá và ngăn chặn hiệu quả tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài.
Hải Phòng không còn tàu cá “03 không” - dấu mốc quan trọng trong quản lý khai thác
Đến nay, thành phố Hải Phòng không còn tàu cá “03 không: không đăng ký, không đăng kiểm và không có giấy phép khai thác”, đây là kết quả thể hiện sự nỗ lực lớn trong tổ chức thực hiện từ cấp thành phố đến cơ sở. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc tạo nền tảng để kiểm soát chặt chẽ các hoạt động khai thác trên biển, từ đó nâng cao tính minh bạch và pháp lý trong chuỗi sản xuất thủy sản.
Hiện tại, 100% tàu cá của thành phố đã được đăng ký, đánh dấu và cập nhật đầy đủ dữ liệu trên hệ thống quản lý nghề cá quốc gia (Vnfishbase), đồng bộ với hệ thống giám sát hành trình (VMS) và tích hợp dữ liệu dân cư (VNeID). Việc sử dụng đồng bộ các nền tảng số không chỉ giúp nhà quản lý giám sát hiệu quả, mà còn giúp ngư dân tiếp cận nhanh chóng các thủ tục hành chính, giảm thiểu thời gian và chi phí.
Tỷ lệ đăng kiểm, cấp phép đạt mức cao - giám sát hành trình đi vào thực chất
Cùng với việc xóa bỏ tàu “03 không”, thành phố Hải Phòng đã đạt tỷ lệ tàu cá còn hạn đăng kiểm đạt 98,4%, trong khi giấy phép khai thác còn hiệu lực chiếm 92,58%, đều cao hơn mức trung bình cả nước. Đây là minh chứng cho sự nghiêm túc trong công tác quản lý tàu cá theo quy chuẩn và pháp luật.
Đặc biệt, 100% tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên đều đã được lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS). Số tàu bị mất kết nối giảm rõ rệt qua từng năm. Năm 2024, có 214 tàu cá mất kết nối, thì đến năm 2025, chỉ còn 79 tàu, trong đó chỉ có 2 tàu mất kết nối quá 10 ngày - ngưỡng vi phạm cần cảnh báo theo quy định của EC.
Việc duy trì kết nối liên tục giữa tàu cá và hệ thống giám sát bờ là công cụ hữu hiệu giúp nhà chức trách theo dõi được hành trình thực tế của từng tàu, phát hiện kịp thời các dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài, đồng thời giúp minh bạch hóa hoạt động khai thác phục vụ truy xuất nguồn gốc sản phẩm - một trong những yêu cầu then chốt để gỡ bỏ “thẻ vàng” IUU.
Tăng cường kiểm tra, giám sát sản lượng tại cảng - góp phần minh bạch chuỗi khai thác
Thành phố Hải Phòng đã tổ chức nghiêm túc công tác kiểm tra, kiểm soát sản lượng thủy sản tại cảng cá, đặc biệt tại các điểm bốc dỡ hải sản chính như cảng cá Lạch Huyện, Đồ Sơn… Quy trình giám sát sản lượng, xác nhận và chứng nhận nguồn gốc thủy sản được triển khai đồng bộ với sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng biên phòng, kiểm ngư, quản lý cảng cá và chính quyền địa phương.
Thông qua việc thực hiện đầy đủ các quy trình xuất - nhập cảng, kết hợp với yêu cầu thuyền trưởng và chủ tàu phải ghi chép, báo cáo nhật ký khai thác, nhiều hành vi vi phạm, gian lận sản lượng, khai thác sai vùng đã được ngăn chặn kịp thời. Hệ thống nhật ký khai thác cũng giúp cơ quan quản lý có dữ liệu kiểm chứng đối với sản phẩm khai thác tự nhiên, làm cơ sở cho truy xuất nguồn gốc thủy sản theo tiêu chuẩn của thị trường quốc tế.
Trong tháng 6, các lục lượng chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) đã xử lý 100 trường hợp vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt 791 triệu đồng do vi phạm tàng trữ kích điện trên tàu cá để khai thác thủy sản trái phép và các lỗi khác không thông báo cập, rời cảng; thiếu chứng chỉ thuyền, máy trưởng; thuyền viên không có tên trong Sổ danh bạ thuyền viên, không treo quốc kỳ...
Để phòng ngừa, ngăn chặn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài - nguyên nhân chính dẫn đến cảnh báo “thẻ vàng” của EC - Hải Phòng đã triển khai nhiều biện pháp phòng ngừa từ xa.
Ngoài giám sát VMS liên tục, lực lượng biên phòng, kiểm ngư và thanh tra thủy sản đã tăng cường tuần tra, kiểm tra trên biển, xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vượt ranh giới cho phép hoặc ngắt kết nối VMS. Một số địa phương đã lập danh sách tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU để theo dõi đặc biệt.
Đồng thời, việc kiên quyết không xác nhận nguồn gốc thủy sản đối với tàu cá có hành vi vi phạm IUU cũng được áp dụng nhằm răn đe, loại trừ nguồn thủy sản bất hợp pháp ra khỏi chuỗi cung ứng.
Hải Phòng hướng tới nghề cá có trách nhiệm và phát triển bền vững
Những kết quả bước đầu trong công tác chống khai thác IUU của thành phố Hải Phòng là rất đáng ghi nhận. Với hệ thống quản lý chặt chẽ, sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và đặc biệt là sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức của ngư dân, thành phố đang từng bước xây dựng nghề cá có trách nhiệm, hiện đại và phát triển bền vững.
Đây không chỉ là mục tiêu trước mắt để gỡ "thẻ vàng" của EC, mà còn là giải pháp lâu dài để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, giữ gìn chủ quyền biển đảo, nâng cao uy tín và chất lượng sản phẩm thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
